Serum çılgınlığına uyarı geldi: Alerjik şoklara neden olabilir

Son günlerde adeta bir çılgınlık halini alan gençleşme, dinç olma, grip yahut soğuk algınlığı üzere hastalıklar sonrası bir an evvel ayağa kalkma hayali ile başvurulan serum taktırma modası tehlikeli bir boyut almaya başladı.

“Atom” ve “vitamin kokteyli” biçiminde konseptlerle toplumsal medya reklamları yayılan ve doktor gözetimi olmadan yapılan hastane dışı serum uygulamalarında glutatyon, yüksek doz C vitamini, B vitamini ve ağrı kesicilerle hazırlanan kokteyl damar içinden uygulanıyor. Fakat bu metodun alerjik şoklara ve kalp durmasına tesiri olabiliyor.

“KALBİ DURUYOR”

Türkiye Acil Tıp Derneği’nden Doç. Dr. Özlem Dikme son yıllarda internet fenomenleri ve toplumsal medyanın da tesiriyle moda haline gelen ve ‘Atom’, ‘Vitamin kokteyli’, ‘Gençleşme iksiri’ üzere sloganlarla vatandaşa sunulan hastane dışı serum uygulamaları nedeniyle acil servislere alerjik şokla getirilen hasta sayısında artış olduğunu söyledi.

Doç. Dr. Dikme, vatandaşların sağlık kabinleri, meskeninin salonu, hatta kuaför salonunda dahi serum taktırdığına dikkat çekerek, “Kuaförde ya da konutunda serum taktırıp alerjik şoka giren, hatta kalbi durup güç döndürülen hadiseler var” dedi. Doç. Dr. Dikme, serum uygulamalarının mutlaka doktor gerekli gördüğü takdirde ve tam teşekkülü hastanelerde yapılması gerektiğini de vurguladı.

“DOKTOR NEZARETİNDE HASTANELERDE YAPILMALI”

Kişi, hastane ortamında değilse, müdahalede çok geç kalınabiliyor. İnternet ve toplumsal medya üzerinden fenomenler ve influencerların da tesiriyle moda haline gelen ‘serum çılgınlığı’, yalnızca hemşirelerin nezaretindeki sıhhat kabinlerinde; konutlara servis edilerek hastanın meskeninin salonunda, yoga-pilates için gidilen salonlarda, hatta kuaförler-güzellik merkezlerinde dahi yapılabiliyor. Türkiye Acil Tıp Derneği Ultrasonografi Çalışma Grubu Başkanı ve Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Özlem Dikme, doktor gözetiminde ve aslında hastane ortamında yapılması gereken damar içi ilaç uygulamalarının sıhhatle hiçbir ilgisi olmayan mecralara kadar taşınmış olmasının tehlikelerine dikkat çekerek kıymetli açıklamalarda bulundu.

“O KADAR ÇIĞIRINDAN ÇIKTI Kİ YOGAYA GİDİP SERUM TAKTIRIYORLAR”

Doç. Dr. Dikme, “Özellikle hekim olmayanlar tarafından sıhhat kabinlerinde ve birtakım medikal donanıma sahip olmayan yerlerde, bazen de gereksiz yere uygulanan enjeksiyonları çok görmeye başladık. Bunlara bağlı olarak da acillere birçok olay gelişi oluyor. Bilhassa kış aylarında hem gribal enfeksiyonların artışı hem de hastalık sonrası nekahat devirlerini daha düzgün geçirme isteğiyle bu stil formüllere başvuruluyor. Toplumsal medyada da buna yönelik birçok influencer tarafından paylaşımlar yapılıyor.

Bir moda halinde, sarı serum, vitamin serumu, atom serumu halinde tedaviler sunuluyor. Son periyotlarda bu iş o kadar çığırından çıkmış bir durumda ki, hoşluk merkezinden gelen olaylar, kuaför salonlarından gelen olaylar bile oldu. Yoga pilates eğitimi için gittikleri merkezlerde ek tedavi olarak bağışıklığı güçlendirme ismine serum yapıldığına şahit oluyoruz. Meskenlere servisler yapılıyor, görüyoruz toplumsal medyada da. Damar yolu açılmış şahıslar, konutunun bahçesinde, ‘C vitamini atom serum’ denen karışımlarla paylaşımlarda bulunuyorlar” dedi.

