‘Çapraz nakille’ donör kardeşi oldular

İzmir’de yaşayan ve polikistik böbrek hastalığı nedeniyle 2,5 yıldır diyalize bağımlı bir hayat geçiren Saliha Aslan ile Muğla’nın Fethiye ilçesinde yaşayan böbrek yetmezliği hastası Akil Taka, eşleri sayesinde 2’nci hayatlarına başladı.

Eşleri istekli olmasına karşın donör olmaya uygun olmadıkları için yıllardır diyalize mahkum olan Saliha Aslan ile Akil Taka, devayı çapraz nakil tekniğinde buldu. Saliha Aslan’ın eşi Engin Aslan, Akil Taka’ya, Engin Aslan’ın eşi Gülgün Taka da Saliha Aslan’a donör oldu.

İzmir Acıbadem Kent Hastanesi Üroloji Kısmı’ndan Uzman Dr. Uğur Saraçoğlu, Uzman Dr. Işık Özgü, Uzman Dr. Gökhan Ekin ve Nefroloji Kısmı’ndan Prof. Dr. Hüseyin Töz, Doç. Dr. Ebru Sevinç Ok’un gerçekleştirdiği ameliyattan 1 ay sonra hastanede bir ortaya gelen çiftler, böbrek değiş tokuşu sonrasındaki yeni hayatlarını anlattı.

Evliliklerinde 30 yılı geride bırakan, ikişer çocuk sahibi olan çiftler, ameliyattan sonra donör kardeşi olduklarını söyledi.

“YENİ DOĞMUŞ ÜZERE OLDUM”

2022 yılı Ocak ayında diyalize başladığını belirten Saliha Aslan, “6 ay sonra felç geçirdim. Hastaneye çapraz nakil için başvurmuştuk fakat felç geçirince iptal ettik. ‘1,5 sene geçmesi lazım’ dediler. Onu atlattım. Sonra burada çapraz nakle başvurduk” dedi.

Donör bulunduğunu birinci duyduğunda çok sevindiğini aktaran Aslan, “Ameliyat çok hoş geçti. Kendime geldim” diye konuştu. Donör olma konusunda vatandaşlara seslenen Aslan, “Herkesin gelmesini istiyorum. Kimse bu sıkıntıyı çekmesin. Çapraz nakil çok hoş bir şey, herkes başvursun. Çaresizdim. Diyaliz çok güç. Allah kimsenin başına vermesin. Kurtulduk. Yeni doğmuş üzere oldum” tabirini kullandı.

“HERKESE ÇAPRAZ NAKLİ TAVSİYE EDERİM”

3,5 yıl boyunca diyalize girdiğini tabir eden Akil Taka, çok sıkıntı günler geçirdiğini söyledi. Çapraz naklin ne olduğunu diyaliz sürecinde öğrendiklerini belirten Taka, “Şu anda çok uygunuz, memnunuz. Böbrek veren eşime, böbrek kardeşime de teşekkür ederim. Bir ay bir gün oldu. Adeta yine doğdum” dedi.

Donör bulunduğunu duyduğunda çok keyifli olduğunu lisana getiren Taka, “Ocak ayında bir donör bulunmuştu lakin ‘Günah’ deyip, iptal ettiler. Bir ay sonra mart üzere tekrar donör bulundu. Bayramı burada geçirdik. Sıkıntı bir hastaydım. Diyabet, kalp yetmezliği hastasıyım ve damarlarımda daralma var. Dikişlerim alındıktan sonra damar ameliyatım olacak. Ondan sonra tekrar doğmuş üzere hayatıma devam edeceğim. Bütün böbrek hastalarına donörlerin organ bağışlamasını isterim” diye konuştu.

Ali Taka, sürecin başında kadavra donörden nakil için sıraya yazıldığını ve çok beklediğini hatta son vakitlerde ümidini yitirdiğini söyleyerek, “Herkese çapraz nakli tavsiye ederim. Akrabalarından kardeşlerinden, çocuklarından böbreğini vermek isteyenler versinler, her iki tarafta keyifli olsun. Bundan âlâ sevap yok” dedi.

“ALAN RAZI, VEREN RAZI”

Eşinin birinci sefer 2022 Ocak’ta diyalize girdiğini belirten Engin Aslan, “Diyaliz sürecinde hastanede 18 gün kaldık. Hastaneden çıktıktan sonra Bursa’ya başvurduk, 28 gün sonra böbrek bulundu. Yatış yaptılar fakat donör Covid-19 olduğu için konutumuza dönmek zorunda kaldık. Sonra İzmir’e geldik. 15 gün sonra geri çağrıldık. ‘Nakil yapacağız’ dediler. Donör hazırdı, tanıştık. 15 günün içinde eşim diyalizdeyken beyinde pıhtı atınca nakil işi askıda kaldı. İzmir’de hastaneye başvurduktan 40 gün sonra böbrek bulundu. Sonra süreç bizi buraya kadar getirdi” diye konuştu. Donör olma sürecini anlatan Aslan, “Ayağımdan dikeni, gözümden çapağı çıkartamam. Bir cüret geldi. Böbrek vermişim, vermemişim kendimde o denli bir şey hissetmiyorum. 5 Nisan’da nakil oldu. Alan razı, veren razı. Hepimize geçmiş olsun” sözlerinin kullandı.

