Hayalini kurabildiğim her şey benim

ZEYNEP TUBA KISIMLI

Çocuklar için bu ay dört yeni kitap tanıtacağız. Bunların ikisi çocukların gözünden savaşı görmemizi sağlayan kitaplar; Ketebe Çocuk etiketiyle basılan Betül Duran’ın Rengârenk Bir Bahçe isimli öyküsü ve Genç Timaş’tan çıkan Dünyayı Sırtında Taşıyan Balık. Hayal Neydi Pırıl? ile Vakit Neydi Piya? ise çocukların soyut kavramlar üzerinde düşünmelerini sağlıyor.

VAKİT TÜKENMEZ BİR KALEM Mİ

Nito Kitap tarafından yayımlanan Çocukça İdeoloji Serisi şimdilik iki kitaba sahip. Sena Yazıcı’nın yazıp Işık Dombaycı’nın resimlediği “Hayal Neydi Pırıl?” ve Elif Mira’nın kaleme alıp Filiz Saray’ın çizimleriyle renklendirdiği “Zaman Neydi Piya?” 5 yaş üstü çocuklara soru sormayı, merak edip araştırmayı aşılıyor.

Gerçeklerden başını kaldıramayan yetişkinler olarak birçok vakit hayal kurmayı unutabiliyoruz. Çocukların oyununa dâhil olurken dahi etrafımızı saran duvarlardan öteye geçemiyor, gerçeklerle olan sıkı bağlarımızı birkaç dakikalığına dahi esnetemiyoruz. Çocukların yetişkinlerden çok daha maharetli olduğu bir mevzu da hayal kurmak. Hayatlarının birinci yıllarında tanıştıkları, oyunlarla ustalık kazandıkları bu önemli işin ismini koyamıyorlar yalnızca. Hayal Neydi Pırıl’da da canı sıkılan kahramanımızın, annesinin “hayal kur” teklifine uyarak; hayalin, turşu üzere mi, saat üzere mi, oyuncak üzere mi kurulduğunu araştırmasına tanıklık ediyoruz. Biraz can ezası onu daha önce aklına getirmediği şeyleri düşünmeye sevk ediyor, Pırıl hayal kurmanın ne olduğunu öğrenirken temelinde türlü türlü düşler kuruyor.

Serinin ikinci kitabı “Zaman Neydi Piya?” ise vakit kavramını irdeliyor. Vaktin neden bazen geçmek bilmezken bazen de koşup durduğunu sorgulayan Piya, vakti akreple yelkovanın kovalamacasına, durmadan yazan bir kaleme ya da anılarla dolu bir kumbaraya benzeterek anlamlandırmaya çalışıyor. Bunları düşünürken de geçmez dediği bir saat çoktan geçip gidiyor. Piya bütün bu sorgulamalar sonucunda kusursuz bir kazanım elde ediyor, vakti oluşturan en değerli parçayı buluyor ve anın değerini anlıyor.

Çocukça İdeoloji, çocukları soyut kavramlar üzerinde baş yormaya teşvik eden, bu mefhumlar hakkında düşündürürken yormayan, renkli çizimleriyle göz dolduran, P4C (çocuklar için felsefe) uygulamalarında kullanılabilecek bir seri. Serinin devam kitaplarını merakla bekliyoruz.

LUNA’NIN KAHKAHALARI

Betül Duran’ın yazıp Shima Zarei’nin nefis çizimleriyle hayat verdiği Rengârenk Bir Bahçe, Ketebe Çocuk tarafından basıldı. Bir çocuğun gözünden savaşın sebep olduklarını, “savaş” sözüne gereksinim duymadan etraf şuuruyla anlatan kitap 5 yaş üzeri okuyucusunu bekliyor.

