İngiliz ekonomisi salgından derin yara aldı

İngiliz hükümeti, salgının ekonomik tesirleriyle çaba edebilmek, istihdamı destekleyebilmek için şimdiye kadar 280 milyar sterlin harcadı. Kelam konusu fiyatın 73 milyar sterlini, salgın mühletince çalışamayacak durumda olanların maaşlarının yüzde 80’inin ödenmesi için kullanıldı. Salgın devrinde en büyük yükü çeken sıhhat hizmetlerine ise 127 milyar sterlin ek maddi dayanak sağlandı. Salgın müddetince kepenk kapatmak zorunda kalan işletmelere de 66 milyar sterlin kredi ve hibe olarak verildi.

Salgın nedeniyle beklenmeyen kelam konusu masraflar, İngiliz hükümetinin hesaplarının değişmesine yol açtı. Olağan kurallarda, salgın öncesi bir yıllık vergi periyodunda (Nisan 2020-Nisan 2021) 55 milyar sterlin düzeyinde kamu borçlanması yapmayı planlayan hükümet, bu periyodun sonunda 394 milyar sterlin düzeyinde borçlanmış olacak. Bu durum, savaş devirleri dışında İngiliz hazinesi tarafından yapılmış en büyük borçlanma olacak.

Ağustos 2020 itibarıyla ülkenin toplam borcu 2 trilyon sterlini aşmış durumda.

KEMER SIKMANIN AKABİNDE GELEN SALGINLA HAZİNENİN KASASI YİNE AÇILDI 

İngiltere’de 2010 yılından beri iktidarda olan Muhafazakar Partisi, global finans krizinden çıkış yolunu kamu harcamalarında yaklaşık 10 yıl boyunca önemli kesintiler yapmakta bulmuştu.

Son periyotta “artık kemer sıkmanın sonuna gelindiği” sıklıkla tabir edilirken, İngiliz hükümeti, yıllar süren kemer sıkma programının akabinde mart ayından itibaren hissedilen salgının ekonomik tesirlerini azaltmak hedefiyle hazinenin kasasını yine açmak zorunda kaldı.

Halihazırda birçok ülkeye nazaran yaklaşık yüzde 0,32 üzere çok düşük faiz oranıyla 10 yıl boyunca borçlanabilen hükümet, bunun avantajını bu devirde sonuna kadar kullandı. Gelecek dönemde bu derece yüksek kamu borçlanmasının artan vergilerle halka yansıtılması bekleniyor.

Merkezi Londra’da bulunan Mali Çalışmalar Enstitüsü’nün (IFS) iddialarına nazaran, İngiliz iktisadının 2024-2025 periyodunda salgın öncesine kıyasla yüzde 5 daha küçük olması öngörülüyor. Bu da İngiltere’nin yaklaşık 100 milyar sterlin daha düşük vergi geliri elde etmesi manasına geliyor. 2025 yılında İngiliz iktisadın toplam borcunun GSYH’sinin yüzde 110’una yükselmesi bekleniyor.

IFS’nin iddialarına nazaran, vergilerin artırılmasıyla ek 40 milyar sterlin elde edilse bile toplam borcun GSYH’ye oranının yüzde 100’ün altına çekilmesi mümkün olmayacak.

2020’DE YÜZDE 11’DEN FAZLA DARALMA

Mart ayı öncesi, İngiltere’de geçen yıl için yüzde 1,1 büyüme bekleyen İngiliz Bütçe Sorumluluk Ofisi (OBR), 2020 sonunda ülkenin yüzde 11,3 daralacağı öngörüsünde bulundu. 

İngiliz hazinesinin Aralık 2020 varsayımlarına nazaran, ülkenin 2020 sonunda yüzde 11,1 düzeyinde daralması, 2021’de ise yüzde 5,4 büyümesi bekleniyor.

İngiltere Merkez Bankası ise 2020’deki yüzde 11 daralmanın akabinde bu yıl yüzde 7,25 ile daha güçlü bir büyüme öngörüyor.

SALGININ YARALARININ SARILMASI KESTİRİM EDİLENDEN UZUN SÜREBİLİR

İngiltere Merkez Bankası, bozulan ekonomiyi desteklemek için gerekli her adımın atılacağını belirterek, kasım ayında varlık alım programını 745 milyar sterlinden 895 milyar sterline çıkardığını duyurdu. Böylelikle piyasaya ek 150 milyar sterlin enjekte edilmiş oldu.

İngiltere’de resmi kestirimlerin bu yıl için ekonomik büyümeye, toparlanmaya işaret etse de salgının yaralarının sarılmasının varsayım edilenden uzun sürebileceği belirtiliyor. 

BİRİNCİ YARIDA 2,9 MİLYONLUK BİR “İŞSİZLER ORDUSUNUN” OLUŞMASI BEKLENİYOR

Citibank’ın iddialarına nazaran, İngiltere’de işsizliğin bu yılın birinci yarısında yüzde 8-8,5 civarına yükselmesi bekleniyor. Böylece ülkede 1990’lı yıllardan bu yana görülmemiş, 2,9 milyonluk bir “işsizler ordusunun” oluşması bekleniyor.

İngiltere Merkez Bankası’na nazaran, 2021’in birinci 6 ayında işsizliğin yüzde 4,5’lerden yüzde 7,75 düzeyine yükselmesi öngörülüyor.

İFLASA SÜRÜKLENEN PERAKENDECİLER 

İngiltere’de, salgından korunma emeliyle zorunlu görülmeyen eserlerin satıldığı perakende mağazaların kapatılması, restoran, kafe ve cümbüş yerlerinin uzun müddet kapalı kalması ve ödenmesinde zorluk yaşanan kiralar, perakendecileri iflasa sürüklüyor. 

Peacocks and Jaeger, Edinburgh Woollen Mill (EWM Group), DW Sports, Oliver Sweeney Trading, Bensons for Beds, TM Lewin, Lee Longlands, Monsoon, Victoria’s Secret’in İngiltere’deki kolu, Oasis and Warehouse Group, Debenhams, Cath Kidston ve Laura Ashley üzere önde gelen perakende zincirleri salgın periyodunda iflaslarını açıklamıştı.

Son olarak, ülkenin en büyük hazır giysi zincirlerinden olan ve bünyesinde Top Shop, Burton, Dorothy Perkins üzere pek çok ünlü markayı barındıran Arcadia Group, kasım ayında iflas ettiğini duyurmuştu.