“ÇAPRAZ NAKİL ÇARESİZLİĞİMİZE DEVA OLDU”

Böbrek beklediği süreç boyunca eşinin sıhhatini kaybettiğini belirten Gülgün Taka, 3,5 yıllık süreçte eşinin kaslarının zayıfladığını, tansiyonunun düzensizleştiğini belirtti. Taka, “Ben verici oldum, çapraz nakile yazıldık. Çapraz nakilden hiç endişem olmadı. Çok şükür şu an oldu bitti. Allah’a şükür eşim sıhhatine kavuştu” dedi.

Böbreğini verdiği Saniye Aslan’a ‘böbrek kardeşim’ diye hitap ettiğini lisana getiren Taka, “Tanıştığımızda Saniye sıkıntı yürüyordu. Artık maşallah çok uygun. Böbrek kardeşim oldu. Herkesin çapraz nakle yazılmasını isterim. Bir rahatsızlığım yok. Tek böbrekle yaşıyorum. Çapraz nakil çaresizliğimize deva oldu. Herkesin organ bağışlamasını istiyorum” diye konuştu.

“EN YETERLİ TEDAVİ CANLI VERİCİLİ BÖBREK NAKLİ”

Böbrek yetmezliği hastalığının en uygun tedavisinin canlı vericili böbrek nakli olduğunu aktaran Dr. Uğur Saraçoğlu, “Kadavradan da böbrek nakli yapabiliyor ancak en uzun böbrek sıhhatini gerçekleştiren müdahale canlı vericili böbrek. Canlı vericili böbrek naklinde de ekseriyetle hastaların birinci ya da ikinci derece akrabaları istekli oluyor. Lakin her vakit hastanın yakınlarının kan kümeleri, doku tipleri hastaya uymuyor. Hastalar bize ‘Yanımda bir vericim, istekli yakınım var’ diye geliyor. Tetkikleri yapıyoruz. Diyelim ki, böbreği uymadı. Bu hastaları biz bir yere yazıyoruz, bir küme oluşuyor. Daha sonra tıpkı biçimde olan hastaların birbirlerinin böbreklerinin uyacağı ortaya çıkıyor. Örneğin, ben hastayım, sizin böbreğinizi bana değil lakin uyan öteki bir vericisi olan bireye takıyoruz. O kişinin yakınının böbreği de bana takılıyor. Biz buna çapraz nakil diyoruz” diye konuştu.

Çapraz naklin bütün dünyada uygulandığını söyleyen Dr. Saraçoğlu, “Gelişmiş ülkelerde, Amerika’da bazen istekli ancak alıcısı olmayan, tek bir hastayla başlayan zincirler oluyor. Rastgele bir yakını böbrek yetmezliği yok lakin verici oluyor. Böylece bir çapraz nakil zinciri başlıyor. Şu ana kadar yapılan en uzun zincir, 12-13 hastaya ulaştı. Tek bir kişinin istekli olması bile çapraz nakilde 13 hastanın böbrek nakliyle hayatının uzamasına sebep olabiliyor” dedi.

“DEVLETİN ORGANİZE ETMESİ LAZIM”

Hastaların durumu hakkında bilgi veren Dr. Saraçoğlu, “Hastaların durumu yeterli. Ameliyat güzel geçti. Bilhassa birinci 3 ay kıymetli. Birinci 3 ayda doku reddi, operasyona dair komplikasyonlar olabiliyor. Yaklaşık 1 ay oldu. Sıhhatleri âlâ gidiyor. Onlar denetime gelmeye devam ediyor” diye konuştu.

Gönüllü vericisi olan ancak doku tipi uymayan hastalarla ilgili böbrek nakli yapan merkezlerin listeleri olduğunu belirten Dr. Saraçoğlu, “Biz bu listeli kendi hastalarımızla çakıştırmaya çalışıyoruz. Bununla birlikte başka hastanelerle de irtibat devam ediyor. Bazen de diğer hastanelerle çakışmalar yapılıyor. Aslında devletin organize etmesi lazım. Bununla ilgili birtakım çalışmalar olduğunu biliyorum ancak şimdi bir sonucu ulaşmamış. Çakıştırmak kolay değil. Yüzlerce hastayı tanımak gerekiyor. Bununla ilgili yapılan algoritma çalışmaları var. Bilgisayar ortamında yapay zekanın çakıştırdığı hastalar oluyor. İleride yaygınlaşacak ancak Türkiye’de şu an merkezlerin gayretiyle giden bir şey. Daha devlet bu işe elini atmış değil” sözlerini kullandı.