Son dakika: ‘Sır değil’ deyip açıkladı! Dünya ‘SİHA’ satışını konuşuyor!

Avrupa’ya birinci ihracat Ukrayna’ya yapıldığında hem içeride hem de dışarıda ‘motor iştirakleri ve emsal iş birlikleri’ nedeniyle yalnızca Ankara-Kiev ortasında gelişecek bir sürecin temeli atıldığı inancı çok yaygındı. Ortadan geçen müddette işin pek de o denli olmadığı anlaşıldı. Evvel çok farklı ülkelerden üst seviye heyetler Türk SİHA’larını incelemek üzere ülkemize geldi, akabinde mutabakatlar birbirini izledi.

Burada doğal olarak en büyük ilgiyi Polonya çekti zira bir NATO üyesi birinci defa Türk SİHA’sı ihraç ediyordu. Aslında bu durum NATO standartları üzere askeri açıdan son derece yüksek olan bir eşiği ülkemizin yerli ve ulusal SİHA’larda aştığının göstergesiydi.

İHA konusunda deneyimimiz 1990’lı yıllara uzanıyor

Polonya’ya SİHA satışının akabinde sürece dair pek çok haber yapıldı. Biz bu haberimizde benzeri bilgileri tekrarlamaktansa madalyonun art yüzüne bakmaya çalışacağız ve mümkün ‘yaygın kullanım’ konusu üzerinde duracağız.

Savunma Sanayii Araştırmacısı Fatih Mehmet Küçük, bahsettiğimiz yaygınlığı farklı bir metafor üzerinden anlatıyor… Küçük’e nazaran dünya genelinde SİHA’ların F-16’sı Türk SİHA’ları olabilir… Alışılmış ki burada F-16 ile SİHA’yı karşılaştırmıyor Küçük. Yalnızca kullanım, maliyet, yarar, yaygınlık üzere temel kriterler üzerinden bir kıymetlendirme yapıyor.

Bu mevzuyu detaylandırmadan evvel Araştırmacı Küçük’ten Baltık ülkelerinin Türk SİHA’larına yönelik iştahını kısaca anlatmasını istiyoruz.

Küçük’ün verdiği bilgilerden aslında ülkemizin insansız hava araçları konusunda geçmişte de tecrübesiz olmadığını öğreniyoruz. Aslında Ankara, İHA’lar konusunda kıymetli bir geçmişe ve altyapıya sahip. Bu sistemlerin üretimi dışında kullanımı açısından deneyimli bir ülke.

Bu noktaya adım adım geldik

TRT’den Sertaç Aksan’ın haberine nazaran; İHA seyahatimizin 1990’lı yıllarda başladığı hepimizin bildiği fakat üzerinde pek de durmadığı bir bahis. Bu duruma karşı çıkıyor Küçük ve kelam konusu altyapının neden kıymetli olduğunu “Türkiye İHA kullanımı üzere değerli bir kabiliyetini yaklaşık 30 yıldan bu yana kullanan bir ülke.

Ayrıyeten İHA’lar ile ilgili deneysel çalışmalar ve geliştirme süreçlerini de 20 yılı aşkın müddettir devam ettiriyor. Bu durum İHA’lara yönelik özgün muharebe konseptlerini oluşturmamızda en temel etken. Yani bu alanda yalnızca üretim değil kullanma açısından da ‘adımlarımızı sağlam bir halde cet ata’ bu noktaya geldik” cümleleriyle anlatıyor.

Rus tehdidini hisseden Türk SİHA’sına bakıyor

Baltık bölgesindeki Türk SİHA’larına yönelik giderek yükselen bir talep olduğu sır değil. Türk SİHA’sını alanlar, alma niyetini muhakkak edenler, ‘Neden olmasın?’ diyerek topu yakın geleceğe atan başşehirler var. Bu durumu üçlü bir sac ayağına benzetiyor Fatih Mehmet Küçük.

Bu sac ayağının birincisi Türk SİHA’larının alandaki muvaffakiyetleri ki bu bahiste dünya kelam konusu platformların hakkını veriyor. Başka tarafta rakiplerine nazaran fayda-maliyet avantajı katiyen en değerli konulardan. Sac ayağının son halkası, Türk SİHA’larının Rus sistemlerine karşı su götürmez başarısı… Tüm bunların kelam konusu alanda ‘doğal bir lider’ yarattığına dikkat çeken Küçük, “Rus tehdidini hisseden Türk SİHA’larına bakıyor” sözünü kullanıyor.

