Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin şok ölümü… İran yasta

İran, evvelki gün Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Emir Abdüllahiyan ve beraberindeki üst seviye yetkililerin helikopter kazasında öldüğü haberiyle şoke oldu. Ülkede 5 günlük yas ilan edildi.

PİLOTLA TEMAS KESİLDİ

Azerbaycan ile iki ülke hududunda ortak inşa edilen barajın açılışına katıldıktan sonra Tebriz’e dönmek için yola çıkan Cumhurbaşkanı Reisi’nin helikopteriyle Doğu Azerbaycan’nın dağlık Cuffa bölgesinde irtibatın kaybedildi. Konvoydaki başka iki helikopter Tebriz’e itimatla inmeyi başardı. Reisi’nin helikopterinde ise Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Doğu Azerbaycan Eyalet Valisi Malik Rahmeti, Tebriz Cuma İmamı Ayetullah Ali Haşimi ve mürettabat dahil 5 İhtilal Muhafızları üyesi bulunuyordu.

15 SAATLİK OPERASYON

İran Kızılayı, makûs hava şartları nedeniyle “sert iniş” yapmış olabileceği belirtilen helikopter için arama-kurtarma çalışmaları başlattı. Sisli hava ve dağlık arazi şartları yüzünden karadan yürütülen arama-kurtarma çalışmaları zahmetle ilerledi. Havanın kararmasıyla çalışmalar düzgünce zora girerken Tahran, Ankara’dan Akıncı İHA ve gece görüş kabiliyetli Cougar tipi helikopter talep etti. Çalışmalara katılan Akıncı İHA, helikopterin enkazı tespit ederek uyumları İran Kızılayı ile paylaştı. Arama-kurtarma çalışmalarının 15’inci saatine girildiğinde İran Kızılayı, Reisi ve beraberindeki 8 kişinin naaşlarına ulaşıldığını duyurdu.

İbrahim Reisi Azerbaycan lideri İlham Aliyev ile katıldığı baraj açılışından dönerken yaşanan kazada hayatını kaybetti.

SİYAH SANCAK ÇEKİLDİ

İran devlet medyası, “İran milletinin hizmetkârı Ayetullah İbrahim Reisi, halka hizmet ederken şehitliğin en yüksek mertebesine ulaşmıştır” tabirleriyle Reisi’nin vefatını duyurdu. Dini önder Ayetulah Ali Hamaney, beş günlük yas ilan etti. Ülkedeki tüm kültür ve sanat etkinliklerinin yedi gün müddetle askıya alındı. Kum kentinde bulunan ve Şii âleminde değerli bir yeri olan Fatıma-ı Masume Türbesi’nin kubbesine siyah sancak çekildi. Vefat haberinin akabinde dünya önderlerinden peş peşe taziye bildirileri geldi. Rusya ve Çin’den “yakın bir dostu kaybettik” açıklamaları yapıldı. Lübnan, Pakistan ve Suriye’de 3’er günlük ulusal yas ilan edildi.

CENAZE TÖRENİ BUGÜN

Cumhurbaşkanı Reisi ve kazada hayatını kaybeden başka isimlerin otopsileri bugün Tebriz’de yapılacak. Ülkenin yarı resmi haber ajansı Tesnim, otopsilerin akabinde Tebriz’de birinci resmi cenaze merasiminin gerçekleştirileceğini bildirdi. Cenazeler daha sonra devlet ileri gelenleri ve halkın hürmet duruşunda bulunması için Tahran’a nakledilecek. Reisi’nin ikinci bir merasimle doğum yeri olan ve İran’ın dini merkezi olarak görülen Meşhed’de toprağa verilmesi bekleniyor. Bu ortada BM Güvenlik Kurulu üyesi ülkelerin temsilcileri, Reisi ve beraberindeki heyet için dün bir dakikalık hürmet duruşunda bulundu.

DNA TESTİNE GEREK KALMADI

Tesnim haber ajansı, kaza bölgesinde 9 naaşın da çıkarıldığını, DNA testine gerek kalmadan kimliklendirme yapılabildiğini belirtti.

CEVAP BEKLEYEN SORULAR

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Azerbaycan ile baraj açılışı sonrasında yaşanan helikopter kazasında hayatını kaybetmesi gerisinde birçok soru işareti bıraktı.

NİYE MAKÛS HAVADA HAVALANDI?

Kaza tam da Reisi’nin Azerbaycan ile yapılan Kızkalesi ve Hüdaferin barajlarının açılışından dönerken meydana geldi. Bir gün evvelden bölge için sis ve yağış uyarısı yapıldığı halde helikopterlerin kalkmasına neden müsaade verildiği bir soru işareti.

NÜKLEER İRAN’IN ÖTEKİ HELİKOPTERİ YOK MU?

İran Cumhurbaşkanı ve yanındaki heyet Amerikan imali Bell 212 helikopteri ile uçuyordu. İran’ın Cumhurbaşkanı’nı uçurmak için muhtemelen Şah periyodunda alınmış helikopterden diğer aracı yok muydu? Nükleer teknoloji için yatırım yapan, füzeler, İHA’lar geliştiren İran, nispeten daha kolay günlük muhtaçlıkları ihmal mi etti? İran, Batı’nın yaptırımları nedeniyle hava araçlarına yedek modül bulmakta zorlanırken bu düşen helikopterde de bu türlü bir badire mı vardı?

KAZA MI SABOTAJ MI?

Gazze krizi nedeniyle İsrail ile tansiyonun yükseldiği bir devirde yaşanan helikopter kazası tabi muhtemel sabotaj ihtimallerini de gündeme getirdi. İsrail’in İranlı üst seviye isimlere yönelik suikastlarının ardından

Reisi idaresi, 13 Nisan’da İsrail’e yüzlerce İHA ve füze yollamış, bunların büyük bir kısmı İsrail ve müttefikleri tarafından imha edilmişti.

OLASI ŞÜPHELİLER KİM?

Her ne kadar birinci göstergeler büyük olasılıkla kazaya işaret etse de İsrail basınına konuşan ve ismi açıklanmayan bir İsrailli yetkili “Reisi’nin vefatıyla ilgimiz yok” diye açıklama yaptı. Uzmanlar mümkün dış güçler üzere, Reisi’den kurtulmak isteyen iç ögeler da olabileceğini öne sürüyor.

BUNDAN SONRA NE OLUR?

İran nihayetinde olayı aydınlatacaktır. Kaza olduğunun mutlaklaşması halinde Tahran, yeni idaresiyle yoluna devam edecektir. İsrail ya da diğer bir dış gücün müdahalesi kelam mevzusuysa muhtemelen Tahran, bu neticeyi kendine saklamayı tercih ederek uygun cevabı vermek için fırsat kollayacaktır. Lakin Reisi’nin mevti İran idare takımlarında da değişiklik olacağına işaret ediyor, münasebetiyle Tahran’da taşların yerine oturması vakit alacaktır. Bunun da bölgedeki Hizbullah, Hamas, Husi üzere vekil güçlerle ilgilerde yansımaları olacaktır.