Köpekbalığı saldırıları neden arttı?

Korku sinemalarını aratmayan köpekbalığı dehşeti yine gündemde. Yalnızca birkaç gün evvel Kaliforniya’da bir köpekbalığının kıyıya yakın bir noktada saldırması gözlerin tekrar bu canlılara çevrilmesine neden oldu.

2023 yılında dünya çapında bildirilen ölümcül köpekbalığı hücumlarında ani bir artış oldu. Bilhassa Avustralya’da dünya çapındaki öbür ülkelerle karşılaştırıldığında çok fazla kişinin köpekbalığı akınlarından öldüğü belirtildi.

Araştırmacılar, 2022 ile 2023 ortasında beşten 10’a çıkan ölümcül köpekbalığı taarruzları yanı sıra, birebir devirde ölümcül olmayan global köpekbalığı akınlarının sayısında da bir artış olduğunu belirtti. 

KIŞKIRTILMIŞ SALDIRILAR

Florida Üniversitesi’nin Memleketler arası Köpekbalığı Saldırısı Dosyaları’na nazaran Avustralya, geçen yıl dünyadaki kışkırtılmamış köpekbalığı taarruzlarının yüzde 22’sini oluştururken, mevtle sonuçlanan kışkırtılmamış köpekbalığı hücumlarının da yüzde 40’ını oluşturdu. Avustralya’da 2023 yılında toplamda 15 kışkırtılmamış akın gerçekleşti. 

Avustralya dışında geçen yıl ABD’de de iki ölümcül köpekbalığı saldırısı yaşanırken; Bahamalar, Mısır, Meksika ve Yeni Kaledonya’da ise birer tane olduğu doğrulandı. 

Toplamda 36 akın kaydeden ABD’nin yanı sıra Kosta Rika, Kolombiya, Brezilya, Yeni Seyşeller, Ekvador ve Güney Afrika’da da ölümcül olmayan köpekbalığı hücumları bildirildi. 

Araştırmacılara nazaran; kışkırtılmış akınlar, bir insan bir köpekbalığıyla bir formda etkileşime girdiğinde meydana gelen akınlar: “Bunlar, dalgıçların köpek balıklarını taciz ettikten yahut dokunmaya çalıştıktan sonra ısırıldığı durumları, köpek balıklarını beslemeye çalışan insanların ısırılmasını, bir köpekbalığını balık ağından çıkarırken meydana gelen ısırıkları içerir.” 

Araştırmaya nazaran; sörfçüler ve sörf sporlarına katılan plaj sakinleri, 2023’te köpekbalığı akınlarının en yaygın gayesi oldu; bunu yüzücüler, balıkçılar ve son olarak hür dalgıçlar izledi.

KÖPEKBALIĞI ATAKLARINDAKİ ARTIŞIN GERİSİNDE NE VAR?

Uzmanlar, köpekbalıklarının çok avlanma nedeniyle doğal hayat alanlarının ve yiyecek tedarikinin bozulmasının kurbanı olduğunu ve bu durumun onları kıyıya yaklaştırdığını söylüyor.

Geçtiğimiz yıl Mısır’ın Şarm El-Şeyh yakınlarındaki Kızıldeniz tatil beldesinde bir bayan turistin kolu köpekbalığı tarafından ısırıldı. Taarruz, Şarm El-Şeyh’e yaklaşık 104 kilometre uzaklıktaki tatil kenti Hurghada’da bir köpekbalığının bir Rus turisti parçalayarak öldürmesinden sırf üç ay sonra gerçekleşti. Bundan bir yıl evvel de tıpkı yerde iki kişi köpekbalıkları tarafından öldürülmüştü.

Uluslararası Köpekbalığı Akın Evrakı’na (ISAF) nazaran, kışkırtılmamış hücumların sayısı artıyor. 

Bu akınların nedeni için ise pek çok yanıt var, lakin hepsinin ortak bir noktası var: Sorun köpekbalıkları değil. Aslında köpekbalığı popülasyonu 1970’lerden bu yana yüzde 70’ten fazla azaldı.

Kıdemli deniz biyoloğu Ziv Zemah-Shamir, düşüşün iklimdeki değişikliklerden ve en kıymetlisi çok avlanmadan kaynaklandığını söylüyor: “İnsan birçok global değişimden sorumlu. Bu değişikliklerden kimileri, su kütlelerindeki akıntılarda değişikliklere neden olan artan sıcaklıkları içeriyor.” 

AVLARINI HATIRLATIYOR

Shamir, köpekbalıklarının yiyecek ararken kat ettikleri büyük uzaklıklar olduğunu söylüyor: “Bazen av aramak için açık okyanusta 4.000 km kadar yol kat ederler. Su akıntılarının tarafı deniz yaban hayatının göç modellerinde değerli bir rol oynar. Bu nedenle daha evvel nadiren ziyaret ettikleri yerlere geliyorlar.”

Zemah-Shamir, artan insan nüfusunun tesirinin de göz gerisi edilemeyeceğini söylese de “Dalış ve sörf üzere su sporları da katlanarak gelişiyor. Suda ne kadar çok vakit geçirirseniz köpekbalığına rastlama bahtınız o kadar artar” diyerek uyarıyor.

Zemah-Shamir, “Saldırıların birden fazla dalgıçlara değil sörfçülere yönelik. Köpekbalıkları aşağıdan üste avlanır. Yüzeye yakın bir yerde kendilerine avlarını hatırlatan biçimde sarkan bir şey görüyorlar ve onu ısırıyorlar” diyor.

Arizona Eyalet Üniversitesi’nden köpekbalığı araştırmacısı James Sulikowski de köpekbalıklarının insanları kasıtlı olarak yem haline getirmediklerini söylüyor: “Köpekbalıkları, foklar üzere avlarını takip ediyor ve kendilerini, beşerlerle müsabaka olasılıklarının yüksek olduğu kıyılarda buluyorlar.”