İzmir’de 6’nın üzerinde deprem üretebilecek 25’e yakın fay var

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkez (DAUM) Müdürü Doç. Dr. Ökmen Sümer, İzmir’i etkileme mümkünlüğü bulunan karada ve denizdeki fayların tesiriyle ilgili bilgi verdi.

Son 20 yıllık sürece değinen Doç. Dr. Ökmen Sümer, “Sadece İzmir özelinde değil, Ege yani Türkiye’nin batı kıyılarında 2002 ve 2004’te başlayan bir süreç var. Gökova Körfezi’nde bir zelzele fırtınasıyla başlayarak, 2017’de Bodrum’da sürüp 2020’de bildiğiniz üzere İzmir sarsıntısı ve 2022’de Buca sarsıntılarıyla kuzeye taşınan bir hareketlilik kelam konusu. Bu da bilhassa kuzeyde sarsıntı beklediğimiz faylar üzerindeki gerilimin de artmasına neden oluyor. Bu durumdan her fay, eşit ölçüde etkilenecek manasına gelmiyor” diye konuştu.

Dokuz Eylül Üniversitesi olarak, hangi fayların nasıl etkilendiğini yaptıkları çalışmalarla az çok ortaya çıkardıklarını vurgulayan Doç. Dr. Sümer, şöyle konuştu:

-Şimdi hangi faylar tehlikeli? Öncellikle birinci evvel tehlikesiz olanlardan bahsedelim. İzmir’de 6’nın üzerinde zelzele üretebilecek 25’e yakın fay var. Gülbahçe Fayı, Yağcılar Fayı, Tuzla Fayı’nın güney segmenti üzere faylar sarsıntı üretmişler, tarihi devirlerde. Yani 1389, 1040 üzere, MS 47 üzere.

-En son 1992’de Doğan Bey’de yaşadığımız zelzele üzere. 2005’te bilhassa Gülbahçe’nin güneyinde yaşadığımız 5.9’luk sarsıntılar üzere. Bu faylarda sarsıntı tekrarlama dönemine baktığımızda rahat faylar olarak kıymetlendirebiliriz.

-Çünkü Ege’nin tamamına baktığımızda, buradaki fayların 1500 ila 2 bin yılda bir, 7’ye yakın bir sarsıntı ürettiğini gösteriyor.

-Gülbahçe Fayı, Yağcılar Fayı, Tuzla Fayının güney segmentinde zelzele olmuş, o nedenle orada çok büyük zelzele riski beklemiyoruz.

Ökmen Sümer

İZMİR FAYINA İŞARET ETTİ

İzmir Fayına dikkat çeken Doç. Dr. Ökmen Sümer, “İzmir fayında 2 senaryomuz var. İzmir, son büyük sarsıntısını 1688 yılında yaşadı. Lakin hangi yarar olduğunu bilmiyoruz. Bu zelzele şayet İzmir Fayı’nın Balçova segmentinde meydana geldiyse ya da Pınarbaşı segmentiyle bir arada ikisini bir arada etkilediyse, o vakit İzmir Fayı özelinde rahatız demektir. Şayet 1688 zelzelesi, Uzunada Fayı’nda olduysa, İzmir Fayı’nın vakti gelmiş demektir. Zira bu yarar tespit edilen son sarsıntı, 1510 yıl evvel, 178 yılında. Münasebetiyle İzmir Fayı’na dikkat edilmesi gerekiyor” dedi.

‘ÖNCE HAVZADA ÇALIŞMA YAPMAK GEREKİYOR’

Nelere dikkat edilmesi gerektiğini de anlatan Doç. Dr. Ökmen Sümer, “İki şey çok kıymetli. Zelzele ne vakit ve ne büyüklüğünde olacak? Bu sorular değerli. Ancak öncelikle zelzele olsun olmasın birinci yapmamız gereken şey, zelzele şuurunu geliştirmek. Bunu ilköğretim düzeyinden itibaren yapmak. Yani toplumsal sorumluluk projeleriyle halkımızı sarsıntı konusunda eğitmemiz gerekiyor. Zelzelede nasıl davranacaklarını bilmeliler ki bu ikincisi ve en kıymetlisi. Bilhassa lokal idarelere çok büyük bir sorumluluk düşüyor. Mikro bölgeleme çalışmaları kıymetli. Büyük alanlarda yapılacak yer bilimsel çalışmalar olmadan mikro bölgelemeye gitmek bizi geriletebilir. Yapılması gereken, evvel büyük alanlardaki yer bilimsel dataları toparlamak. Havzaya bakacağız. Bilimsel bilgilerini çıkartacağız. Sonra bizim yönelebileceğimiz yerlerde mikro bölgeleme çalışmaları yapacağız. Yeni yer bilimsel bilgilerini oluşturmalıyız. Hasebiyle Konak üzere bilhassa Kaşıyaka ve Mavişehir üzere alanlarda bizim Bornova Havzası’nda yaptığımız üzere büyük alanlardaki yer bilimsel bilgilerin kesinlikle elde edilmesi gerekiyor” diye konuştu.