‘Tüp ıstakoz’ mucizesi

Gökhan Karakaş / İstanbul – Dünyada azalan ıstakoz popülasyonunun artırılması için çalışmalar sürerken Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Türkiye’de bir prensip imza atarak ıstakoz üretti. Doğal yollarda dünyaya gelen yavruların on binde bir olan yaşama talihini yüzde 3’e çıkarmayı başaran Prof. Dr. Umur Önal, 9 haftalık Avrupa Istakozu yavrularını Çanakkale Boğazı’nın derinliklerine bıraktı.

Dünyada da çok avcılığa maruz kalan ıstakozların popülasyonunu artırmak için Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Yetiştiricilik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umur Önal bir proje geliştirdi. Ülkemiz sularında da bulunan ve ekonomik pahası yüksek olduğu için çok avlanan Avrupa Istakozu yavrularını laboratuvar ortamında özel geliştirdiği bir sistemde 5 cm’e kadar büyüten Önal, 9 haftalık sürecin akabinde 150 yavruyu Çanakkale Boğazı’na bıraktı.

150 yavru yapay resife indi

ÇOMÜ Dardanos Yerleşkesindeki Deniz Canlıları Araştırma / Uygulama Merkezi’nde yetiştirilen ıstakozlar Umur Önal’ın nezaretinde Avcılık ve Sürece Kısmı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Adnan Ayaz, Prof. Dr. Uğur Altınağaç ve Dr. Öğretim üyesi Alkan Öztekin’den oluşan dalış takımı tarafından Çanakkale Boğazı’nın uygun derinliğindeki yapay resif ortamına indirildi.

Prof. Dr. Önal, Türkiye’de birinci olarak uygulanan çalışmasını Milliyet’e anlattı. Yüksek Mühendis Hakan Baki’nin takviyesini vurgulayan Önal, “Avrupa Istakozu’nun ekonomik bedeli fazla olduğu için tüm dünyada çok avcılık baskısına maruz kalıyorlar. Türkiye’de 2000’lerin başında 20-25 ton olan üretim son yıllarda 2-3 ton düzeylerine geriledi. Kayıt dışı avcılık bu sayılara dahil değil” dedi.

Müsilaj, kirlilik ve çok avlanma tehdidi var

Marmara Denizi’ni etkileyen musilaj, kirlilik ve çok avcılık üzere faktörlerin deniz tabanında yaşayan ıstakoz popülasyonlarını azalttığını söyleyen Prof. Dr. Önal, şunları söyledi:

“Bu pilot çalışma ıstakozların Türkiye’de de üretilebileceğini gösterdi. Deniz tabanında ıstakozlara özel yapay resifler oluşturulmalı. Ayrıyeten resiflerin olduğu bölgeler dalışa ve avcılığa kapatılmalı. Bir ıstakoz fakat 5 yaşından sonra üremeye başlıyor.”

ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Sedat Murat ise, Türkiye’de birinci sefer gerçekleşen projenin kıymetine işaret ederken “En kısa vakitte Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’nın müsilajdan temizlenmesini ve deniz eserlerinin de denizlerimizde çoğalmasını umuyoruz” dedi.