Uzun seyahatlerde sinsi tehlike

Uzun mühlet hareketsiz kalınan otobüs, tren yahut uçak seyahati tıbbi ismi venöz tromboembolizm olan ‘pıhtı atma’ problemine yol açabiliyor.

Yaz mevsimine sayılı günler kala turizm bölgelerinde tatil hareketliği yaşanırken, baldır kaslarının uzun mühlet hareketsiz kalması kaynaklı ölümcül sonuçlara varan ‘pıhtı atma’ riskine dikkati çeken uzmanlar, uzun soluklu seyahatlerin kabusa dönmemesi için ikazlarda bulunuyor.

Seyahat öncesinde hazırlıkların yapılmasını tavsiye eden uzmanlar, yol boyunca bol sıvı tüketmek, alkolden uzak durmanın yanı sıra dar ve sıkan giysiler yerine rahat kıyafetlerin tercih edilip, tedbir alınmasını öneriyor. 

4 SAATİ AŞKIN SEYAHATLERDE RİSK ARTIYOR 

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, 4 saatten uzun, ayakları sarkıtarak hareketsiz kalınan seyahatlere ait oluşabilecek riskler ile alınması gereken önlemleri anlattı.

Risk kümesindekilerin, uzun seyahat öncesi kendilerine dikkat etmelerinin değerli olduğunu belirten Prof. Dr. Özlü şöyle konuştu: 

“İnsanın dik durumuna, yer çekimine ve toplardamarlarımızın yapısına bağlı olarak oturur vaziyette ayaklarımızı sarkıttığımızda, toplardamarlarımızda kan birikir ve bu kanın kalbe dönüşünde bir gecikme olur.

Buna bağlı olarak da orada pıhtı oluşumu meydana gelebilir. Bilhassa 4 saatten daha uzun süren uçak seyahatlerinde daima oturmaya bağlı olarak bu risk daha da artmaktadır.

Onun için akciğer pıhtısıyla gelen hastaların bir kısmından uzun bir uçak seyahati kıssası alırız. Bu bilhassa yaşlı ve kilolu şahıslarda, birtakım ilaçlar almakta olan şahıslarda ya da birtakım hastalıklar, kanser üzere hastalığı olan, kemoterapi alan bireylerde çok daha fazladır.” 

‘DAR GİYSİLER, SIKI ÇORAPLAR GİYİNİLMEMELİ’

Bacaklardaki hareketsizliğe bağlı olarak ayak toplardamarlarında pıhtı oluşabileceğini kaydeden Prof. Dr. Özlü, şunları aktardı:

“Uzayan uçak seyahatleri hatta bazen otobüsle yapılan seyahatlerde daima oturmaya ve hareketsizliğe bağlı olarak ve bacakların sarkıtılmasına bağlı olarak ayak toplardamarlarında pıhtı oluşabilir. Bu pıhtı, akciğer damarlarına taşınarak orada tıkanmaya ve nefes darlığına neden olabilir.

Hayati tehditlere yol açabilir. Bu açıdan uzun süren uçak ve otobüs seyahati öncesinde bu şahısların özetle risk kümesi olan bireylerin kendilerine dikkat etmeleri gerekiyor.

Normal sağlıklı şahısların de bu tıp uzayan seyahatlerde bol sıvı almaları, alkol ve uyku ilaçları kullanmamaları, vakit zaman oturma biçimlerini, değiştirmeleri, fırsat bulduğunda kalkıp, uçak içinde koridorda hareket etmeleri yahut otobüs durduğu vakit mola yerlerinde kesinlikle muhtaçlığı olmasa bile inip, biraz dolaşmaları ve bol su içmelerinde yarar var.

Dar giysiler, sıkı çorapların da giyilmemesi gerekiyor. Bunlar sağlıklı bireylerde kâfi olabilir. Kanser üzere bir hastalık, gebelik üzere bir durum, gebeliği önlemek için kullanılan doğum denetim hapları, kemoterapi ilaçları kullanım üzere durumlar varsa; o vakit bunlar kâfi olmayabilir.

O vakit da kan sulandırıcı birtakım ilaçların uçuş öncesinde önleyici olarak kullanılması kompresörlü, varis çoraplarının giyilmesinde fayda var. Bu risk, kıymetli ve uçak seyahatinden evvel kesinlikle dikkate alınması gerekiyor.”

‘UZUN MÜHLET AYAK SARKITARAK OTURMAK SAĞLIKLI DEĞİL’

Uzun mühlet hareketsiz oturmak, koltukta yahut sandalyede ayakları sarkıtarak oturmanın sağlıklı olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Özlü, şunları kaydetti: 

“Sadece seyahat sırasında değil, daima masada, oturur vaziyette, ‘home ofis’ kalkmadan çalışan şahıslarda, memurlarda hatta ders çalışırken sabahlayan öğrencilerde de bu olgular olabiliyor.

Öğrenciler ortasında ‘sabahlamak’ diye bir tabir vardır; sabaha kadar ders çalışır fakat imtihana gitmeden bir pıhtı atar. Hastaneye yatar vesaire. Bu türlü olgular var. Onun için uzun mühlet hareketsiz oturmak, koltukta yahut sandalyede ayaklarınızı sarkıtarak oturmak sağlıklı değil.

Mutlaka 1 saat oturduğunuzda kalkıp, bir 5-10 dakika bile olsa hareket etmekte yarar var. Bilhassa de oturuş konumunuzu vakit zaman değiştirmek bacaklardaki kanın sirkülasyonu için yarar sağlayabilir.

Gerek uçuş sırasında gerek bu tıp ofiste oturarak çalışanlar, oturduğu yerden kalkmasa bile bulunduğu yerde bacaklarını hareket ettirip, germe, bükme idmanları yapabilirler.

Bu da bacak toplardamarlarındaki kanın geri dönüşünü artırarak pıhtı oluşumunu maniler. Hareket sırasında bacak kaslarımız pompa üzere çalışır ve toplardamarlardaki kanı kalbe hakikat iletirler.”