‘İstanbul’da 4.8 milyon insan şu an ciddi risk altında’

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraki KİPTAŞ, “İstanbul Yenileniyor” kapsamında riskli yapıların dönüşümüne devam ediyor. İstanbul Yenileniyor’a başvuran Kadıköy Bahadır Apartmanı’nın yıkımı öncesi konuşan KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt, İstanbul’da 200 bin binada yıkılma riski olduğunu ve şuan da 4.8 milyon insanın risk altında olduğunu belirtti. Ali Kurt, şunları söyledi: 

“VATANDAŞLARIMIZ BORÇLANMALARIN ALTINDAN KALKAMIYORLAR” 

*Şu an Kadıköy’de bir tek yapının dönüşümü için buradayız. Yıkım sürecine başlıyoruz bugün. Burada 29 tane bağımsız ünite var, az üzere geliyor bu sayı tahminen  ama 150 insan yaşıyor burada. Biliyorsunuz dün Küçükçekmece’de çok vahim bir olay yaşandı.

*Bina kendi kendine yıkıldı ve orada bir kişiyi enkaz altından çıkartmak için yaklaşık 200 konusunda uzman seferber oldu. Yani bu blokların yenilenmesi, tekil de olsa çok kıymetli. Bizim tek emelimiz var KİPTAŞ olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak uzlaşı olan her yerde bir tahlil teklifinde bulunmak.

*Bu mevzuda da çok önemli çalışmalarımız, önemli müracaatlarımız var. Lakin günün sonunda inşaat maliyetlerindeki artışlardan ötürü vatandaşlarımız alım gücünün düşmesinden dolayı borçlanmaların altından kalkamıyorlar.  

*O yüzden de biz daima kamu bankalarına bir davette bulunduk. Gelin riskli yapıda oturan vatandaşlarımızın can kurtarma seferberliğine paydaş olun diye. Artık bu sesimizi daha gür çıkarmaya çalışıyoruz her yerde bunu söylüyoruz. 

“ASGARİ FİYATLI BİR VATANDAŞIMIZ İNŞAATINI YENİLEMEK İSTERSE…”

*Baktık ki masada bir türlü birleşemiyoruz. En son ben KİPTAŞ Genel Müdürü olarak bizzat Büyükşehir Belediye Liderimizin da bilgisi dahilinde tüm kamu bankalarına yazı yazdım. Dedim ki İstanbul Yenileniyor sürecinde bize bu kadar müracaat var. Yaklaşık 470 bin ve 25 bin riskli bağımsız ünitenin iki bölü üç imzası var.

*Yani uygun ödeme planı bu vatandaşlarımıza sunarsak çabucak yıkıp yapabileceğiz 800 farklı nokta. Yani 800 tane şantiyeden bahsediyorum İstanbul’da ve 100 bin insanın hayatını bir anda hayatını kurtarabiliriz. Gelin bu sürece paydaş olun.

*Biz KİPTAŞ olarak vatandaş lehine kefil olmaya da varız. Sürecin tüm teknik ve türel garantörü de biz olacağız. Burada bankalar açısından rastgele bir risk yok. Yalnızca vatandaşlarımıza düşük faizli uzun vadeli borçlanma imkanı sunun. Zira taban fiyatın üstüne çıktı inşaat maliyetleri.

*Yani bir vatandaşımız, minimum fiyatlı bir vatandaşımız inşaatını yenilemek isterse aylık geliriyle bir metrekare inşaatının maliyetini karşılayamıyor.

“SEFERBERLİK ANLAYIŞI İLE OLSUNLAR”

*Şimdi bu türlü bir ortamda vatandaş çaresiz. Bizim de kamu otoritesi olarak hem süreci garanti etmemiz gerekiyor hem de uygun ödeme planı sunmamız gerekiyor. Bu da kamu bankalarına çok iş düşüyor. Birebir biçimde yüklenicilere, yükleniciler de maalesef kar odaklı baktıkları için işlere onlar da kendi çaplarında tahminen haklılar ancak sürece paydaş olmakta geri adım atıyorlar.

*Onları da teşvik gayeli kimi uygulamalar yapabilir merkezi idare ve ilgili lokal idareler. Bununla ilgili de birtakım çalışmalarımız var. Biz yüklenicilerimize de sesleniyoruz. Vatandaşla yahut finans kuruluşları ile hiçbir biçimde bir ortaya getirmeyeceğiz. Yalnızca buradaki inşaatları öngördüğümüz maliyetler üzerinden yapmalarını istiyoruz.

*Ama mahalle ortalarında bilhassa tek yapıların inşası teknik olarak da çok güç. Mesela biz burada bugün yıkıma başlıyoruz. Yaklaşık 11 gün sürecek. Mahalle ortasında olduğu için üstten kepçe marifetiyle yıka yıka ineceğiz aşağıya.

*Uzun müddet sürdüğü için etrafa olağan rahatsızlık veriyoruz ister istemez ve etraftan de bu sefer şikayet alıyoruz. Yani o kadar çok şeyle uğraşıyoruz ki bunu bundan yılmıyoruz lakin kamuoyunu da bilgilendirmek istiyoruz. Bu süreçlerde lütfen biraz daha seferberlik anlayışıyla anlayışlı olsunlar. 