Polonya’nın alması dönüm noktası

“Polonya’ya satış konusunda çok küçük bir parantez açmalıyız” diyor Küçük… Ancak öncesinde kısa bir bilgi veriyor ve 2020 yılında Baltık bölgesinde NATO tarafından 36’dan fazla eğitim ve tatbikat gerçekleştirildiğini vurguluyor. Yeniden bu ülkelerin hava alanlarında Birleşik Krallık, İspanya, İtalya ve ABD üzere ülkeler tarafından uçuşlar yapılarak Rusya’ya karşı önlemeler gerçekleştirildiğini unutmamamız gerektiğine değiniyor.

Sonrasında ise Ankara’nın Varşova’ya Türk SİHA’sı satabilmesine getiriyor kelamı ve “Polonya üzere F-35 savaş uçağına kadar ABD’den her türlü silah sistemini alabilen bir ülkeye S/İHA ihracatı başka ülkelere nazaran çok daha dikkat cazibeli ve zor” görüşünü lisana getiriyor.

Türk SİHA’ları F-35’lerle uyumlu çalışacak

Bu noktada aslında çoğumuzun gözünden kaçan bir ayrıntısı daha hatırlatıyor Fatih Mehmet Küçük ve kelamı Polonya Savunma Bakanı tarafından yapılan açıklamanın satır ortalarına getiriyor:

“Polonya Savunma Bakanı, Bayraktar TB2’lerin ABD’den temin edilen F-35 savaş uçakları ve HIMARS topçu roketleri üzere sistemlerle ‘beraber ve uyumlu’ çalışacağını söyledi. Türk savunma sanayisi tarafından üretilen sistemlerin tercih edilmesinde öne çıkan noktalardan biri de bu. NATO altyapılarıyla uyumluluğu ve esnek kullanımı… Bahse bahis uyumluluğun ayrıntılarını bilmiyoruz. Lakin ben bu uyumluluğun entegre kullanıma dönüşmesini ‘geleceğin anahtarı’ olarak görüyorum.

F-16 benzetmesi ile ne demek istedi?

Haberimizin başında Fatih Mehmet Küçük’ün F-16 üzerinden Türk SİHA’larının geleceğine dair farklı bir okuması olduğundan bahsetmiştik… Olağan burada şunu net bir formda söz edelim; bu yaklaşım katiyetle bir savaş uçağı ile SİHA’yı karşılaştırmak için yapılmıyor.

Küçük’ten “SİHA’ların F-16’sı Türk SİHA’ları olabilir” cümlesindeki temel yaklaşımı daha net bir halde anlatmasını istiyoruz:

“Aslında bunu bir metafor olarak lisana getirdim. Burada yola çıktığım benzerlik F-16’nın çok yüksek maliyet aktiflik, yüksek operasyonel muvaffakiyet, yaygın kullanımı, gelişiminin daima devam etmesi ve kullanıcısına sunduğu esnekliği ile NATO’daki en yaygın savaş uçağı olmasıydı. NATO dışında da geniş bir kullanıcı skalası elde eden F-16’lar MiG-21 ve F-4’ler ile birlikte en yüksek sayıda üretilen jet motorlu savaş uçaklarından biri.

Hasebiyle Bayraktar TB-2’nin de geniş bir kullanıcı skalası elde etmesi, NATO içerisindeki taliplerinin artması, çok uygun maliyetlerle yüksek aktiflik göstermesi, gelişiminin daima devam etmesi, SATCOM üzere alternatifler de sunabilmesi üzere nedenlerle bu cümleyi kullandım.

Bunun teknik bir telaffuz olmadığını, benzerlik ilgisi kurduğumun bir defa daha altını çizeyim. NATO’da Polonya sonrasında farklı ülkelerin de gelecek devirde Türk SİHA’sı tercih etmesi çok yüksek ihtimal. Baltık bölgesi dışında olup, NATO’nun öne çıkan ülkelerinin temin etmesi seçeneklerden biri. Ben her halükarda Bayraktar TB-2 özelinde Türk S/İHA’larının ününü çok farklı bir noktaya taşınacağı inancındayım.”