Türkiye’de 68 binin üzerinde hasta, böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz tedavisi görüyor

Türkiye‘de 68 binin üzerinde hasta, böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz tedavisi görüyor

İSTANBUL – Türk Nefroloji Derneği, kronik böbrek hastalığının değerine dikkat çekmek için Dünya Böbrek Günü’nde ‘Böbrek Candır’ temalı toplantı düzenledi. Kronik böbrek hastalığına dair toplumda farkındalık sağlamak, kronik böbrek hastalığına yol açan risk faktörleri ve erken teşhisin böbrek işlevini müdafaadaki kıymetine dikkat çekmek üzere bilgiler paylaşıldı.

Her yıl mart ayının ikinci perşembe günü olarak belirlenen “Dünya Böbrek Günü”nde kronik böbrek hastalığının değerine dikkat çekiliyor. Türk Nefroloji Derneği bu yılki Dünya Böbrek Günü kapsamında “Böbrek Candır” teması altında Dernek Lideri Prof. Dr. Alaattin Yıldız, Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurhan Seyahi, Genel Sekreteri Prof. Dr. Elif Arı Bakır, Saymanı Prof. Dr. Ali İstek Odabaş’ın yanı sıra İdare Şurası Üyeleri Prof. Dr. Mustafa Arıcı, Prof. Dr. Özkan Güngör, Prof. Dr. Sena Ulu’nun iştiraki ve AstraZeneca Türkiye‘nin katkılarıyla bir basın toplantısı düzenledi.

Toplantıda kronik böbrek hastalığına dair toplumda farkındalık sağlamak, kronik böbrek hastalığına yol açan risk faktörleri ve erken teşhisin böbrek işlevini muhafazadaki değerine dikkat çekmek üzere bilgiler paylaşıldı. Toplantıda paylaşılan bilgilere nazaran dünya genelinde yaklaşık 850 milyon kronik böbrek hastası bulunuyor. Türkiye‘de ise bu yıl prestijiyle 68 binin üzerinde hasta son periyot böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz tedavisi görüyor. Öte yandan doğurma çağındaki bayanların yüzde 6’sında kronik böbrek hastalığı görülüyor.

“Ülkemizde yılda yaklaşık 3 bin 500’ün üzerinde böbrek nakli gerçekleştirilmektedir”

Basın toplantısında Türkiye‘de böbrek nakli hakkında bilgiler veren Türk Nefroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Alaattin Yıldız, “Böbrek nakli, ileri evre böbrek yetersizliğinin en seçkin tedavisidir. Böbrek işlevlerinin tamamını hastaya kazandırdığı için kalp ve damar sıhhati üzerine olumlu tesirleri vardır. Bu nedenle beklenen ömür mühleti diyaliz tedavisi görmekte olan hastalara nazaran çok daha uzundur. Ülkemizde yılda yaklaşık 3 bin 500’ün üzerinde böbrek nakli gerçekleştirilmektedir. Böbrek nakli ülkemizde yüksek milletlerarası standartta çok başarılı olduğundan, nakillerin yaklaşık yüzde 10’u yurt dışından gelen hastalara sıhhat turizmi kapsamında yapılmaktadır. Böbrek naklinin başarısı, ameliyat öncesi periyotta alıcının ve vericinin detaylı olarak kıymetlendirilmesi ile başlar. Böylelikle nakil sonrası gelişebilecek meseleler öngörülebilir ve böbrekler erkenden başarılı bir formda verilebilir. Nakil sonrası erken devir, bilhassa birinci bir ay çok kıymetlidir. Bu devrin hastanın yakın takibi ile meselesiz geçirilmesi, böbreğin uzun periyot ömrünü belirler. Daha sonraki devirde de nakil hastasının daha uzun aralıklarla nefrolojik takibi, gelişebilecek komplikasyonların önlenebilmesi ve erkenden tedavi edilmesi açısından önemlidir” dedi.

“Erişkin nüfusta kronik böbrek hastalığının sıklığı yüzde 10’un üzerinde”