“BU BİNADA CANLI BİR TABUTTU”

*Biz farkındayız etrafımıza rahatsızlık veriyoruz. Ziyan fizikî olarak, teknik olarak vermiyoruz fakat bir gürültü oluyor, toz toprak oluyor. Bunu da minimize etmeye çalışıyoruz lakin bu yapıları yıkmak zorundayız. Dünkü Küçükçekmece’deki yıkımda gördünüz. Bina olduğu üzere yola devrildi.

*Binanın içinde kimse olmasaydı bile yoldan geçene bile ziyan verebilirdi. Oradaki araçlara da ziyan verebilirdi. Bu yapı da o denli bir yapı. Yani bu yapının yıkılması aslında bu mahalleler için çok değerli öncelikle. Komşuluğundaki yapılar için de değerli. İşte bunları mümkün mertebe kamuoyuyla paylaşıp bilgilendirmek istiyoruz.

*Bakarsanız yapının kullanılan betona yine birebir dünkü yıkılan yapı üzere deniz kumu kullanılmış, deniz kabuğunun olduğu demirlerini görüyorsunuz burada nervürsüz demir. Şurada bir kolon kesitinin yıkılmış hali var.

*Etriyeler ortası teknik standartlara alışılmamış bir boşluk var. Yani bu bina aslında canlı bir tabutu. Bir biçimde biz uzlaştık ki bu blok bile uzlaştık. Bakın uzlaştık dediğimiz yapıyla bile iki yıl uğraştık. İki yıl bir blokla. Artık bu kolay bir süreç değil. Artık bu iki yıl emek sarf ediyorsunuz lakin daima inşaat maliyetleri artıyor. 

“BU ÇOK BÜYÜK KÖTÜLÜK”

*Vatandaş her ne kadar uzlaşma kıvamına gelse de günün sonunda bu borçlanma altında eziliyor. O yüzden kamu otoritesi kesinlikle bu çeşit yapılarda oturan vatandaşlarımıza bir finans kaynağı aktarmak zorunda. Biz Büyükşehir Belediyesi olarak seçim vaatlerinde Ekrem İmamoğlu liderimiz birtakım vaatlerde bulunmuştu mali yardımla ilgili. Onun bu ay yada  öbür ay meclisten geçecek fakat bu bir siyasi popülistlik için yapılan bir davet değildi.

*Biz alanda yaptığımız çalışmalarda vatandaşın tek zahmetinin inşaat maliyetiyle ilgili artışlardan ötürü mahalli alım gücünün düşmesiydi. Artık biz İstanbul’da iki bin öncesi yapıları gaye aldık ve dar gelirli aileleri. İnşaat maliyeti üzerinden aşikâr kategorilerde dayanaklı olacağız. Birebir halde Büyükşehir Belediyemiz kira yardımı takviyesi veriyor.

*Mesela dünkü yapı süratli tarama testine başvurmuş olsaydı İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne rastgele bir müteahhitle anlaşıp yapısını yenileme sürecine girse de ekstradan bakanlığın verdiği kira yardımına ekstradan 7 bin lira, 7 bin 500 lira kira yardımı alacaktı. Artık vatandaşımız bunu bilmiyor.

*Gerekli formda sesimizi duyuramıyoruz. Zira ortada birtakım aktörler, siyasi aktörler, ben makus niyetli beşerler diyorum. Yapılan bu uygulamaları tekrar siyasete alet edip, vatandaşa erişmesinin önüne geçiyorlar. Bu çok büyük kötülük.

“ALTINDA KALKAMAYIZ BU TÜRLÜ BİR ENKAZIN” 

*Yani KİPTAŞ Kurumu’nu, Büyükşehir Belediyesi kurumunun yaptığı çalışmaları yok kararında görmek, hiçbir şey yapmıyormuş üzere algı yaratmak bu işin önündeki en büyük tehlikelerden biri. Zira vatandaş bu türlü bir hizmet olduğunu bilse inanın daha çok başvuracak. Bizim İstanbul Yenileniyor sistemimize 470 bin riskli, bağımsız ünitenin başvurusu var, 1,7 milyon insan.

*Ama çok daha fazla var. Çok daha fazla riskli bağımsız ünite var. Mesela İBB’nin süratli tarama tesisinde ekstra kira yardımının yapıldığını bilen kişi sayısı çok az. Biz bunun azamî düzeyde duyurmaya çalışıyoruz. Vatandaşımız bunu bilse emelimiz ne? Teşvik etmek. Yani yenilemeyi vilayetle KİPTAŞ’la yapsınlar demiyoruz.

*Bakanlık da yapabilir. Özel teşebbüsler de yapabilir. Kâfi ki risk yapılarını tahliye etsinler. Bizim en büyük önceliğimiz bu devirde bu. Bununla ilgili de gördüğünüz üzere beton numunesi çabucak elimizde kesim modül kalıyor.

