Tayvan’ın yeni lideri Lai yemin ederek görevine başladı

Tayvan ajansı CNA’nın haberine nazaran, Taipei’de Başkanlık Sarayı’nda düzenlenen törende Meclis Başkanı Han Kuo-yu, Tayvan’daki hükümetin devamı olduğunu ileri sürdüğü “Çin Cumhuriyeti”nin mührünü Lai’ye sundu.

Görevi devreden eski başkan Tsai Ing-wen’in de katıldığı merasimde eski Lider Yardımcısı Lai ve onunla birlikte lider yardımcısı seçilen Hsiao Bi-khim yemin ederek misyonu devraldı.

Lai, lider olarak yaptığı birinci konuşmada, Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki statükoyu muhafaza kelamı verirken Pekin idaresine uzlaşma davetinde bulundu.

Tayvan’daki statükoyu muhafazanın dünya için kilit kıymette olduğunu vurgulayan Lai, “Umarız Çin, Tayvan ile uzlaşmak için ikili temasların tekrar başlatılması, turizm ve öğrenci değişimleri üzere somut adımlar atar, barış içinde bir ortada yaşamanın gerçekleşmesi için çalışır” dedi. 

Lai, Tayvan Boğazı’nın iki yakasının geleceğinin dünyanın kalkınması açısından karar verici olacağına işaret ederek, “Biz, Tayvan demokrasisini sürdürerek barışın muhafızı olacağız” sözünü kullandı.

Tayvan hükümetinin egemenlik, demokrasi, özgürlük ve statükonun korunmasına bağlı kalacağını lisana getiren Lai, “Anayasaya nazaran egemenlik bütün olarak halka aittir. Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti birbirinin boyunduruğunda değildir” biçiminde konuştu.

Lai, Tayvan’daki tüm siyasi partilerin, ilhaka direnmesi ve egemenliği müdafaası gerektiğini belirterek, siyasi güç elde etmek ismine egemenlikten feragat etmemeleri davetinde bulundu.

Tayvan’ın yeni lideri, 13 Ocak’taki başkanlık seçiminde iktidardaki Demokratik İlerici Partinin (DPP) adayı olarak ipi göğüslemiş ve lider seçilmişti. 

BAĞIMSIZLIK YANLISI VE AYRILIKÇI

Lai, Çin tarafından “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” görülüyor. Çinli yetkililer, seçim öncesinde Lai’yi birçok defa “iflah olmaz”, “sorun çıkaran” üzere tabirlerle anmıştı.

Pekin idaresi, seçim arifesinde Lai’nin Tayvan’ı bağımsızlık doğrultusunda tehlikeli bir yola sokacağı uyarısı yapmış, seçilmesi halinde çatışma ve savaş riskinin doğabileceği imasında bulunmuştu.

Çin’in yansısı, DPP’nin genel siyasi çizgisine karşıtlığından kaynaklanıyor. Parti, Ada’nın egemenliğinden taviz verilmemesini, fiili bağımsızlığının korunmasını savunan siyasi çizgiyi temsil ediyor. Tayvan’da çok partili periyoda geçilmesinden sonra kurulan DPP, Çin’deki iç savaşta komünistlerle mücadelede eden kurucu parti Koumintag’ın Çin’in legal temsilcisi olma savından çok Tayvan’ın bağımsızlığı fikrine yakın duruyor. 

ÇİN – TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri ortasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.

İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek, burada süreksiz hükümet kurmuştu.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının modülü olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan ortasındaki ayrılık hala sürüyor.

Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin idaresi, Ada’nın ana kara ile tekrar birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.