‘‘Tasarım, eserin sırf nasıl hissettirdiği ya da nasıl göründüğü değil, tıpkı vakitte nasıl çalıştığıdır.’’ Steve Jobs Tasarım insanların doğayı taklit ederek hayatta kaldıkları yegane olgudur. İnsan yaşamak için etrafındaki zorluklarla baş …
‘‘Tasarım, eserin sırf nasıl hissettirdiği ya da nasıl göründüğü değil, birebir vakitte nasıl çalıştığıdır.’’ Steve Jobs
Tasarım insanların doğayı taklit ederek hayatta kaldıkları yegane olgudur.
İnsan yaşamak için etrafındaki zorluklarla baş edebilmek ve bunlara tahlil bulmak zorundadır. Antik çağlardan bugüne insanoğlu karşılaştığı her soruna dizayncı ve yaratıcı içgüdüsünü kullanarak tahliller geliştirmiş ve her kademede biraz daha gelişmiştir.
Tasarım, en yalın ve bilinen hali ile zihindeki niyetler ile oluşturma, ortaya çıkarma ve üretme manasına gelir. Doğadaki tüm varlıklar bu bağlamda birer dizayndır. Dikkatli bakarsanız insanın kendisi dahi bir tasarım eseridir. Yani bir akıl ve bilim çerçevesinde evvelden düşünülüp tasarlanmış ve sonunda uygun olan en hoş ortama konumlandırılmıştır. Eserin çok âlâ tasarlanıp üretilmiş olması kadar, eserin yanlışsız yere pozisyonlandırılması da hayati ehemmiyet taşımaktadır. Bir canlı nasıl fakat kendi habitatında ömrünü sürdürebilirse, tasarım da tıpkı bir canlı üzere fakat gerçek şart ve ortamlarda yaşayabilir ve kalıcı olabilir. Tasarım, basamaklı bir süreçtir ve her bir evre birbiri ile direkt ya da dolaylı olarak temaslıdır. Tasarım süreci Anlama> Keşfetme>Üretim olarak sıralandırılabilinir. Bu sürecin en başında alışılmış ki bir sorunun varlığı mevcuttur. Sorunun ortaya çıkması ile bunu anlamak, algılamak, tahlil yollarını keşfetmek ve en sonunda üretim süreçlerini gerçekleştirmek gerekecektir.
Tasarım sürecini kısaca aşağıdaki üzere şematize edebiliriz.
Anlama
Görüldüğü üzere birinci basamak “Anlama” evresidir. İnsan tam olarak anlayamadığı bir şeyi ya da bir sorunu gerçek olarak hissedemez. Hissedemediği bir mevzuyu da hasebiyle zihninde resmedemez. Tasarım sürecinin en kıymetli kısmı işte tam da burada başlar.
Zihin daha mevzuyu anlarken kıvılcımlar çıkararak keşif sürecine kendisini hazırlar. Hakikat çalışan bir manaya süreci keşif sürecini de önemli oranda etkileyerek, çıkacak olan eseri besler. Bu süreç birbirine sonsuz bir döngü ile bağlıdır. Hasebiyle anlamak aslında işin en başı iken tıpkı vakitte son noktadaki üretim sürecini de direkt tesirler.
Tam olarak anlayamadığımız bir soruna ya da bahse tahlil üretemeyiz. Manaya süreci ortada bir sorun var ise bunun temellerini ve sebeplerini ele alarak, ortaya çıkacak olan tahlile katkı sağlar. Manaya süreci ne kadar verimli olursa, çıkacak eser kalitesi de bir o kadar artar.
Anlama sürecinin birinci etabı hissetmektir. Kişi öncelikle sorunu hisseder. Sorun o bireyde yanlışsız hisleri uyarır ve sonucunda hissedilen eksiklik ya da farklılık kişinin manaya sürecini hızlandırır. Manaya süreci kendi içerisinde yalnızca zihinle değil aslında eş vakitli olarak kalp ile olmalıdır. Hakikat anlamak yalnızca zihinle yapılan bir aksiyon değildir.
Çevremizdeki yanlış anlamalara bir bakın. Yalnızca görmek, bilmek ya da fark etmek sorun tahlili için kâfi midir? Olağan ki değil. Bilgi, his ve tecrübelerle beslendiğinde yanlışsız sonucu ve gerçek etkiyi yaratır. İnsan odaklı manaya lakin insani bedeller ile beslenirse gerçekleşir. Bir mevzuyu gerçek anlayabilmek için yalnızca araştırmak, husus ile ilgili bilgilere erişmek yetmeyecektir. Farklı şahıslardan farklı bilgi, tecrübe ve hisleri dinlemek, onlarla empati kurup o hissiyata ulaşabilmek manaya sürecini kusursuzlaştırır.
Keşfetme Yeryüzüne keşfetmek için gelen insanoğlu aslında ömrü boyunca daima bir keşif halindedir. Durmaksızın bilgi bombardımanına tutulan zihin eşzamanlı olarak keşfetmeye de başlar. Anlama süreci sırasında çalışmaya başlayan bir süreçtir. Keşif hakikat anlaşılan bir bahis üzerinden daima olarak çalışan bir olgudur. Tam olarak hakikat süzgeçten geçen ve anlaşılan bilgi, keşif sürecini verimli kılar ve sürecin işlemesi için gerekli olan tüm malzemeler ve yollar bu noktada keşfedilir. Keşif kısmı işin yaratıcılık ve üretkenlik kısmıdır. Bu kısımda çok farklı metot ve teknikler kullanılabilir. Tasarım tipine nazaran kişi sorunu ya da mevzuyu şayet yanlışsız algıladıysa, tahlil yolları ve metotları basitçe keşfedebilir. Yaratıcı bir tasarım sürecinin tesirli bir keşif süreci ile gerçekleşebileceğini unutmayalım. Üretim Ham olan fikir ve fikirlerin form alması sürecidir. Teknik olarak birçok farklı formülü ve yolu vardır. Tasarım sürecinin gerçekleşeceği tüm kurallar ve yollar evvelki iki süreçte belirlenmiş ve bu evrede eser elde edilen bilgiler ve çıktılar doğrultusunda somutlaşmaya başlayacaktır. Tam olarak anlaşılan bir sorunun en hakikat yolu ya da tahlili keşfedilmiş ve artık sonuçlandırma evresi ile fikirler hayata geçecektir. Üretim kademesi sürecin en son noktasıdır. Üretim noktasında keşfedilen yeni bir yol ya da bu basamakta gerçekleşen yanlışsız manaya üretim sürecini baştan oluşturacaktır. Bu evrede yol değiştirilmesi dizaynın gücünü zayıflatır. Facebook X Instagram Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio