Doktor Henry Heimlich’in 1 Haziran 1974’te tıp dünyasına kazandırdığından beri binlerce hayat kurtaran “Heimlich manevrası” 50 yaşında. Yalnızca ABD’de 50 binden fazla kişinin hayatını kurtardığı kayıtlara geçen bu hareketle Türkiye’de de neredeyse her hafta birkaç kişi mevtten dönüyor.
Henry Heimlich ABD’de orta halli bir ailede 1920’de doğdu. Tıp eğimi aldı. 2. Dünya Savaşı’nda ‘Askeri Doktor’ vazifesiyle orduya alındı. Akabinde göğüs cerrahisi alanında uzmanlaştı. New York Times’ta okuduğu bir haberin akabinde dikkatini çok özel bir alana verdi. Habere nazaran ABD’de her yıl 4 binden fazla kişi boğazına yemek kaçması yüzünden boğularak ölüyordu. Çabucak bu hususta çalışmaya başladı. Bir müddet sonra 1 Haziran 1974’te makalesini yayınladı. Makalede anlattığı ve “Heimlich manevrası” ismini alacak metodun her yıl binlerce kişinin hayatını kurtaracağını o da beklemiyordu.
‘BİNLERCE KİŞİ ÖLÜYORDU’
Üç sayfalık makalede müdahalenin nasıl yapılacağını fotoğraflı ayrıntılarla anlattı. Göğüs kafesi ile karın boşluğunun buluştuğu noktadan yapılacak baskı ile boğaza kaçan cisim kolaylıkla dışarı atılabilecekti. Arkadaşlarıyla denemeler yapmışlar lakin gerçek bir olay üzerinde şimdi denememişlerdi. O yüzden çok da emin olamıyordu. Lakin bir hafta sonra bir restoranda bu hareketle bir müşterinin hayatı kurtarıldı. “Heimlich manevrası” artık meşhur olmuştu.
ÖNCE KÖPEKTE DENEDİ
Dr. Heimlich keşfine dair bütün ayrıntıları 2014’te “Heimlich Hareketi: Hayat Kurtaran İcatta 70 Yılım” isimli kitapta anlattı: “Kızılhaç’ın insanları bu durumlar için yanlış yönlendirdiğini, ağza parmak sokulması ve sırta vurulması üzere tavsiyeler verdiğini fark ettim. Birtakım hareketleri hava sirkülasyonu ve basıncı ölçmek için denedik. Natürel ki yemek kesimini dışarı iten hava akışıydı. İşin sırrı rastgele biri için bu yapabilecek bir yol bulmaktı. Birinci denemelerim köpekler üzerindeydi. Endotrakeal bir tüp ile balonu patlattım köpeğin gırtlağına tıkadım. Göğse baskı yapmak için farklı yollar denedim. Diyaframın altını denediğimde tüp ile balon dışarı fırladı” Heimlich, böylelikle binlerce kişinin hayatını kurtaracak bir tıbbi müdahale tekniği geliştirilmişti. Açık kaynaklara nazaran ABD’de bugüne kadar 50 binden fazla kişinin hayatı bu hareketle kurtarıldı.
KENDİSİ BİRİNCİ DEFA 96 YAŞINDA KULLANDI
– Heimlich, bu manevrayı şahsen birinci sefer 2016’nın Mayıs ayında 96 yaşındayken kullandı. Kaldığı huzurevinde yan masasındaki Paty Gill Ris’in (87) boğazına yemek kaçtı. Çabucak müdahale eden Heimlich, bayanın hayatını o meşhur hareketini şahsen kullanarak kurtardı. Henry Heimlich, bu olaydan iki ay sonra hayatını kaybetti.
NASIL YAPILIR
– Soluk borusu tıkanan kişinin gerisinden sarılarak gövdesi kavranır.
– Bir el yumruk yapılarak, göbeğin çabucak üstüne, başparmak içeri gelecek formda yerleştirilir.
– Başka el ile yumruk yapılan el kavranır ve birebir anda içe ve üst yanlışsız 5 kere bastırılır.
– Hava yolu tıkanıklığına neden olan cisim dışarı çıkana kadar süreç tekrarlanır.