Türkiye‘de kronik böbrek hastalığına dikkat çeken Türk Nefroloji Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurhan Seyahi, “Ülkemizde Türk Nefroloji Derneğinin bünyesinde yürütülmüş olan CREDIT Çalışması’na nazaran erişkin nüfusta kronik böbrek hastalığının sıklığı yüzde 10’un üzerindedir. Hastalığa bu kadar sık rastlanmasına karşın teşhisin konulamaması bilhassa erken evrelerinde hastalığın rastgele bir bulguya yol açmadan sessiz seyretmesindendir. Bu durum erken teşhis için en azıdan risk altındaki bireylerde tarama testlerinin yapılmasını gerekli kılmaktadır. Tarama yapılması gerekli kümeler hakkında kesin bir görüş birliği olmasa da şeker ve yüksek tansiyon hastalarında böbrek hastalığı istikametinden kesinlikle belli aralıklara kan ve idrar analizi ile tarama yapılması gereklidir. Ayrıyeten yaşlılarda, ailesinde böbrek hastalığı öyküsü olanlarda, romatolojik hastalığı olanlarda böbrek hastalığı istikametinden tarama yapılmalıdır. Erken teşhis ve vaktinde başlanan tedavi ile günümüzde kronik böbrek hastalığının ilerlemesi yavaşlatılabilmekte ve son periyot böbrek yetmezliğinin gelişmesi engellenebilmektedir. Böbrek yetmezliğine yani diyaliz yahut böbrek nakline gidiş sürecini yavaşlatabilecek ömür biçimi değişikliklerinin yanı sıra ülkemizde de bulunan ilaç tedavisi seçeneklerinin belirlenmesi ve uygulaması için bir nefrolog tarafından nizamlı takip elzemdir. Böbreklerimizin kanı süzerek oluşturduğu idrar ile beden için ziyanlı unsurları uzaklaştırdığı yaygın olarak bilinmektedir. Lakin bunun yanı sıra kan üretimi, kan basıncının düzenlenmesi, kemik sıhhati, bedendeki asit ölçüsünün dengelenmesi üzere birçok yaşamsal misyon de böbreklerimiz tarafından yürütülür. Tekrar bedendeki sodyum ve potasyum üzere elektrolitlerin düzeyleri de esas böbreklerimiz tarafından ayarlanır. Bu nedenle böbrek hastalarında beden tuzlarındaki dengesizliklere sık olarak rastlanılır. Bunun yanı sıra bilhassa böbrek hastalığının ilerlemesini engellemek için kullanılan faydalı birtakım ilaçlar da bedende potasyum istikrarını bozabilir, bu durum bilhassa şeker hastalarında daha besbelli olabilir. Nefroloğun nizamlı yaptığı takip ve kıymetlendirme sürecinde hastalarımız bu açılardan da değerlendirilmekte ve tedavileri düzenlenmektedir” dedi.

“Doğurma çağındaki bayanların yüzde 6’sında kronik böbrek hastalığı görülüyor”

“68.000’in üzerinde hasta böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz tedavisi görüyor”

Konuşmasında ülkemizde diyaliz tedavileri hakkında sayılar paylaşan Türk Nefroloji Derneği Saymanı Prof. Dr. Ali İstek Odabaş, “Ülkemizde bu yıl prestijiyle yaklaşık olarak 68 binin üzerinde hasta son periyot böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz tedavisi görmektedir. Bu hastalardan 64 bin 300 tanesi hemodiyaliz, 3 bin 250 tanesi periton diyalizi, bin 300 tanesi ise mesken hemodiyalizi ile tedavi edilmektedirler. Şu anda ülkemiz mesken hemodiyalizi hasta sayısı açısından Avrupa’da ikinci, dünyada ise üçüncü sırada bulunmaktadır. Ülkemizde sayıları 68 bini geçen hemodiyaliz hastalarının birçoğunda şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları üzere eşlik eden hastalıklar mevcuttur.5 Bu hastaların infeksiyonlara eğilimleri yüksektir ve başta kalp hastalıkları olmak üzere hayatı tehdit eden meselelerle sıklıkla karşılaşılmaktadır. Ayrıyeten böbrek yetersizliği ile bağlı kemik sıkıntıları, hemodiyalize girebilmek için damar giriş yolu ile ilgili sıkıntılar, damarlarda kireçlenmeye bağlı tıkanıklıklar üzere önemli problemler da sıkça görülür. Kısaca takibi ve tedavisi sıkıntı, tabip deneyimi ve düzgün idare gerektiren bir hasta kümesidir.”

“Dünya genelinde yaklaşık 850 milyon kronik böbrek hastası var”

Dünyada kronik böbrek hastalığı konusunda konuşan Türk Nefroloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Mustafa Arıcı da “Dünya genelinde yaklaşık 850 milyon kronik böbrek hastası vardır. Bu sayı, dünya genelindeki diyabet hastası sayısının 2 katı, kanser hastası sayısının ise 8 katıdır. Bir öbür deyişle dünyada her 10 bireyden 1’inde böbrek hastalığı mevcuttur. Bu özelliği ile kronik böbrek hastalığı, kronik hastalıklar ortasında ne yazık ki en ön sırada yer almaktadır. Kronik böbrek hastalığı, kalp damar hastalığı ve vefat riskinin hayli yüksek olduğu bir durumdur. Başka birçok hastalıkla karşılaştırıldığında 2000 yılından 2019 yılına, global olarak en süratli büyüyen üçüncü vefat nedeni, böbrek hastalığıdır. Bu suratın devam etmesi durumunda 2040 yılına gelindiğinde kronik böbrek hastalığının dünya çapında ömür kaybı nedenleri ortasında 5’inci sıraya yükseleceği varsayım edilmektedir. Lakin nefrologların liderliği ile gerçekleştirilecek toplumsal bir çaba sonucunda kronik böbrek hastalığı riskinin azaltılması mümkün olabilecektir” sözlerini kullandı.