*Yani bu türlü bir yapıda oturuyordu beşerler. Koca bina bu yük rastgele bir sarsıntıyı karşılamaz. Yani altında kalkamayız bu türlü bir enkazın. Şu anda burası Kadıköy’ün âlâ semtlerinden biri. Yani bu yapı aslında göreli olarak yeterli yapılmış mühendislik hizmetlerinden faydalanmış bir yapı. Bundan çok çok çok daha makûs. 

“4.8 MİLYON İNSAN ŞU ANDA ÖNEMLİ RİSK ALTINDA”

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kentsel dönüşüm strateji dokümanı kapsamında yaptığı çalışmada mümkün bir Marmara zelzelesinde 200 bin binanın kullanılamaz hale geleceği ilgili bir çalışma var.

*Bu da 1.2 milyon bağımsız ünite yapıyor. Dünkü yıkılan yapılar da bunların ortasındaydı. Yani muhtemel bir zelzelede 200  bin binada büsbütün yıkılma riski var bu da bence optimist bir sayı. Fakat şu anki bilimsel çalışmalar bunu gösteriyor. Bu da 1.2 milyon bağımsız üniteye denk geliyor. Yani 4.8 milyon insan şu anda önemli risk altında.

*Görüyorsunuz binalar olduğu yerde yıkılıyor. Zira eski yapılaşma, mühendislik hizmetlerinden uzak. Bir de makus kentleşme den sebep iklim değişikliğiyle alakalı da kimi kahırlar yaşıyor binalar. Zelzele olmasına da gerek yok. Kentin aşikâr bölgeleri çok yağış oluyor. Evvelki geçmiş iklimsel hareketlere baktığınızda. Bu da tabanlarda birtakım boşalmalara sebep oluyor.

*Binaların zati yere entegrasyonu yani mühendislik manasında yapılar dertli. Artık binalar olduğu yerde yıkılmaya başladı. Yani köstebek yuvası üzere altta kazılıyor. Tak tak tak düşmeye başladı binalar. Yani dünkü bina da bunlardan biri.

*Artı dünkü binada mesela kaçak imalat da vardı. Bir de fiziki statiğini etkileyecek müdahaleler yapılmış binaya. Yani bu türlü çok yapı stoku var. O yüzden bizim bir an evvel tüm paydaşlar olarak bir ortaya gelmemiz gerekiyor. 

“BU ÇOK ACI BİR ŞEY”

*Her seferinde söylüyoruz. Kamu bankalarına, kesim temsilcilerine, merkez idaresine bu davette bulunuyoruz. Büyükşehir Belediye Liderimiz dün de yaptı tıpkı açıklamayı. Sarsıntı kurulu, zelzele başkanlığı ismine ne denirse densin, bir bağımsız yapı altında.

*Bu işlerin İstanbul özelinde ele alınması gerektiğini, tüm paydaşların sürece dahil edilmesi gerektiğiyle ilgili davetlerde bulunuyor lakin maalesef hala masanın etrafında sarsıntıyla ilgili toplanamadık.

*Bu çok acı bir şey. Umarım bir an evvel devlet büyükleri bu hususta daha sağduyulu. Davranır ki dünkü üzere felaketler yaşamayız.

“SÜRECİ KİPTAŞ YÜRÜTÜYOR”

Bahar Apartmanı sakinleri ise binalarının yıkımlarını KİPTAŞ grupları ile birlikte takip etti. Apartmanda 7 yıldır yönetici olduğunu belirten Canan Yararel, binanın bodrum katında çatlaklar ve ortaya çıkan demirleri gördükten sonra süreci KİPTAŞ ile yürüttüğünü belirtti. Kat maliklerinden Canan Yararel ve Naci Günaydın şunları söyledi: 

Canan Yararel: Apartmanda 7 yıldır yöneticiyim. Apartmanın bodrum katlarına baktığımda çatlaklar ortay çıkan demirler gördüm. Çimento dökülüyor, elinize midye kabukları geliyor, rutubet de vardı. Ne yapabilirim diye araştırdım. KİPTAŞ’ta karar kıldım, kat malikleri ile temasa geçtim toplantılar yaptık. Kat malikleri de hem fikir oldu. Aklında soru işaretleri olanlar vardı. KİPTAŞ bu basamakta çok yardımcı oldu. Toplantılar yapıp bu soru işaretlerini ortadan kaldırdı. Ben bilhassa KİPTAŞ’ı tercih ettim zira düşünmek istemedim. KİPTAŞ bütün inşaat müddetince mühendislerini başında tutuyor, bütün yönetmeliklere uyuyor. O yüzden içimize çok rahat. Bugün de yıkım gerçekleşecek. 

Naci Günaydın: KİPTAŞ’a müracaatımız vardı ancak bir yandan müteahhitlerle de görüşmelerimiz oluyordu. KİPTAŞ bizim için her şeyden daha öncelikliydi. Görüşmelere başladıktan sonra kat maliklerinin tamamına yakının onayıyla süratli bir sürece girdik. O süratli süreç içerisinde 3 ay içerisinde bütün mukavelelerimizi imzalayarak binamızın dönüşüm sürecine girdik.