Tarihin Akışında Ayakta Kalamayan 10 Büyük Uygarlık

Firavunların, büyülü nil nehri ve muazzam piramitlerin memleketi. Mısır, binlerce yıl boyunca tarihe meydan okudu ama sonunda kumların arasında kayboldu. Günümüzde sadece mumyalar ve hiyeroglifler kaldı, onlar da zaman zaman ‘Yeter artık, rahat bırakın şu mezarımı!’ diyor olabilir.

Demokrasinin, tiyatronun ve filozofların doğduğu yer. Antik Yunan, tarihe ışık tuttu ama zamanla Olimpos Dağı’nın tanrıları bile onları kurtaramadı. Bugün bile ‘Bu Yunan tanrıları gerçekten işin içinde miydi, yoksa sadece iyi bir hikaye mi?’ diye düşünmeden edemiyoruz.

Mühendisliği, hukuku ve gladyatör dövüşlerini bize miras bırakan büyük imparatorluk. Ancak tüm yolların Roma’ya çıkması, barbarların da yolunu Roma’ya bulmasını sağladı. Ve nihayetinde, ‘Roma bir günde yıkılmadı’ desek de, yıkıldı işte.

Takvimleri, astronomi bilgileri ve elbette apokaliptik kehanetleriyle ünlü. Mayalar, kendi takvimlerinin sonunu göremeden tarihin tozlu sayfalarında kayboldu. Belki de sadece ‘Biraz uzaklaşıp, tüm bu 2012 meselesini izleyelim,’ demişlerdir.

Kurban ritüelleri, zengin mitolojileri ve muazzam piramitleriyle tanınan Aztekler, İspanyol konkistadorlar karşısında ayakta kalamadı. Hernán Cortés’in ‘Buraya sadece arkadaş olmaya geldim’ demesiyle her şey değişti.

Muhteşem mühendislik harikaları ve altın şehirleriyle ünlü İnka İmparatorluğu, İspanyolların gelmesiyle birlikte tarih sahnesinden silindi. Machu Picchu, bugün bile ‘Beni neden bu kadar geç buldunuz?’ diye sormakta.

Dünyada yazıyı icat eden ve tarihin ilk şehir devletlerini kuran Sümerler, zamanla Akadların, Asurluların ve diğerlerinin gölgesinde kayboldu. ‘Cuneiform yazı çok zor’ diyenler, belki de haklıydı.

Anadolu’da hüküm süren ve demir işçiliğinde ustalaşmış Hititler, tarih sahnesinden ansızın kayboldu. Belki de ‘Demir çağı bitiyor, ne yapacağız şimdi?’ diye düşünürken zamanı geldi.

Büyük İskender’in fetihleriyle sona eren Pers İmparatorluğu, adaleti ve zenginliğiyle bilinirdi. Ancak ‘Büyük’ lakaplı birisiyle karşılaşınca, işler değişiyor demektir.

Tarihin en eski uygarlıklarından biri olan bu iki şehir, birdenbire ve açıklanamaz bir şekilde kayboldu. Belki de ‘Sürdürülebilir şehircilik bu mu?’ diye düşünüp, daha iyi bir yer aramaya çıktılar.