Lenfomaya dikkat! İlk belirtisi ‘ağrısız’ şişlikler

Lenfomalar, çok sayıda alt kümesi olan bir hastalık! Öncelikle Hodgkin ve Hodgkin dışı Lenfoma (non-Hodgkin lenfoma) olmak üzere iki ana alt kümeye ayrılıyor. Lakin bunların da kendi alt tipleri bulunuyor. Hodgkin dışı lenfomanın en az 40-50, Hodgkin lenfomanın ise 6-8 alt tipi var. Fakat en büyük lenfoma kümesi Hodgkin dışı lenfomalar. O denli ki, Hodgkin lenfomalardan 8 kat daha fazla görülüyor. 2018 yılında tüm dünyada yaklaşık 500 bin kişi Hodgkin dışı lenfoma tanısı alırken, Hodgkin lenfoma tanısı alan bireyi sayısının 80 bin olduğu varsayım ediliyor.

Yaş kıymetli bir risk faktörü

Kanser hastalığının genelinde olduğu üzere lenfomanın da nedeni bilinmiyor. Lakin birtakım virüslerin bulaşması, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanılması, AIDS, ailede non-Hodgkin lenfoma hikayesi olması, tarım ilaçları ve gibisi birtakım kimyasal hususlara maruz kalma üzere etmenler, Hodgkin dışı lenfoma için risk faktörleri olarak sıralanıyor. En değerli etken ise ilerleyen yaş. Her dört hastadan üçü 55 yaşın üzerinde. Hodgkin dışı lenfoma tanısı alan hastaların yaş ortalaması 67. Hekim Öğretim Üyesi Ant Uzay, Hodgkin tipi için de şu bilgileri veriyor:

“Hastalığın bu tipinde EBV (Ebstein Bar) virüsünün risk faktörü olduğu düşünülüyor. Erkeklerde daha sık görülen Hodgkin lenfomanın en çok rastlandığı yaş kümeleri 15-35 yaş ortasındaki genç nüfus ve 55 yaş üstü yetişkinler. O denli ki Hodgkin lenfoma 15-19 yaş ortasında en sık görülen kanser tipi olarak karşımıza çıkıyor.”

Ağrısız şişlikler birinci belirti

Lenfomaların tipik belirtisi, ele gelen ağrısız şişlik oluyor. Büyümüş lenf bezlerinin çoklukla orta sertlikte ve lastik kıvamında olduğu biliniyor. Hastalar bilhassa uzunluğunda, koltuk altında yahut kasık bölgesinde şişlikleri fark ediyorlar. Büyüyen lenf bezleri, bası yapabiliyor. Bu da nefes darlığı, yüz ile uzunluğunda şişlik, karın ağrısı ve karında şişlik üzere şikayetlere yol açabiliyor. Ancak her ele gelen, şişmiş lenf nodu, lenfoma manasına gelmiyor. Enfeksiyonlarda da lenf bezleri şişiyor ve bir müddet sonra küçülüyor. Bilhassa tedavi ile gerilemeyen, inatçı ve büyüyen lenf bezleri lenfoma habercisi olabiliyor. Ayrıyeten ateş, gece terlemesi, son altı ayda beden yükünün yüzde 10’undan fazla kilo kaybı ve şiddetli kaşıntı da belirtiler ortasında sayılıyor.

Tedavi hastalığın çeşidine nazaran belirleniyor

Az görülen kimi tiplerinin dışında lenfoma tedavi edilebilir hastalık kümesinde yer alıyor. Lenfomanın tipi tedavi rotasını da belirliyor. Lenfomalar, büyüme suratlarına nazaran derecelendiriliyor. Bu, hem hastalığın seyri hem de tedavi kararı açısından kıymetli. İndolent ismi verilen düşük dereceli lenfomalar (sessiz seyirli) yavaş ilerledikleri için ekseriyetle tedaviye ivedilikle başlamak gerekmiyor. Hastalar uzun mühlet âlâ bir ömür kalitesi ile ömürlerini sürdürüyor. Bu hastalar için uzmanlar ‘bekle ve izle’ yaklaşımı ile hareket ediyor. Hastalar yakından takip ediliyorlar. Orta ve yüksek dereceli Hodgkin dışı lenfomalarda ise seyir daha agresif oluyor. Kanser, süratle ilerleyebiliyor. Hasebiyle bu küme hastaların tedavisine vakit kaybedilmeden başlanıyor; daha ağır ve tesirli tedavi formülleri tercih ediliyor.

Yeni tedaviler

Lenfoma tedavisinde kullanılan yeni prosedürler, tedavi muvaffakiyetini giderek artırıyor. O denli ki, tüm kümelerde yüzde 80’lere ulaştırabiliyor. Tüm hodgkin lenfoma hastaların yaklaşık yüzde 75’i güzelleşebiliyor. Genç hastalarda güzelleşme oranı yaklaşık yüzde 90’lara çıkıyor. Tedavide ise genel olarak kemoterapi, radyoterapi, gayeye yönelik akıllı ilaçlar, hücresel tedaviler ve kemik iliği nakli teknikleri kullanılıyor. Ve her bir formülde yaşanan gelişmeler, lenfomanın tedavisini muvaffakiyetinde değerli katkılar yaparak tedavi muvaffakiyetini yükseltiyor.

İmmünoterapi

İmmünoterapi ilaçları, lenfoma hücrelerine yapışarak, immün sistemi harekete geçmesi için uyarıyor. İmmün sistemi ise savaşçı hücrelerini göndererek, tümörün yüksek oranda küçülmesini sağlıyor. Lenfoma hastalarının tedavisinde kıymetli bir yeri olan kemoterapi ile birlikte kullanılan monoklonal antikor tedavisi, her lenfomaya nazaran farklı olsa da, başarıyı artıran bir diğer faktör. Hekim Öğretim Üyesi Ant Uzay, yeni gelişmeler sayesinde tedavi sırasında yan tesirlerin de azaldığına dikkat çekerek “Tüm hastalık sürecinde hastalığın kendisinden yahut tedavinin mümkün yan tesirlerinden ötürü oluşabilecek mide bulantısı, enfeksiyon, halsizlik, ağrı üzere problemlerle baş etmesine yardımcı olan ve hastanın ömür kalitesini artıran takviye tedaviler de gelişiyor” diyor.