Kahramanımız kırlarda özgürce dolaşmayı çok seven, sonlarını kendisinin çizdiği kocaman bir oyun parkına sahip Luna. Uzun bir müddet dışarı çıkamayan Luna, tekrar dolaşmaya çıktığında çok sevdiği mor lavantaların kocaman ayaklar tarafından çiğnendiğini, kırmızı gelinciklerin koca koca tekerleklerce ezildiğini, sapanların gülleri amaç aldığını, bir topacın papatyaları dağıttığını, günebakanların boyunlarını eğdiğini görüyor. Meğer onun ayakları küçücük, oyuncakları çiçeklere ziyan vermeyecek kadar minik. Pekala, güzelim kırlar nasıl bu hale geliyor? Umudunu hep koruyan Luna’nın oyun parkını rengârenk bir bahçeye çevirmesiyle neticelenen kitap, derin ve dokunaklı öyküsüyle, çocuklarla pek çok bahis hakkında konuşmak için fırsat sunuyor. Savaşın sebep olduğu maddi-manevi yıkımları pak bir gözden görmemize imkan sağlayan ve her sayfasında verilen ağır emeği görebildiğimiz Rengârenk Bir Bahçe, resim- kıssa ahengiyle okuyucuda tek bir kalemden çıkmış hissi uyandırıyor.

BİR BALIK BİR GEMİDEN DAHA GÜZEL YÜZER

Düşperest serisi ve Canım Arkadaşım kitaplarının müellifi Özgür Balpınar’ın son kitabı Dünyayı Sırtında Taşıyan Balık, Genç Timaş etiketiyle yayımlandı. Bizi 1980’ler İran’ına götüren kitap, bir sokak çocuğu olarak yaşayan Emir’in gözünden savaşı ve sokaktaki hayatı bahis ediniyor.

Kahramanımız Buyruk, on beş yaşında olduğunu düşünen –bir kimliği olmadığı için kendini okula giden çocuklarla kıyaslayarak yaşını varsayım ediyor- İran ile Irak ortasındaki savaşın ortasında kalmış arkadaşlarıyla birlikte sokakta yaşayan bir çocuk. Güçlünün güçsüzü ezmeye çalıştığı, merhametsizliğin ve vahşetin hükümran olduğu, milyonlarca insanın hayatının yerle bir olduğu günlerden sesleniyor bize. Gereğince sıkıntı olan hayatları savaşla birlikte daha da zorlaşan yirmi bir çocuğun hayatının Buyruk merkezinde anlatıldığı kitap, 11 yaş üstü okuyucusuna bütün olumsuz kurallara karşın umut aşılıyor. Buyruk bütün “sokak çocuğu” kalıplarının bilakis hayatı, gülmeyi, umut etmeyi en çok da hayal etmeyi seven bir çocuk. Arkadaşlarını çok sevse de kendisini o kümeye ilişkin hissetmiyor. Emir’in tesadüfen karşılaştığı kırmızı bir balık sayesinde başlayan değişik birine dönüşme seyahati, yakalanıp cepheye gönderilmesiyle farklı bir boyuta taşınıyor. Bir kimliğe sahip olmadıkları için yok sayılıyor, askerlik yapabilecek onca yetişkin varken gözden çıkarılan birinci onlar oluyor. Neyse ki Emir’in talihi yaver gidiyor. Cephede, sonrasında kendisini evlat edinecek olan Tabip Samed’le müsabakası ise Buyruk için bir dönüm noktası oluyor. Yer yer tansiyonun yükseldiği kitapta Emir’le heyecanlanıyor, onun insanlığın acılarla dolu tarihini değiştirebileceğine olan inancını paylaşıyoruz. Dünyadaki en beter felaketlerden daha beter bir felaket olan ve kazananı olmayan savaşın yaralayıcı istikametini yüzümüze çarpan, bununla bir arada ahde vefayı, arkadaşlığı, umudu hissettiren ve hayal kurmanın, harekete geçmenin değerini vurgulayan Dünyayı Sırtında Taşıyan Balık, İran kültüründen taşıdığı izlerle de çok taraflı ve doyurucu bir öykü sunuyor.