Yanık vakalarında ilk müdahale nasıl olmalı? Diş macunu sürmek doğru mu?

Hayatın her devrinde bilhassa kaza sonucu oluşan ve ısınma gayesiyle bilhassa soba ve elektrikli aygıtların kullanımının arttığı kış mevsiminde yanık yaralanmalarının daha da arttığını söz eden Doğuş Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Birinci ve Acil Yardım Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Ali Gözüküçük, çevresel travma olarak yorumladığı yanık hadiselerinin çocuklarda daha tehlikeli ve ağır seyrettiğini belirtti. Yanıklarda uygulanan birinci müdahalenin yanık etmeni ve yanığın derinliğine nazaran değiştiğini aktaran Gözüküçük, yanık üzerinde yapılan diş macunu, yoğurt, kantaron yağı üzere yanlış uygulamaların bedende iz bırakacağını ve yanan bölgece işlev kaybı görülebileceğini kaydetti.

 
Doğu bilinen yanlış uygulamalar

 Yanık hadiselerinde en çok görülen yanlış uygulamaların diş macunu, yumurta sarısı ve zeytinyağı sürmek olduğunu söz eden Gözüküçük, “Bu uygulamaların her biri yanık üzerinde uygulanan yanlış yollardır. Mümkünse yanan yüzeyi ılık su ile çokça temas ettirmek gerekir. Daha sonra da bir uzmana görünmekte yarar var. Sürülen sıvının da steril olması epey kıymetli zira yanık oluştuğunda beden mikroplara karşı muhafazasız oluyor ve enfeksiyon kapma riski yükseliyor” dedi. 

 
“Yanlış uygulama işlev kaybına neden olur”

 Yapılaması gereken birinci şeyin bir uzmana danışmak olduğunu belirten Gözüküçük, “Kulaktan dolma bilgilerle yanığa müdahale edilmemeli. Yanıkta dereceler vardır. Birinci derece yanıkta bir uygulama olmasa dahi bir haftada bizatihi düzgünleşir. Genelde vatandaşlar bu bahiste yanılıyor. Şayet tanıdıkları biri, birinci derece yanık olduğunda yanlış bir uygulama yapsa ve güzelleşme gösterdiyse o uygulamanın yanığa âlâ geldiği zannediliyor. Bu çok yanlış bir algıdır. Şayet şahısta ikinci derece derin bir yanık varsa hiçbir şeklide bu yanlış uygulamalarla düzgünleşme göstermez ve yanığın olduğu bölgede iz kalır. Bunun dışında daha da berbatı o bölgede işlev kaybı da olur. O bölge kasılır ve hareket edemez” diye konuştu.

 
Yanığın dereceleri

Tedaviye istikamet verecek en değerli noktaların yanığın etmeni ve derecesi olduğunu söyleyen Gözüküçük, “Yanıklar 1., 2. ve 3. derece olarak ayrılır. Birinci derece yanık bir haftada zaten güzelleşebiliyor. İkinci derece yanık da yüzeyden itibaren derine kadar iniyor. Bu derece yanıklarda uygun tedaviyi seçmek kıymetli. Yanan bölgeye bedenin diğer bölgelerinden doku aktarabiliyoruz. 3. derece yanıklarda ise kesinlikle yama dediğimiz tedaviyi uygulamak durumunda kalıyoruz. Bir öteki değerli nokta ise yanık yüzdesidir. Burada bakılan nokta bedenin ne kadarının yandığıdır. Bedendeki yanık yüzdesi tedaviyi direkt etkiliyor.  İkinci derece yanıktan itibaren yanan bölge yüzde 10’dan fazlaysa kesinlikle hastanede tedavi edilmesi gerekiyor. Üçüncü derecede yüzde 10 yanık varsa çok âlâ bir merkezde yatarak tedavi yapmak gerekiyor. Zira 3. derece yanıklarda sıvı kaybı ve enfeksiyon çok fazla olur ve tedavisi çok zordur. Asla ihmal edilmemeli. Bilhassa meskende uygulanan metotlarla vakit kaybı yaşanmamalı” ikazlarında bulundu. 
 
“Elektrik yanıkları böbrek ve kalp yetmezliğine neden olabilir”

Son olarak elektrik yanıklarının önemli problemlere yol açabileceğini belirten Gözüküçük, “Bu cins yanıklarda kesinlikle hastaneye başvurmak gerekir. Bu yanıklar birinci etapta bir sıyrık üzere görülebilir fakat böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği üzere hasta hayatını riske atacak sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Elektrik çarptığında bireye metal bir cisimle,  direkt elle ve suyla temas edilmemeli. Aksi halde çarpılma anında çarpılan ve müdahalede bulunan kişinin hayatı riske girmiş olur” diyerek kelamlarını sonlandırdı.