“Kahramanmaraş merkezli zelzelede ezilme sendromlu hastaların yüzde 68’inde akut böbrek yetmezliği gelişti”

Türk Nefroloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Özkan Güngör, doğal afetlerde nefroloji bahisli konuşmasında, “Kahramanmaraş merkezli sarsıntının tesirini gösterdiği 11 vilayette kimi diyaliz merkezleri yıkılmış yahut elektrik ve su kesintisi nedeniyle çalışmaz halde idi. Zelzelenin birinci 2 günü Kahramanmaraş ilinin bütün kronik diyaliz hastalarının tedavilerinin devam etmesi için 24 saat hizmet verdik, başka vilayetlerde de diyaliz merkezleri bu biçimde çalıştı. Bu ortada hasar gören diyaliz merkezleri ve su sistemleri süratle çalışır duruma getirildi. Ülkemizin dört bir yanından nefroloji uzmanları ve diyaliz hemşireleri süratle zelzele bölgesine gelip diyaliz hizmeti sunulmasına çalıştı. Başka yandan sarsıntı böbreklere de ziyan verebiliyor. Sarsıntıda kas ezilmesi nedeni ile hayatı tehdit eden ‘Ezilme Sendromu’ ortaya çıkabilmektedir. Ezilme sendromlu hastalarda ani ölümlere de neden olan önemli süratli gelişen böbrek yetersizliği ve potasyum yüksekliği üzere durumlar gelişebilmektedir. Bu hastalara süratle diyaliz uygulamaları hayat kurtarıcıdır. Türk Nefroloji Derneği bilgilerine nazaran bu zelzelede kayıtlı 1024 ezilme sendromlu hastanın olduğu, hastaların yüzde 68’inde akut böbrek yetmezliği geliştiği, 635 hastaya 3016 seans hemodiyaliz süreci yapıldığı anlaşılmaktadır” dedi.

“TND Toplumsal Medya platformlarımızla tüm vatandaşlarımızın yanındayız”

Türk Nefroloji Derneği İdare Heyeti Üyesi Prof. Dr. Sena Ulu böbrek sıhhati ve toplumsal medyanın değeri konusunda konuştu. Ulu, “Sosyal medya, bilgilendirme kampanyalarını süratli ve tesirli bir halde yayma gücüne sahiptir. Türk Nefroloji Derneği, bu şuurla tüm toplumsal medya platformlarında yıllardan beri güçlü bir biçimde var olmuş, bir yandan halka yönelik bilgilendirme, farkındalık ve eğitim faaliyetlerinde bulunurken, bir yandan da dernek faaliyetlerinin duyurularını sağlamış ve sıhhat çalışanlarının eğitim faaliyetlerine katkıda bulunmuştur. TND geçtiğimiz yıl, başarılı projeler gerçekleştirmiş ve projelerimiz mükafatla taçlandırılmıştır. Bunlardan birincisi, Türkiye‘de bir birinci olan AstraZeneca Türkiye‘nin şartsız dayanakları ile hayata geçirdiğimiz “Sağlıklı Böbrek Sağlıklı Hayat” projesi olmuştur. Proje kapsamında 4 farklı lokasyonda 3.000 iştirakçiye süratli idrar testi, kilo ve tansiyon ölçümü uygulandı ve çarpıcı sonuçlar elde edildi. İştirakçilerin yüzde 51’inde kronik böbrek hastalığı riski, yüzde 18’inin ise orta-yüksek riskli kümede oldukları tespit edildi. Projemizin ikinci ayağında ise AstraZeneca Türkiye ve Danone’un şartsız katkılarıyla yenilikçi bir farkındalık projesine imza attık. Projemiz kapsamında, Hayat Su ile iş birliği yaparak su şişelerine ve konutlara sipariş damacanalara giydirme ile bir QR kod ekledik. Bu QR kod taratıldığında erişilebilen “Böbrekleriniz Sağlıklı mı?” testi ile kronik böbrek hastalığı açısından riskli hastalarımızı doktorlarımıza yönlendirmeyi amaçladık ve 100 bin şahsa ulaştık. Birebir vakitte bu projemizin İstanbul Marketing Summit tarafından Marka İş Birlikleri kategorisinde 1.lik mükafatına layık görüldüğünü sizlerle paylaşmaktan memnunluk duyuyoruz. Öteki yandan Türk Nefroloji Derneğinin Instagram hesabı, X ve LinkedIn hesabı yanında, doktorlar ve sıhhat çalışanları için Nefroloji TV, halka yönelik eğitici görüntülerin bulunduğu Türk Nefroloji Derneği YouTube kanalı etkin olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu kanallar aracılığıyla bir yandan hasta eğitimi emeliyle nefroloji alanındaki profesyoneller ve hastalar ortasında bir köprü oluşturulmakta, hastalarımız nefroloji uzmanlarımızın denetiminde emniyetli bir platform bulabilmektedir. TND toplumsal medya platformlarımızla tüm vatandaşlarımızın yanında olmaya devam edeceğiz” dedi.