Son dakika… Korona testleriyle ilgili flaş açıklama! Hata payı…

Sıhhat Bakanlığı tarafından yetki verilen PCR laboratuvarları salgının başladığı birinci günden beri büyük bir özveriyle çalışıyor. Mümkün olay tarifine uyan şahıslardan nazofaringeal (geniz ve burun) alınan sürüntü örnekleri, Sıhhat Bakanlığı’na bağlı PCR laboratuvarlarında inceleniyor. Koronavirüs salgını kapsamında test yaptıran kişinin PCR sonucunun müspet yahut negatif olduğu bu merkezlerde yapılan incelemelerin akabinde aşikâr oluyor. İstanbul’da da Sıhhat Bakanlığı’na bağlı kamuda hizmet veren 17 PCR laboratuvarı bulunuyor. 200 teknik işçi, 40 kişinin de uzman tabip olarak vazife aldığı İstanbul’daki laboratuvarlarda günlük 60 bine kadar numune çalışılabiliyor. Laboratuvarlarda salgın başladığından bugüne kadar 7 milyon 750 bin test çalışılırken, Milliyet olarak İstanbul’daki koronavirüs pandemisi nedeniyle yetkilendirilen birinci PCR Laboratuvarı’nı Vilayet Sıhhat Halk Sıhhati Lider Yardımcısı Dr. Esra Şahin ile birlikte gezdik.

Kimlere test yapılıyor?

Teneffüs yolu patolojilerinin çalışıldığı Zeytinburnu’ndaki 1 Nolu Halk Sıhhati Laboratuvarı, birinci Kovid-19 testi incelemesinin yapıldığı yer. “Kimlere test uygulanıyor” diye sorduğumuz Dr. Şahin, kriterleri anlattı:

“Bakanlığımızın yayınlamış olduğu Kovid-19 rehberinde şöyle ki, birinci baştan beri kişinin ateş, öksürük, kas ağrıları, koku ve tat kaybı üzere şikayetleri olduğu vakit, bunlar bizim için kişinin semptomu olduğu manasına gelir. Hastaneye başvurulan bireylerden de muhtemel hadise tarifine uyan hadiseler rehber doğrultusunda kıymetlendirilerek numune alınır. Bunun dışında kişi temaslı mı, gittiği bir yerde müspet hadiseler çıktıysa bir temas hikayesi yahut riskli bölge ziyareti var mı, onlara bakılır. Bunlara nazaran muhtemel olay tarifine giren olaylardan numune alınır. Yalnızca cezaevi ve huzurevi üzere yaşayan yerlerde bir tarama testi yapıyoruz. ASAL taramaları sevk öncesi numune alınır. PCR testi bir tarama testi değildir. Teşhis koydurucu bir testtir.”

Sonuç 9 saatte

Bilhassa kamuoyunda testlerin bazen aldatıcı yahut yanlış olduğu ile ilgili tezlere da karşılık veren Dr. Şahin, bunun mümkün nedenlerini açıkladı:

“PCR testlerinin birinde müspet, başkasında negatiflik olmaz. Zira PCR sonucunu olumlu aldıysak müspet hadise olarak sisteme kaydı yapılır. Negatif olması üzere bir durum, yapılan testte sürüntünün yanlış ve eksik alınması ya da malzemenin eksik gelmesinden ötürü yanlış negatifler verebilir. Lakin müspeti gördüğümüz vakit kişiyi de olumlu kabul ederiz. Sistemde müspet hadise düştükten sonra filyasyon takımlarının misyonu başlar, hadisenin ve temaslılarının filyasyon süreci başlar” dedi. Dr. Şahin, testlerin çıkış müddeti ile ilgili de, “Numunenin alınıp sistem kaydının oluşturulması süreci, kişinin numunesinin alınması, numune alındıktan sonra ön süreçleri bittikten sonra 8.5-9 saat içinde test sonucu çıkıyor. Laboratuvardaki süreçte de en fazla 4-4.5 saatte sonuçlanıyor.”

Süreç nasıl işliyor?

Dr. Şahin şöyle devam etti:

“Her hastanede laboratuvar yok. Alınan numune öteki bir hastanede alınsa da laboratuvuar kısmında ön bir kabul oluyor. Bu numuneler hastanelerden belirli referans laboratuvarlara getirilerek çalışılıyor. Labaratuvarlara gelen örnekler barkodlama sürecinden sonra; evvel ön evre pak alanda çalışma yapılıyor. Kirli alan çalışma alanına getiriliyor. Daha sonra çalışma yapılacak PCR aygıtına atılıyor. Elle bir müdahale olmuyor. Bu aygıtlar dökümleri raporlamasını verdikten sonra uzmanlar tarafından okunarak, sistemsel onayları yapılıyor. Sistemsel onaylamanın akabinde filyasyon takımlarının olumlu hadiseyi görebileceği sisteme düşüyor.”

Yanılgı hissesi yüzde 15

Zeytinburnu’ndaki 1 Nolu Halk Sıhhati Laboratuvarı’nda misyonlu mikrobiyoloji uzmanı ise numune alımının kıymetine dikkat çekerek, şunları dedi:

“Kombine dediğimiz hem ağızdan hem de burundan bakanlığın numune alım kurallarına nazaran alınmalıdır. En geriye değecek biçimde numune almak, yalnızca ağızdan ya da yalnızca burundan almak kâfi olmaz. Ayrıyeten numunenin alımından sonraki transfer şartları da etkilemektedir. Kısaca sonucu etkileyen pek çok değişken vardır. Kombine örneklerde PCR müspetlik oranı pek çok değişkene karşın kusur hissesi yüzde 15’tir. Artık herkes PCR’yi biliyor. Türkiye’de rastgele bir laboratuvarımızdan dokuz aydır hiçbir bulaş olmadı. Zira o kadar dikkatli çalıştık ki, nasıl korunacağımızı nasıl yapacağımızı öğrendik.”