Paketten, Kaliteden Sonra “Greedflasyon” Hayatımıza Girdi: Açgözlülük Enflasyonu Nasıl İşliyor?

Türkiye’de yükselen enflasyonla aldığı ürün ve hizmetin, fiyatı değişmemesine karşın kapasitesinin azalması ya da kalitesinin düşmesine ‘skimpflasyon’ ve ‘shrinkflasyon’ diyorduk.

Son günlerde ‘skimpflasyon’ ve ‘shrinkflasyon’ kavramları İktisatçı Mahfi Eğilmez’in usta anlatımıyla yeniden gündemde.

Bunların ilgi çekmesiyle bir enflasyonist terim daha açıklığa kavuştu. Yukarıdaki aynı içerikte de yer alan bu kavramı Eğilmez de ele aldı: ‘Bir de greedflasyon var.’

Enflasyonla birlikte kalitesi düşen ürün ve hizmetler için kullanılan “skimpflasyon” ve gramajı düşen ürünler ya da içeriği azalan hizmetler için kullandığı “shrinkflasyon” kavramları son yıllarda ismi bilinmese de tüm hayatımızda hissediliyor.

Eğilmez, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Bir de greedflasyon var” demesiyle başlayan “Şimdi de bu çıktı, ne ola ki?” deniler greedflasyon için bakalım ne demiş?

Bir de greedflasyon var. Greed İngilizce’de açgözlülük demek. Bu da yüksek enflasyonun yarattığı ortamdan yararlanarak mal ve hizmetlerin satış fiyatlarını enflasyonun da üzerinde artırma eylemini tanımlıyor.

Bu da dünyanın her tarafında görülebiliyor. Ne var ki enflasyonun çok yüksek olmadığı yerlerde fazla ortaya çıkmıyor.

Greedflasyonun nedeni enflasyonun yüksekliği. Bu kadar yüksek enflasyonda greedflasyon kaçınılmazdır. Faizi gerçek enflasyonun üçte biri düzeyinde tutunca bunlar kaçınılmaz oluyor. O nedenle bu durumun oluşmasında firmalardan ziyade izlenen yanlış para ve maliye politikasının etkisi var. Dolayısıyla MB’nin kabahati başkalarında aramaya hakkı yok.

Shrinkflasyon’u son yıllarda fiyat yükselişleri hissedilmemesi için 5 litreden 3 litreye düşen zeytinyağı tenekelerinde, 900 gramdan 600 grama düşen tereyağı paketlerinde, 80 gramdan 60 grama düşen gofret paketlerinde, 500 gramdan 350 grama düşen makarna paketlerinde görüyoruz.

Skimpflasyon’u da aynı yerden aldığımız aynı tişörtün daha çabuk solmasında, çamaşırın lastiklerinin çıkmasında, parfümün daha az süre kalıcılığında, yemeklerin midemizi rahatsız etmesinde, daha umursamaz müşteri temsilcilerinde görüyoruz.

Greedflasyon’u siz nerelerde görüyorsunuz?