Organ bağışı günah mı? Organ nakli caiz mi? Diyanet açıklaması

Organ bağışı günah mı? sorusunun karşılığı merak edilen mevzular ortasında yer alıyor. Dini hususlarda araştırma yapanlar Organ nakli ve bağışı caiz midir? konusunda ayrıntılı incelemeler yapıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı da Din İşleri Yüksek Şurası Başkanlığı vasıtasıylaOrgan nakli ve bağışı caiz midir? konusunda fetva yayınladı. Pekala,Organ nakli ve bağışı caiz midir? İşte, ayrıntılar.

ORGAN BAĞIŞI GÜNAH MI?

Diyanet fetvasına nazaran, Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde, organ ve doku nakli konusunda sarih bir karar bulunmamaktadır. Birinci müçtehit ve fakihler de kendi zamanlarında bu türlü bir sıkıntı kelam konusu olmadığı için, bu bağışın kararına temas etmemişlerdir. Fakat dinimizde, Kitap ve Sünnet’in delaletlerinden çıkarılmış genel kararlar ve kurallar de vardır. Kitap ve Sünnet’te açık kararı bulunmayan ve her devranda karşılaşılan yeni sıkıntıların kararları, fakihler tarafından bu genel düsturlar ile kararı bilinen benzeri sıkıntılara kıyas edilerek (tahriç yoluyla) çıkarılmıştır. Organ ve doku nakli konusundaki kararın tayininde de tıpkı yola başvurulması uygun olacaktır.

ORGAN NAKLİ CAİZ Mİ?

Organ bağışının dini taraftan sakıncası yoktur. Büyük dinlerin birçok organ bağışını onaylamakta ve desteklemektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Şurası, 3.3.1980 tarih ve 396/13 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır.

İslam âlimleri, karnında canlı halde bulunan çocuğun kurtarılması için meyyit annenin karnının yarılmasını, diğer yoldan tedavileri mümkün olmayan kimselerin kırılmış kemiklerinin yerine öbür kemiklerin naklini, bilinmeyen hastalıkların teşhis ve tedavilerinin sağlanabilmesi için, yakınlarının isteği alınmak suretiyle, ölüler üzerinde otopsi yapılmasını; münasebetiyle canlı bir kimseyi kurtarmak için, meyyitin beden bütünlüğüne müdahale etmeyi caiz görmüşlerdir (Nevevi, el-Mecmu’, III, 145; Fetava’l Hindiye, V, 440).

Tıpkı halde açlık ve susuzluk üzere, hastalığı da haramı mubah kılan bir zaruret saymışlar, öbür yoldan tedavileri mümkün olmayan hastaların haram ilaç ve unsurlarla tedavilerini caiz görmüşlerdir. Günümüzde kan, doku ve organ nakli, tedavi yolları ortasına girmiş bulunmaktadır.

O halde, kimi kaidelere uyulmak kaydıyla, hayatı yahut hayati bir uzvu kurtarmak için diğer deva olmadığında, kimi kaidelere uyularak kan, doku ve organ nakli yolu ile de tedavinin caiz olması gerekir. “Her kim bir hayatı kurtarırsa bütün insanları kurtarmış üzere olur.” (Maide, 5/32) ayeti de buna ışık tutmaktadır.

Bu bağlamda, aşağıdaki konulara dikkat edilmek kaydıyla, organ nakli caiz olur. Hakikaten İslam İşbirliği Teşkilatına bağlı, memleketler arası bir fetva kuruluşu olan Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslami de bu istikamette karar almıştır. Buna nazaran;

a) Zaruret halinin bulunması, yani hastanın hayatını yahut hayati bir uzvunu kurtarmak için, bundan öbür devası olmadığının, mesleksel ehliyet ve dürüstlüğüne güvenilen uzman tabipler tarafından tespit edilmesi,

b) Hastalığın bu yoldan tedavi edilebileceğine zann-ı galibinin bulunması,

c) Organ yahut dokusu alınan kişinin, bu sürecin yapıldığı esnada ölmüş olması; şayet organ canlı bir beşerden alınacaksa, bu organın, alınan bireyde (donör) temel bir hayati işlevi devre dışı bırakmaması,

d) Toplumun huzur ve tertibinin bozulmaması bakımından, organ yahut dokusu alınacak kişinin sıhhatinde (ölmeden önce) buna müsaade vermiş olması yahut hayatta iken bilakis bir beyanı olmamak koşuluyla, yakınlarının isteğinin sağlanması,

e) Alınacak organ yahut doku karşılığında hiçbir biçimde fiyat alınmaması,

f) Tedavisi yapılacak hastanın bu nakle razı olması,

g) Devlet denetimi altında yapılması gerekir.

Gündem