Koronavirüs silah değiştirdi! Son dalga hiçbirisine benzemiyor

Türkiye, salgının başladığı 13 aydan bu yana, hadise ve ağır hasta sayısında en yüksek sayılara ulaştı. Hadise sayısının 62 bin 606, ağır hasta sayısının ise 3 bin 240’a ulaştığı bu hafta itibariyle artık herkesin seferberlik varmış üzere salgınla uğraşta bilhassa kurallara riayet etmek manasında bu işi ciddiye alması gerektiğini söyleyen Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, artık çok daha genç yaşta hastaların kaybedilmeye başlandığını ve ağır bakım takımlarının de ağır bir travmatik süreçle karşı karşıya kaldığını vurguladı. Demirören Haber Ajansı’na değerli değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Cinel, “Bunun majör olarak üçüncü bir üst gidiş olduğunu düşündüğümüz vakit, birinci dalgada adeta bir seferberlik hali vardı ve hadise sayıları tepede 13 bin 300’lerdeydi. Ağır bakımlara yansıması da 1980 hasta oldu. İkinci üste gidişte, olay sayısı 33 bin 500, ağır bakımlara yansıması ise 5 bin 970’lerde olmuştu (maksimum). Biz, tam kapanmaya gitmeden, fevkalade bir sıhhat altyapısının yanında üstyapı diyebileceğimiz ağır bakım gruplarının inanılmaz özverili çabası ile bunun da üstünden gelmiştik ve ağır hasta sayılarımız 500’lere kadar inmişti. Ancak artık durum farklı. Üste hakikat gidiyoruz. Son 15 gündür kırmızı alarm çanlarının çaldığı açık ve net” dedi.

“KARŞIMIZDA MUTASYONA UĞRAMIŞ BİR VİRÜS VAR”

“Şimdiki gidişte karşımızda mutasyona uğramış bir virüs var, toplumda süratli yayılabiliyor ve dokuları biraz daha fazla tahrip ediyorö diyen Prof. Dr. Cinel, bunun sonuçlarının ise daha ağır olduğunu söyledi ve ekledi: “Çok daha genç hastalarımız var. Aşılamanın da yararı ile (65 yaş üstünü aşılamayı başardık), artık ağır bakımlarda ortalama 78 üzere yaşlardan şu an 60’lara 59’lara geri geldik. Bu çok kıymetli bir ayrıntı. Zira artık 38 yaşında da hastamız var, 45 yaşında da hastamız var. Bunlar da dokuları daha tahrip olmuş bir formda geliyorlar ağır bakımlarımıza. Şu anda ağır hasta sayısında 3 bin 200’lerdeyiz. Son 6 haftadır her gün artıyor. Ağır bakım ihtiyacı de artıyor süratle. Sıhhat çalışanları için çok güç bir devir. 10 tane ağır bakımınız var, ikisini Kovid ağır bakıma çevirdiniz, yetmedi altısı yedisi, hepsini Kovid ağır bakım yapamazsınız. Zira non Kovid yani Kovid olmayan hastaların da, örneğin trafik kazası, beyin kanaması, önemli kalp krizi geçirdiklerinde ağır bakıma gereksinimleri oluyor”

“VATANDAŞLARIMIZDAN SEFERBERLİK HİSSİYLE SÜRECE KATKI İSTİYORUZ”

“Herkesin artık bir adım geri çekilmesi gerektiğini” söyleyen Prof. Dr. Cinel, bunun da seferberlik hissiyle yapılabileceğini söyleyerek “Nisan başından beridir çok önemli ikazlarda bulunuyoruz. Hala 62-63 binlerde olay sayısı. Aşağı düştüğünü göremedik. Onu görsek de ağır bakımlardaki hadiseler 1 hafta 10 gün daha artmaya devam edecek. Çok önemli sayıdaki servis Kovid hastalarını da göz önüne aldığımızda, biz ağır bakımcılar olarak çok tedirginiz. Durum sahiden önemli. Bu yüzden herkesin bir adım geri çekilmesini istiyoruz. Bu da şu manaya geliyor. Seferberlik hali üzere durumun ciddiyetini anlayıp gönülden bu seferberliğe katkı vermek gerek. Kendi Ramazanımızı 10 gün erken getirelim demiştim daha evvel. Burada şunu kastetmiştim, Ramazanın manevi tarafı vardır. Kendimizi dinleriz, yalnız kalırız. Bu türlü bir periyoda gereksinimi var Türkiye’nin. Fren yapmaya gereksinimi var” dedi.

“BU HAFTA AĞIR BAKIMLAR AÇISINDAN ÇOK ENDİŞELİYİM”

Türkiye’nin yeni kısıtlamalarla biraz frene bastığını fakat bunun da kâfi olup olmayacağının görüleceğini söyleyen Prof. Dr. İsmail Cinel, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bakın biz freni yaptık ancak, bu fren kâfi mi değil mi, Ramazan’ın tesirini nasıl olacak, bunlar önümüzdeki hafta Cumartesi-Pazar ortaya çıkacak. Lakin bu bir hafta nasıl geçecek, ben ağır bakımlar ismine bunu düşünüyorum, bundan telaş duyuyorum. Zira örneğin 50 ağır bakım yatağınız vardı, 80 oldu, 100 oldu, 120 oldu doldu. Bu da neyi getiriyor biliyor musunuz? Taşın altına elini koymak isteyen, ağır bakımdan uzak olan doktor kümesi dahi tasa ediyor. Zira örneğin bir göz doktorunu ağır bakımda çalıştırarak randıman alamazsınız.”

