‘Refah’a girmeyin istihbarat paylaşalım’

Gazze’de İsrail ordusunun girmediği tek kent olan Refah’a yönelik geniş çaplı işgali engellemek için çabalayan ABD idaresi, İsrail’in fikrini değiştirmek için “Hamas önderlerinin yerini belirlemesine ve kümenin kapalı yeraltı tünellerini bulmasına yardımcı olacak hassas istihbaratı” paylaşmayı teklif etti. Washington, geçen hafta da İsrail’i Refah’a büyük bir operasyon düzenlemesi halinde askeri yardımı askıya almakla tehdit etmişti.

YERALTINDA İŞBİRLİĞİ

Amerikan Washington Post gazetesine konuşan kaynaklara göre, ABD Başkanı Joe Biden ve üst seviye yardımcıları, İsrail’i, yüz binlerce Filistinlinin barındığı Refah’ta “daha hudutlu ve amaca yönelik operasyonlar” düzenlemeye ikna etme umuduyla, son birkaç haftadır bu çeşit tekliflerde bulunuyor. İsrailli önderler, Hamas’ın büsbütün ortadan kaldırılması için Refah’a girilmesi gerektiğini öne sürüyor. İsrail’in topyekûn işgalinin muazzam bir insani krize yol açacağından korkan ABD ise, Hamas başkanlarının saklandığı yeraltı tünellerini bulup İsrail’le istihbarat paylaşabilmek için Mısır’la işbirliği yapıyor.

TAHLİYEYE YARDIM TEKLİFİ

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün yaptığı açıklamada, İsrail’in Refah’taki sivilleri korumak için muteber bir planı olmadığını yinelerken, Amerikalı yetkililer, İsrail’e Refah’tan tahliye edilen Filistinliler için “çadırkentlerin ve besin, su ve ilaç dağıtım sistemlerinin inşasına yardım etmeyi” de teklif etti. Büyük bir operasyona karar vermesi halinde, sivillerin inançlı tahliyesinin birkaç ay süreceğini bildirdi. İsrail ise çok daha kısa müddette “güvenli tahliyenin” mümkün olduğunda ısrar ediyor. Gazeteye konuşan kaynaklara nazaran, ABD hükümetinden çok sayıda uzman, İsrail ordusuna “Filistinlilerin tahliyesi için kaç çadır gerekeceğinden ne kadar suya muhtaçlık duyulacağına kadar” detaylı tavsiyelerde bulunuyorlar. İsrail ise “800 bin kadar Filistinliyi tahliye etmeden Refah’a girmeyeceğine” dair ABD’ye teminat veriyor. Fakat iki ülke, tahliyenin nasıl gerçekleşeceği konusunda anlaşmakta zorlanıyor.

KALIN, HAMAS HEYETİ İLE GÖRÜŞTÜ

Öte yandan MİT Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Ofis Lideri İsmail Haniye ve beraberindeki heyet ile dün Doha’da bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede Hamas’ın, İsrail ile yürütülen müzakere sürecinde Türkiye’nin teşebbüslerinden memnuniyet duyduğu belirtildi. Görüşmede müzakerelerdeki son durum, ateşkes teşebbüsleri ve Filistin’e daha fazla insani yardımın ulaştırılmasına müsaade verilmesi mevzuları ele alındı.

BATI ATEŞKES TOPUNU HAMAS’A ATIYOR

İsrail ve Hamas ortasında, arabulucu ABD ve Katar’ın eşliğinde süren müzakerelerin durma noktasına gelmesi sonucu Batı, ateşkese varılamamasıyla ilgili Hamas tarafını suçladı. ABD Başkanı Joe Biden, Washington’da katıldığı bir aktiflikte ateşkes görüşmelerine ait değerlendirmelerde bulundu. Süreci yakından izlediklerini belirten ABD lideri “Eğer Hamas elindeki rehineleri, bayanları ve yaşlıları özgür bıraksa, çabucak yarın ateşkes olurdu” dedi.

İngiltere hükümetinden de misal bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanı David Cameron, savaşın sona ermesinin yolunun rehinelerin hür bırakılmasını sağlayacak bir mutabakat olduğunu söyledi. İngiliz basınına konuşan Cameron, “Sorun şu ki, sıkıntı Hamas’a dönüyor. Hamas’a yüzlerce mahkûmu İsrail hapishanelerinden özgür bırakacak, çatışmalara orta verecek bir mutabakat teklif edildi. Fakat onlar bu muahedeyi kabul etmiyorlar” halinde konuştu.

Hamas’tan yapılan açıklamada ise Refah kentine saldıran ve hudut kapısını yardım geçişine kapatan İsrail’in ateşkese yanaşmadığı belirtildi. Biden’ın sözleri, Kahire’deki son müzakere cinsinde alınan sonuçlardan geri adım atmak olarak değerlendirildi. Associated Press’e konuşan Mısırlı bir yetkili, Refah saldırısı sebebiyle müzakerelerin yüksek risk altında olduğunu kaydetti.

BM: GÜNEYDE BESİN TÜKENİYOR

İsrail ordusunun “kısıtlı operasyonlara” devam ettiği güney Gazze’de, insani yardım ablukası yüzünden besin tükenmek üzere. BM İnsani Yardım Ajansı’nın (OCHA) başkanı Georgios Petropoulos, yaklaşık 1.5 milyon Filistinlinin İsrail akınlarından kaçıp sığındığı güneyde, yiyeceğin tükenmek üzere olduğunu açıkladı. Öte yandan Mısır medyasına nazaran, Kahire idaresi Gazze’deki insani durumun felakete dönüşmesinden İsrail’in sorumlu olduğunu belirterek “Refah kapısından yardım geçişleri konusunda İsrail’le işbirliği yapmayı” reddetti. Yardımlar için kritik ehemmiyetteki Refah hudut kapısı 7 Mayıs’tan bu yana kapalı.

ARAP ÜLKELERİNDEN İSRAİL’İN ‘SAVAŞ SONRASI’ PLANINA RET

Suudi Arabistanlı medya kuruluşu Al-Arabiya’nın haberine nazaran Mısır ve Katar, İsrail’in “savaş sonrası Gazze Şeridi’ndeki sivil idareyi denetim etme” teklifini reddetti. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de planı reddettiğini açıkladı. BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah El Nahyan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu eleştirerek “Netanyahu’nun bizi Gazze Şeridi’nin sivil idaresine katılmaya davet edecek hiçbir yasal yetkisi yok” dedi. El Nahyan, bölgede fakat “Filistin halkının bağımsızlığı için çabalayan bir Filistin hükümetini desteklemeye hazır olacaklarını” vurguladı.

Netanyahu hafta başında BAE, Suudi Arabistan ve başka Arap ülkelerinin savaştan sonra bölgede sivil hükümet kurulmasına yardım edebileceğini söylemişti.

İsrail hükümeti, savaşın akabinde Gazze’nin güvenlik denetimini sürdürmek niyetinde olduğunu belirtirken, ABD ve Arap ülkeleri Gazze’de denetimin Ramallah merkezli Filistin Yönetimi’ne geçmesinden yana. ABD lideri Joe Biden, daha evvel savaş sonrası Gazze’nin idaresiyle ilgili, “bölgenin rehabilitasyonuna katkıda bulunmaya hazır olduğunu beyan eden Arap ülkeleriyle” çalıştıklarını açıklamıştı.