“ALERJİK TEPKİYLE AĞIR BAKIMLIK OLAN VAR”

Hastane ortamı dışında bu şekil enjeksiyonların çok tehlikeli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Dikme, “Serumun içeriğindeki bu hususlar yaşa nazaran, kiloya nazaran doz ayarı yapılmaksızın uygulanıyor. Çok süratli gelişen alerjik tepkiler sebebiyle acil müdahalelere gereksinim duyacak duruma düşüyor beşerler. Mevtle dahi sonuçlanabilen çok önemli durumlarla karşılaşabiliyoruz. Bu formda acillere başvuran olaylarda artış olduğunu, ağır bakıma giden hastalar olduğunu görmeye başladık. Ani alerjik tepkiler nefes darlığına, teneffüs yetmezliğine, hatta kalp durmasına dahi sebep olabilir” diye konuştu. Damar yolu ile verilen ‘atom’ olarak bilinen serumlarda yüksek doz C ve B vitamini kompleksleri olduğuna da işaret eden Doç. Dr. Dikme, aslında vücudun gereksinim fazlasını çabucak attığını da belirterek aslında bedene gereksiz yere fazla yük verildiğini söyledi.

“KOMŞUSU DOKTOR OLMASA KURTULAMAZDI”

Serum uygulandıktan saatler sonra ölümcül alerjik tepkilerin gelişebildiğini de anlatan Doç. Dr. Dikme, geçtiğimiz haftalarda bu türlü bir hastanın baht yapıtı mevtten döndüğünü anlatarak şu bilgileri verdi: “Gecikmiş alerjik tepkiler gelişebiliyor. Örneğin ilaç uygulandıktan bir saat sonra, iki saat sonrasında ikincil faz alerjik tepkiyle hasta kötüleşebiliyor. Örneğin misal bir olay yakınlarda yaşandı. Bir hasta, sıhhat kabininde bu türlü bir tedavi alıp meskenine gidiyor. Yaklaşık bir saat sonra kötüleşiyor. Bahtına ki komşusu bir doktor ve yanında adrenalin enjeksiyonu bulunduran bir kişi. Çabucak müdahalesini yapıyor ve sonrasında kalp masajı eşliğinde hasta hastaneye götürülüyor. Uzun mühlet de ağır bakımda yatıyor hasta. Bu biçim hastalarla çok müsabakaya başlar olduk.”

“BİR SERUMLA AYAĞA KALKARIM İNANIŞI YANLIŞ”

Bir serumla ayağa kalkacağını düşünen bölümün daha çok orta yaş ve çalışan nüfus olduğuna da dikkat çeken Doç. Dr. Dikme, serum sonrası anlık bir uygun hissetme hali olsa da bu tesirin gerçek olmadığını vurgulayarak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kişiler bir an evvel toplumsal hayatına ya da iş hayatına geri dönmek istiyor. Halbuki ilaçlara karşı gelişen alerji durumu rastgele bir yaş devrinde, tahminen de daima kullandığı bir ilaca bağlı olarak en düşük dozda bile karşısına çıkabilir. Daha evvel bir defa hastanede serum takmışlardı, artık bunu konutta de yaptırabilirim niyeti bu nedenle çok yanlış. Her türlü serum tedavisinin kesinlikle tam teşekküllü bir hastane ortamında uygulanması gerekli.”

Son günlerde cilt hoşluğu, gençleşme vb. vaatlerle damar içi glutatyon uygulamalarının da moda haline geldiğinin altını çizen Doç. Dr. Dikme, bunun da aslında sanıldığı üzere bir tesirinin olmadığını, tam aksine karaciğer ve böbreklere ek yük bindirebileceğini söyledi.

Doç. Dr. Dikme, sözlerini şöyle noktaladı: “Glutatyon, çok süratli bir biçimde yıkılıp bedenden süratli bir biçimde atılan bir molekül. Eksikliği de aslında çok ender görülür. Bu da bağışıklık sistem güçlendirici, anti-aging uygulamalar ismi altında sunuluyor. Lakin dışarıdan verilen glutatyon, bedenin doğal oluşturduğu glutatyondan farklı yıkım metabolitlerini ortaya çıkarıyor. Bu metabolitlerin hepsi de hem karaciğer hem de böbreğe ikincil yükler kazandırıyor. Ayrıyeten uygulanan damar içi ilacın içeriğindeki kollayıcı unsurlar, verilen sıvıdaki başka hususlar, alerjik tepki riskini artırıyor.

HEMEN KANA KARIŞTIĞI İÇİN ÖNEMLİ TEPKİ GELİŞTİREBİLİYOR

Kompleks bir halde tüm vitaminlerin bir ortada ve azamî dozlarda verilmesi, tahminen de gereken doz çok daha düşük aslında, bedende fazla ölçüde yüke neden oluyor. Serumla verilen bu hususlar aslında ağız yolundan alındığında, kişinin sağlıklı bir sindirim sistemi varsa, örneğin C vitaminini beden eksikliği olduğu kadarının emilimini sağlıyor ve kendi istikrarını koruyor. Lakin IV yani damar yoluyla verildiğinde tek seferde yüksek ölçüdeki doz, 1-2 dakika içerisinde çabucak kana geçtiği için daha süratli ve daha yüksek bir ölçüye maruz kalan metabolizma, daha önemli reaksiyon geliştirebiliyor.”