Hangi ülkeler İsrail’e silah ihracatını durdurdu?

ABD, İsrail’in Gazze’de Hamas’a karşı yürüttüğü savaşta kullandığı ağır silahlar ve yer altı sığınaklarını gaye alan bombalar dahil olmak üzere İsrail’e çeşitli silahların sevkiyatlarını durdurdu.

ABD Başkanı Joe Biden dün CNN ile yaptığı söyleşide İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin en güneyindeki Refah’a büyük bir harekât düzenlemesi durumunda İsrail’e silah vermeyeceğini birinci defa açıkça tabir etmişti.

ABD, Orta Doğu’daki en yakın müttefiki İsrail’in açık orta en büyük silah tedarikçisi pozisyonunda. ABD’yi Almanya ve İtalya izliyor.

Kanada ve Hollanda ise Gazze’de “uluslararası insani hukuku ihlal edecek ve sivillerin hayatını kaybetmesine neden olacak halde kullanılabileceği” gerekçesiyle İsrail’e silah sevkiyatını durdurmuştu.

İsrail’in en önemli silah tedarikçileri şu ülkeler:

ABD

ABD’li yetkililer 8 Mayıs’ta Gazze’deki sivillere yönelik tehlike nedeniyle her biri 907 kilo tartısındaki 1800 bombanın ve 230 kiloluk 1700 bombanın teslimatını durdurdu.

ABD’li bir yetkili, kararın “907 kiloluk bombaların en son kullanım alanı ve (Refah gibi) nüfusun ağır olduğu ortamlarda yaratabileceği tesire bağlı” telaştan kaynaklandığını söyledi.

İsrail ile ABD, 2016’da Lider Barack Obama periyodunda on yıllık (2018-2028), 38 milyar dolarlık askeri yardım için mutabakat zaptı imzalamıştı.

İsrail ile ABD ortasındaki mutabakat kapsamında 10 yıl içerisinde İsrail’e 33 milyar dolar askeri finansman ve 5 milyar dolar füze savunma finansmanı olmak üzere toplam 38 milyar dolar sağlanması öngörülüyordu.

Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) Mart ayında yayımlanan bir raporuna nazaran, İsrail 2019 ila 2023 periyodunda askeri yardımının %69’unu ABD’den aldı.

ALMANYA

Almanya’nın İsrail’e savunma ihracatı onayları 2023 yılında bir evvelki yıla nazaran yaklaşık on kat artarak 326,5 milyon euroya (351 milyon dolar) yükseldi. Almanya, 7 Ekim 2023’ten itibaren ihracat müsaadelerini öncelikli olarak ele aldı.

Alman haber ajansı Dpa’ya nazaran Almanya, İsrail’e yüklü olarak hava savunma sistemleri ve irtibat ekipmanları için modül tedarik ediyor.

İhraç edilen silahlar ortasında 3000 taşınabilir tanksavar silahı, otomatik yahut yarı otomatik ateşli silahlar için 500.000 mermi bulunuyor. SIPRI’nin sayılarına nazaran, 2019 ile 2023 yılları ortasındaki İsrail’in askeri yardımlarının %30’unu Almanya sağladı.

İTALYA

İtalya Dışişleri Bakanlığı kaynağı 9 Mayıs’taki açıklamasında İsrail’in en büyük üçüncü silah tedarikçisi olan İtalya’nın Gazze’deki savaşın patlak vermesinden bu yana yeni ihracat onaylarını durdurduğunu belirtti.

İtalyan maddelerine nazaran, savaş yürüten ve memleketler arası insan haklarını ihlal ettiği düşünülen ülkelere silah ihracatı yasak.

İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, Mart ayında yaptığı açıklamada, İsrail’e silah ihracıtının devam ettiğini lakin silahların Gazze’de sivillere karşı kullanılmayacağından emin olmak için yapılan denetimlerin akabinde yalnızca evvelden imzalanan siparişlerin İsrail’e teslimatının yapıldığını söyledi.

SIPRI’nin raporuna nazaran İtalya 2019 ila 2023 devrinde İsrail’in askeri yardımlarının yaklaşık %0.9’unu sağladı. Bu yardımların helikopterler ve deniz toplarını içerdiği belirtildi.

İNGİLTERE

İngiltere, İsrail’in en büyük tedarikçilerinden biri değil. İngiliz hükümeti ABD’nin tersine İsrail’e direkt silah sağlamıyor. Bunun yerine satış yapacak şirketlere ihracat lisansı veriyor.

İngiltere geçen yıl İsrail’e 42 milyon sterlin (52.5 milyon dolar) meblağında savunma ekipmanı satmak üzere ihracat lisansı verdi. Bu lisanslar mühimmat, insansız hava araçları, hafif silah mühimmatı ve uçak, helikopter ve akın tüfeği modülleri üzere kalemlere yönelikti.

Başbakan Rishi Sunak, dün parlamentoda yaptığı açıklamada, İngiltere’nin dünyanın en sıkı lisans denetim rejimlerinden birine sahip olduğunu belirterek İsrail’in insani hukuka bağlılığına ait değerlendirmeleri periyodik olarak gözden geçirdiğini söyledi.