TCMB: “Yıllık Enflasyon Gıdada Gerilerken, Diğer Gruplarda Yükseldi”

Raporda, ‘Tüketici fiyatları nisan ayında yüzde 3,18 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 1,30 puan artışla yüzde 69,80 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon besinde gerilerken, öteki kümelerde yükselmiştir. Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı yüksek seyretmeye devam etmiş, son devirde öne çıkan alt kümelere ek olarak, güçlü artış kaydeden ulaştırma hizmetleri aylık enflasyonunda bayram tesiri hissedilmiştir’ denilirken, değerlendirmeler şu biçimde oldu:

Bu gelişmede, araba fiyatlarındaki ölçülü fiyat artışı kaynaklı olarak sağlam mal kümesi tesirli olmuştur. Besin kümesinde, aylık fiyat artışını işlenmemiş besin alt kümesi sürüklemeye devam etmiş, işlenmiş besin enflasyonundaki ölçülü seyir korunmuştur. Güç kümesi fiyatları, Türk lirası cinsi petrol fiyatlarındaki gelişmelere paralel olarak yükselen akaryakıt fiyatlarının doğal gaz fiyatlarındaki mekanik tesir kaynaklı düşüş ile dengelenmesi sonucu, aylık bazda değişim göstermemiştir. 

Aylık üretici fiyat artışı güçlü seyrini korurken, yıllık üretici enflasyonu yükselmeye devam etmiştir. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, fiyat artışlarının genele yayıldığı ve sermaye malları dışında kalan kümelerde daha bariz olduğu gözlenmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla, B ve C göstergelerinin aylık artış oranları zayıflama eğilimini korumakla birlikte Enflasyon Raporu öngörülerinin üzerinde kalmaya devam etmiş, göstergelerin yıllık enflasyonları ise bir ölçü artış kaydetmiştir.

B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,83 ve 0,60 puan artarak yüzde 72,72 ve yüzde 75,81 olarak gerçekleşmiştir. Bu periyotta doğal gazın aylık tüketici enflasyonuna mekanik tesiri -0,14 puan olmuştur.

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran alkol-tütün-altın, temel mallar, güç, hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,47; 0,39; 0,38; 0,36 puan artarken besin kümesinin katkısı 0,30 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, B ve C endekslerinin aylık artışları bir evvelki aya kıyasla bir ölçü zayıflamıştır (Grafik 3). Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden işlenmiş besinde ölçülü seyrini sürdürürken, temel mal ve hizmet kümelerinde yavaşlama kaydetmiştir .Hizmet fiyatları nisan ayında yüzde 4,16 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,51 puan yükselişle yüzde 96,99 olmuştur. 

Yıllık enflasyon haberleşme alt kümesinde gerilerken öbür hizmetlerde görece yatay seyretmiş, ulaştırma başta olmak üzere başka alt kümelerde ise yükselmiştir. Ulaştırma hizmetleri fiyatlarında gözlenen yüksek aylık artışta Ramazan Bayramı kaynaklı olarak karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyeciliği (yüzde 34,24) ve havayolu ile yolcu nakliyatı (yüzde 17,69) belirleyici olmuştur. Başta et olmak üzere besin fiyatlarının etkilediği lokanta-otel alt kümesinde aylık enflasyon yüzde 4,69 ile evvelki aya kıyasla güçlenmiştir. Kiralar aylık bazda yüzde 4,61 artış oranıyla yavaşlama eğilimini devam ettirmiş, bu alt kümede yıllık enflasyon 0,52 puan artışla yüzde 124,47’ye ulaşmıştır. Bu periyotta, haberleşme hizmetlerinin aylık fiyat artışı yüzde 4,45 ile yüksek seyrini sürdürmüştür. Başka hizmetler alt kümesinde aylık fiyat artışları bir evvelki aya kıyasla yavaşlamıştır. Bu alt kümedeki fiyat artışında, sigorta ve eğlence-kültür kalemleri öne çıkmıştır.

Dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları yüzde 2,28 oranında artarken, alt küme yıllık enflasyonu 1,21 puan düşüşle yüzde 59,90 olarak gerçekleşmiştir. Araba fiyatlarındaki ölçülü artış (yüzde 1,20) alt küme aylık enflasyonunu sınırlarken, mobilya (yüzde 6,37) ve beyaz eşya (yüzde 2,67) kalemlerinde fiyat artışları gücünü korumuştur. Başka temel mallar alt kümesinde fiyatlar yüzde 3,01 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,94 puan artışla yüzde 58,19 düzeyine ulaşmıştır. Alt küme aylık enflasyonunda konut ile ilgili paklık materyalleri, ferdî bakım eserleri ile konutun bakım ve tamiri kalemleri belirleyici olmuştur. İndirim döneminden çıkılması sonucu mevsimsel tesirlerle giysi ve ayakkabı fiyatları nisan ayında yüzde 4,60 oranında yükselmiş, alt küme yıllık enflasyonu 1,15 puan artarak yüzde 50,27 olarak gerçekleşmiştir.

Türk lirası cinsi petrol fiyatlarındaki gelişmelerle akaryakıt fiyatları yüzde 2,82 oranında artmıştır. Tüp gazda fiyat artışları yüzde 1,72 ile evvelki aya kıyasla zayıflarken, doğal gaz fiyatları tüketimdeki düşüşe bağlı olarak mevsimsel geçiş tesiriyle yüzde 5,75 oranında gerilemiştir.

Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları nisan ayında yüzde 2,78 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,91 puan düşerek yüzde 68,50 düzeyine gerilemiştir. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 6,29 puan düşerek yüzde 77,85 oranında gerçekleşirken, işlenmiş besinde 1,22 puan artışla yüzde 60,19 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle, zerzevat fiyatlarındaki düşüş kaynaklı olarak taze meyve zerzevat fiyatları bu ay yataya yakın seyretmiştir. Başka işlenmemiş besin kümesinde kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki artış güçlü seyrini nisan ayında da korumuş, kümede izlenen yüksek aylık enflasyonda (yüzde 5,83) belirleyici olmuştur. Böylece, işlenmemiş besin aylık enflasyonu yüzde 3,85 oranında gerçekleşmiştir. İşlenmiş besin kümesi aylık enflasyonu ise yüzde 1,75 ile ölçülü görünümünü korurken, şekerleme ve çikolatalar ile konserve zerzevat eserlerinde görece bariz fiyat artışları kaydedilmiştir.

Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 3,60 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,19 puan yükselerek yüzde 55,66 olmuştur. (Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, güç, dayanıksız tüketim ve güçlü tüketim kalemlerinde aylık fiyat artış oranları sırasıyla yüzde 5,08, yüzde 4,77 ve yüzde 3,63 olarak gerçekleşmiştir. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, fiyat artışlarının genele yayıldığı izlenirken, tütün eserleri, metal cevherleri, elektrik-gaz, ham petrol ve doğal gaz, öteki metalik olmayan mineral eserler, giysi eşyası ve besin eserleri öne çıkan alt kümeler olmuştur.