“YOĞUN BAKIMLAR HASTANELERİN SİGORTASIDIR”

Ağır hasta sayılarının çok yüksek seyretmesinin ağır bakımları “hastanelerin sigortası olmaktan çıkaracağınıö da belirten Prof. Dr. Cinel, “Sayı muhakkak bir sayının üzerine çıktığı anda ağır bakımlar sigorta olma özelliklerini kaybederler. Tüm hastane için sigorta işlevini göremeyen ağır bakım demek, tıka basa dolu ağır bakımlar demektir. Tıbbi kalitenin, istemeden düşmesi demektir. Ağır bakımcıları da ruhsal olarak önemli manada çok örseler bu, yılgınlığa, bitkinliğe düşürür. Düşünsenize bir ağır bakımda mesela ayda ortalama 100 vefat yaşarken, bir bakıyorsunuz 300-400’lere çıkıyor. Bu hastalara 20 gün 30 gün emek vermiş ağır bakımcının içinden bir modül kopar. Hele de hastalar daha gençse, tesiri daha yıkıcı oluyor. Çocuklara dahi yöneldi bu virüs, silah değiştiriyor. Aşı demek, bilim demek. Kesinlikle aşıya ulaşmamız gerekiyor” biçiminde konuştu.

YATAKLAR BÜSBÜTÜN DOLARSA SİSTEM KİLİTLENİR

Türkiye’nin salgında ağır bakımlar açısından vakit kazanmaya muhtaçlığı olduğunu da söyleyen Prof. Dr. Cinel, “Bizim şu anda vakit kazanmaya gereksinimimiz var. Herkesin olayın farkına varıp, sıhhat sistemine yardımcı olmasını istiyoruz. Bunu çok ısrarla, en acil biçimde yapmamız gerekiyor. Son 7-8 haftadır aralıksız artıyor ağır hasta sayısı. İstanbul’da şu anda doluluk oranlarımız hakikaten en üst düzeyde. Bu, (yoğun bakımlarda) yatakların büsbütün dolu olduğu manasına gelmiyor, yatak yok demek değil. Biz hastamızı kapıda, sokakta bırakacak bir millet değiliz. Fakat ben, Türk Ağır Bakım Derneği Lideri olarak şunu vurgulamak zorunda hissediyorum kendimi: Ağır bakımın birinci seviyesi olur, kardiyoloji, nöroloji ağır bakım, olur buralarda Kovid hastalarına süreksiz müddetle hizmet verebilirsiniz. Asıl hizmet alacakları yer, üçüncü basamak ağır bakımdır bu hastaların. Genel ağır bakımlardır, anestezi ağır bakımlardır, göğüs hastalıkları ilgili ağır bakımlardır. O yüzden diyorum ki, daha fazla doluluk, ağır bakımların sigorta olma işlevini kaybetmesi manasına gelir. Ağır bakım çalışanları açısından da ruhsal açıdan da bu yük daha fazla güç taşınır” dedi.

“İLK İKİ DALGADAKİ ÜZERE ÖZEL HASTANELER DE DAHA FAZLA DAYANAK OLMALI”

Birinci pik sırasında ve Kasım-Aralık ayındaki pikte, özel hastanelerin salgın sürecinde sisteme çok büyük dayanağı olduğunu, lakin bu dalgada bu dayanağın düştüğünü de belirten Prof. Dr. Cinel, özel bölüme de davette bulunarak kelamlarını şöyle noktaladı: “Üçüncü üste gidişin farklı noktaları var. Hassasiyetler azaldı, aldırmazlık, vurdumduymazlık oluştu. Algıda farklar var. Pandemi uzadıkça insanların direnci azalmaya başladı. Ekonomik dertler da gelişti. Birtakım özel hastanelerin daha fazla dayanak vermesi lazım. Burada mevzu para konusu değil. Biz üçüncü basamakta birtakım hastalarımıza 30-40 gün ECMO dayanağı de verdiğimiz oluyor ve bunu da SGK geri ödemesi bakımından aslında ziyan ederek yapıyoruz. Yüzde 60-70 ziyan olarak yansıyor bize. Ancak sıhhatle kar-zarar hesabı olamaz. Pandemi devrindeyiz. Acil müdahalede, ağır bakımda para, sayı, bunların düşünülmemesi lazım. Siz, 1-2 yıllık hemşirelerle cansiperane savaşa girersiniz, İtalya üzere olmazsınız, koridorlarda hasta kaybetmezsiniz. Lakin genel olarak ağır bakım mortalite oranlarınız artar. Ben bunun artmasını istemiyorum. Bunun için de öncelikle bulaşın muhakkak alanda önlenmesi lazım. İkincisi de bir tertiple acil bir biçimde kısa bir mühlet için aciller dışında hastalarımızın hastanelere gelmemesi lazım. Polikliniklerin muhakkak oranda bir müddetliğine büsbütün iptal edilmesi lazım.”