Fransa’ya bağlı özerk bölgede bağımsızlık isyanı

Fransa’nın Hint-Pasifik’teki özerk bölgesi Yeni Kaledonya’da bağımsızlık yanlılarının, seçmen kitlesini genişletmeyi amaçlayan anayasal ıslahata karşı çıkması sonucu şiddet olayları yaşanıyor. 

Ulusal basındaki haberlere nazaran, Yeni Kaledonya’da ülkenin bağımsızlığını savunan Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesinin (FLNKS), Fransız Meclisinde görüşülen, 10 yıldır bölgede yaşayan Fransızların seçimlerde oy kullanmasına imkan sağlayarak yerli halkın seçimler üzerindeki tesirini azaltacak anayasal değişikliğe karşı çıkması, bölgenin başşehri Noumea ve etrafında şiddet olaylarına yol açtı. 
 
Sosyal medyada paylaşılan imajlarda, yakılan konut ve araçlar, yağmalanan dükkanlar yer aldı. Yaklaşık 50 iş yerinin ve 200 aracın yakıldığı olaylarda, 54 polis ve jandarma yaralandı. 

Yeni Kaledonya’daki Fransız Yüksek Komitesi, 14 Mayıs’ta mahallî saatle 18.00’den itibaren 12 saatlik sokağa çıkma yasağının uygulanacağını bildirerek, gerekli görülmesi halinde bu yasağın uzatılabileceğini duyurdu. Yeni Kaledonya hükümeti, ortaokul ve liseleri kapatıp, kalabalık kümelerin bir ortaya toplanmasına ve alkol satışlarına yasak getirirken, havaalanı yetkilileri bölgedeki ticari uçuşların durdurulduğunu açıkladı. 

Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, konuya ait yaptığı açıklamada, şiddet olaylarına sebep olan 82 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. 

Yeni Kaledonya’daki bağımsızlık yanlılarının anayasal değişim aykırısı aksiyonları, 4 Mayıs’tan beri ağır biçimde sürüyor. Yeni Kaledonya halkı, 2021’de “Fransa’nın bir kesimi yahut bağımsız ülke olmak” ortasında tercih yapmak için sandık başına gitmişti. Seçmenlerin yüzde 96,49’unun bağımsızlığa “hayır” dediği referandumda, iştirak oranı ise rekor düşüşle yüzde 43,90 olarak kayıtlara geçmişti. 

Seçime itiraz eden Kanaklar, 2021’deki referandumun yine düzenlenmesi için Milletlerarası Adalet Divanına temyiz müracaatında bulunmuştu. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Temmuz 2023’te resmi ziyarette bulunduğu Yeni Kaledonya için Fransa anayasasında 2024 başlarında uzlaşma temelli değişikliğe gideceklerini açıklamıştı. 

Yaklaşık 300 bin kişinin yaşadığı Ada’daki nüfusun çoğunluğunu yerli halk Kanaklar oluşturuyor.