Korkunç bilanço: Çatışmalardaki sivil ölümleri yüzde 72 arttı

BM Acil Yardım Koordinatör Yardımcısı Msuya, BM Güvenlik Kurulu’nda (BMGK) düzenlenen oturumda, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çatışmada sivillerin korunmasına ait yıllık raporu hakkında üyeleri bilgilendirdi.

BMGK’nin sivillerin korunmasını gündemine almasının üzerinden 25 yıl geçtiğini anımsatan Msuya, birebir vakitte çatışmada sivillerin korunmasına yönelik Cenevre Mukavelesi’nin de 75. yıl dönümü olduğunu hatırlattı.

Msuya, 2023’ün sivillerin çatışmada korunması bağlamında makûs bir yıl olduğuna dikkati çekerek, Hamas’ın 7 Ekim saldırısı ile İsrail’in atakları sonucu daha evvel görülmemiş seviyelerde mevt, yıkım ve acının ortaya çıktığını kaydetti.

“Gazze halkının yüzde 75’i zorla yerinden edildi.” sözünü kullanan Msuya, insan eliyle oluşturulan bir kıtlığın kapıda olduğunu bildirdi.

Msuya, Gazze’de on binlerce insanın öldürüldüğünü ve “çocuklara yönelik savaşın” ortaya çıktığını belirtti.

ÇATIŞMALARDA YAŞANAN VEFATLAR YÜZDE 72 ARTTI

Sudan’da da 2023’te müthiş bir çatışmanın ortaya çıktığını anımsatan Msuya, on binlerce sivilin öldürüldüğünü ve binlercesinin yaralandığını lisana getirdi.

Msuya, öbür taraftan Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Myanmar, Nijerya, Sahel, Somali, Suriye ve Ukrayna’da da devam eden çatışmaların siviller üzerindeki tesirine işaret ederek, “BM, geçen yıl 33 bin sivil mevt kayda geçti. Gerçek sayıların çok daha yüksek olduğunu düşünüyoruz. Bu bir evvelki yıla nazaran yüzde 72’lik bir artış.” dedi.

Patlayıcı silah kullanımının siviller üzerinde felaket tesirleri bulunduğunun altını çizen Msuya, Sudan ve Ukrayna’da sivil ölümlerin temel nedeninin kelam konusu silahların kullanımı olduğunu kaydetti.

Msuya, “Tüm çatışmalar ele alındığında, ağır nüfuslu alanlarda patlayıcı silahlar kullanıldığında ölenlerin yüzde 90’ı sivillerden oluşuyor.” sözünü kullandı.

110 MİLYON KİŞİ YERİNDEN EDİLDİ

Çatışmalarda zorla yerinden edilmeye dikkati çeken Msuya, 2023’ün ortasında 110 milyon kişinin çatışma, baskı, şiddet ve insan hakları ihlalleri nedeniyle yerinden edildiğini bildirdi.

Msuya, çatışmanın açlığı da tetiklediğini belirterek, 19 çatışma bölgesinde 117 milyon kişinin kriz seviyesinde besin güvencesizliğiyle uğraş ettiğini aktardı.

Sivillerin maruz bırakıldığı zararın 2023’te alarm verici seviyede olduğunu, milletlerarası insancıl hukuk ve memleketler arası insan hakları hukukuna uyulmadığının altını çizen Msuya, birebir vakitte BMGK’nin sivillerin korunması istikametinde 25 yıldır kabul ettiği kararların da uygulanmadığının göstergesi olduğunu söyledi.

Msuya, “Çatışmada tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesi için gayretlerimizi iki katına çıkarmalıyız.” bildirisini verdi.

Suçluların cezalandırılmasının ehemmiyetine işaret eden Msuya, “Bu çerçevede Memleketler arası Ceza Mahkemesinin bağımsızlığını ve tarafsızlığını korumalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.

SUDAN’DA SOYKIRIM UYARISI

BGMK’de düzenlenen oturumda çatışmada sivillerin korunması hakkında konuşan BM Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı Alice Wairimu Nderitu’nun Gazze’ye hiç değinmemesi ise dikkat çekti.

Konuşmasında bütünüyle Sudan’a odaklanan Nderitu, “Soykırım bir gecede gerçekleşmez. Soykırım planlanarak uygulanan bir sürecin modülüdür.” açıklamasında bulundu.

Nderitu, Sudan’da Nisan 2023’te çatışmanın başlamasının akabinde temiz sivillere yönelik sistematik ve ayrım gözetmeyen taarruzların sürdüğünü belirterek, sivillere karşı önemli kabahatler işlendiğini söyledi.

Sudan’da sivillerin korunmadığını vurgulayan Nderitu, Darfur ve El Faşer’de sivillerin deri rengi ve etnik kökenleri nedeniyle öldürüldüğünü tabir etti.

Nderitu, bilhassa Darfur’da yaşananlara dikkati çekerek, “yok etme niyetinin” görüldüğünü ve etnik temelli akınların sürdüğünü bildirdi.

Sudan’da toplu mezarlar ve daha evvel görülmemiş seviyede yerinden edilmenin gerçekleştiğini aktaran Nderitu, hatalıların cezalandırılması gerektiğinin altını çizdi.

Nderitu, Cenevre Mukavelesi’nin kabulünün üzerinden 75 yıl geçmesine karşın Sudan’daki durumun “bilincimizde bir felaket” olduğunu kaydederek, milletlerarası yükümlülüklerin ihlal edildiğini vurguladı.

Sudan’da sivillerin korunması için daha fazla vakit kaybedilmemesi gerektiğini tabir eden Nderitu, “Sudan’da gerçek bir soykırım riski var ve her geçen gün artıyor.” ihtarını yaptı.

Nderitu’nun Gazze konusundaki sessizliği, daha evvel de geniş reaksiyon görmüştü. Gazeteciler günlük basın toplantılarında reaksiyonlarını lisana getirirken, yaklaşık 50 BM çalışanı BM Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı’na yansılarını ortaya koyan bir mektup göndermişti.

Daha sonra 16 insan hakları örgütü, BM Genel Sekreteri Guterres’e mektup göndererek, “Filistinliler toplu biçimde katledilirken” Nderitu’nun reaksiyon vermemesini eleştirmişti.

Nderitu’nun tarafsızlığını sorgulayan insan hakları örgütleri, Özel Danışman’ın “bağımsız ve dış tesire maruz kalmadan” misyonunu yerine getiremediğini tabir etmişti.