Savaş İsrail ekonomisini vuruyor

İsrail’in savaş makinesi para yakmaya devam ediyor.

İsrail’de nisan ayında sona eren bütçe yılında, bütçe açığın 132,2 milyar şekel (35,7 milyar dolar) oldu. Bu sayının 2008’deki global ekonomik krizden bu yana ulaşılan en yüksek sayı.

Perşembe günü yayınlanan Maliye Bakanlığı verileri, nisan ayı itibariyle 12 aylık mali açığın gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 7’sine ulaştığını ve hükümetin 2024 takvim yılı için öngördüğü yüzde 6,6’lık iddianın üzerine çıktığını gösterdi.

HARCAMALARDA BÜYÜK ARTIŞ

Harcamalar 2024’ün birinci dört ayında bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran neredeyse yüzde 36 arttı. Bunun yaklaşık üçte ikisi savunma harcamalarına gitti. Gelirler, çoğunlukla vergi ödemelerindeki düşüş nedeniyle yüzde 2,2 azaldı.

Savaşın mali faturası büyüdükçe, İsrail tarihinin en büyük bütçe açıklarından birini verme yolunda ilerliyor. Merkez Bankası daha evvel çatışmanın toplam maliyetinin 2023-2025 periyodunda 255 milyar şekele ulaşacağını kestirim etmişti.

ŞEKEL GERİLİYOR

Harcama yükü İsrail para ünitesini de baskı altında tutuyor. Şekel bu hafta yüzde 0,6 düşüşle dolar başına 3,72 düzeyine gerileyerek mart başından bu yana düşüşünü yaklaşık yüzde 4,5’e çıkardı.

İsrail hükümeti, artan maliyetleri finanse etmeye yardımcı olmak için hem gelir hem de harcama tarafında GSYH’nin yüzde 1,1’ine denk gelen düzenlemeler hazırladı lakin bu düzenlemeler şimdi onaylanmadı.

VERGİLER ARTIRILACAK

Önümüzdeki yıl yürürlüğe girecek olan katma bedel vergisindeki şu ana kadar alınan en değerli tedbir. Buradan sağlanacak yıllık gelir GSYH’nin yüzde 0,35’i oranında olacak.

Ancak hükümet şimdilik gereksinimlerinin büyük kısmını borçlanarak karşılıyor. Savaşın patlak vermesinin akabinde aylık ortalama tahvil satışları üç katına çıktı. Hükümet geçtiğimiz ekim ayından bu yana lokal ve yabancı piyasalardan 206,6 milyar şekel topladı.

İSRAİL’İN KREDİ NOTU DÜŞÜYOR

Savaşın mali yükünün artmasıyla birlikte İsrail, derecelendirme şirketlerinin incelemesi altına girdi. Şubat ayında Moody’s birinci sefer bir kademe not indirimi (A2’ye) kararı verdi. Bu karara geçen ay S&P Küresel Ratings de katıldı.

Moody’s ve S&P bu hafta İsrail’in kredi notunu gözden geçirecek ve her ikisi de negatif görünümü koruyacak.