İSİG: Son 11 yılda en az 695 çocuk işçi hayatını kaybetti

İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Çaba Günü kapsamında hazırladığı 2013-2024 yılları Çocuk Emekçiler İş Cinayetleri Raporu’nu açıkladı. Rapora nazaran, son 11 yılda en az 695 çocuk personel hayatını kaybetti. Raporda, Mesleksel Eğitim Merkezi (MESEM) aracılığıyla devlet eliyle çocukların işçileştirildiği belirtildi.

İSİG Meclisi, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Çaba Günü kapsamında hazırladığı 2013-2024 yılları Çocuk Emekçiler İş Cinayetleri Raporu’nu yayınladı. Raporda, her yıl en az 60-70 çocuk çalışanın iş cinayetlerine kurban gittiği belirtilen raporda, MESEM’in çocuk emekçi sayısını arttıran bir proje olduğunu vurguladı.

‘MESEM İŞVERENLERE FİNANASMAN SAĞLIYOR’

2024’te maaşsız çalıştırılan öğrenci-işçiler için işverenlere 1 milyar 698 milyon TL ödendiğini kaydedilen raporda, son üç yılda MESEM programlarına aktarılan kamu kaynağının 15 milyar liraya yaklaştığına dikkat çekildi. 6111 ve 7103 nolu teşvik kurallarının zorlaşması üzerine işverenlerin yeni finansman arayışında olduğu kaydedilen raporda, “ustalık telafi programı”yla 2023’te programa başvuran işverenlerin sayısının 1 milyonu geçtiği ve aylık ödemenin yaklaşık 4,2 milyar TL’yi bulduğu kaydedildi.

ÖLÜMLERİN YÜZDE 55’İ TARIM SEKTÖRÜNDE

Rapora nazaran, son 11 yıl içinde en az 695 çocuk emekçi hayatını kaybetti. 11 yılda iş kollarına nazaran çocuk personel vefatlarını de sınıflandırıldığı raporda, 383 çocuk çalışanın tarım ve orman iş kolunda hayatını kaybettiği kaydedildi. Raporda, şu sözlere yer verildi:

“İstihdama nazaran, çocuk emekçi ölümlerinin yüzde 78’ini ücretliler oluşturuyor. Geçmiş yıllarda çocuk emekçilerde fiyatlı çalışanların oranı daha düşüktü. Lakin giderek ücretlilerin oranı artıyor. Bu durum işçileştirmenin 18 yaş altına yanlışsız süratle genişlediğinin bir göstergesidir.

Sektörel dağılıma baktığımızda çocuk emekçi ölümlerinin yüzde 55’ini tarım, yüzde 20’sini sanayi, yüzde 14’ünü hizmetler ve yüzde 11’ini inşaat oluşturuyor. İş kolları açısından baktığımızda ise son yıllarda dikkat çekilmesi gereken iş kolu ‘konaklama.’ Son beş yıldır (özel olarak motokurye mesleğinin artışının yanısıra) bu iş kolunda güvencesizlik temelinde yaşanan kitlesel işçileşmenin bir sonucu olarak çocuk personel vefatları artıyor.”

EN BÜYÜK NEDEN TRAFİK VE SERVİS KAZASI

Raporda, son 11 yılda çocuk personel cinayetlerinin nedeniyle ilgili şu tespitlere yer verildi:

“Trafik ve servis kazaları en çok çocuk personel mevt nedeni olup toplamda 193 çocuk emekçi vefatı gerçekleşmiştir. Zira mevsimlik tarım emekçisi olan çocuklar tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında yahut açık kasa kamyonetlerin yaptıkları kazalarda yollara savrulmaktalar. Buna ek olarak son periyotta vakit baskısı altında sipariş götürürken kaybettiğimiz motokurye çocukları eklemek gerekmektedir.”

4-8 YAŞ ARALIĞINDA BAŞLIYOR

Çocuk personel ölümlerinin en fazla 12-17 yaş aralığında olduğunu kaydedilen raporda, “4 yaşında 5 çocuk, 5 yaşında 5 çocuk, 6 yaşında 5 çocuk, 7 yaşında 7 çocuk, 8 yaşında 14 çocuk, 9 yaşında 13 çocuk, 10 yaşında 25 çocuk, 11 yaşında 16 çocuk, 12 yaşında 37 çocuk, 13 yaşında 46 çocuk, 14 yaşında 67 çocuk, 15 yaşında 103 çocuk, 16 yaşında 132 çocuk ve 17 yaşında 220 çocuk personel çalışırken hayatını kaybetti” denildi. Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Türkiye’de çocuk personellik 4 ila 8 yaş aralığında başlıyor. Tarımda toplayıcılık, çobanlık ve mevsimlik tarım personelliği yapan; sokakta mendil satan, cam silen çocuklar var. Lakin mevsimlik tarım çalışanı ve sokakta çalışan çocukların sayısında 8 yaşından itibaren önemli bir artış var. 10-12 yaşlarda dokuma ve metalde çalışan çocukları görüyoruz. 13-14 yaşlarından itibaren tarım, inşaat, sanayi ve hizmetlerde çalışan sayıları yüz binlere ulaşan; 15-17 yaş kümesinde ise tarım başta olmak üzere konaklama, ticaret, inşaat, metal, dokumacılık ve besin üzere iş kollarında çalışan milyonu aşkın çocuk personel var.”

99 KIZ 596 ERKEK ÇOCUK EMEKÇİ ÖLDÜ

Son 11 yılda hayatını kaybeden çocuk emekçilerin cinsiyete nazaran dağılımına nazaran; 99 kız ve 596 erkek çocuk personel çalışırken hayatını kaybetti. Ölen kız çocuklarının büyük çoğunluğunun tarım, dokumacılık ve genel işler iş kolunda olduğu belirtildi.

2013-2024 yılları ortasında, 71’i Suriyeli, 6’sı Afganistanlı 1’i Iraklı, 1’i İranlı, 1’i Türkmenistanlı olmak üzere 80 göçmen çocuk emekçi hayatını kaybetti. Göçmen çocuk emekçi vefatları, mevsimlik tarım, gıda-tekstil-metal üzere sanayi iş kolları, inşaat ve genel işler iş kollarında ağırlaşıyor.

2013-2024 yıllarında Türkiye’nin 77 kentinde çocuk iş cinayeti tespit edildi. Çocuk personel cinayetlerinin kentlere nazaran dağılımında ise; Şanlıurfa’da 52 çocuk emekçinin birçok tarım iş kolunda, Gaziantep’te 40 çocuk emekçi tarımda, endüstride ve bilhassa dokumacılıkta, İstanbul’da 40 çocuk emekçi metal başta olmak üzere endüstride, inşaatta, motokurye ve sokakta, Adana’da 36 çocuk personel ise tarım, sanayi, inşaat iş kolunda hayatını kaybetti.