DEHB’nin kişiler arası ilişkilere etkisi

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, tedavi görmeyen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireylerin şahıslar ortası alakalarının, sabırsızlık, dürtüsellik ya da dikkatsizlik nedeni ile pek sağlıklı olmadığını belirtti.

Üniversiteden yapılan açıklamada, Doç. Dr. Serdar Nurmedov, DEHB’nin hayat konforunu ve ilgileri nasıl etkilediğini kıymetlendirdi.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluğu olmasının yanı sıra psikiyatride ve hatta tıpta en fazla araştırılmış olan bozukluklardan olduğunu vurgulayan Nurmedov, “Her ne kadar DEHB çok sık görülen bir bozukluk olsa da bilhassa erişkin periyot tanısı ve tedavisi bir o kadar da ihmal edilen bir bozukluktur. Tedavi edilmeyen olgularda son derece önemli toplumsal, ruhsal, psikiyatrik, meşru ve akademik meselelere yol açmaktadır.” tabirlerini kullandı.

DEHB teşhisinin genelde okul çağındaki çocuklara çocuk ve ergen psikiyatri uzmanları tarafından, ebeveynlerden ve öğretmenlerden alınan bilgiyle çocuğun okuldaki ve konuttaki performansının ve davranışlarının kıymetlendirilmesi sonucu konduğunun altını çizen Nurmedov, “Semptomların başlangıcı erken yaşlardadır ve teşhis konabilmesi için semptomlarının kimilerinin 12 yaşından evvel başlamış olması koşulu aranır.” değerlendirmesinde bulundu.

“DEHB tedavisi uzun soluklu bir süreç, aileler sabırlı olmalı”

Çocuğuna DEHB teşhisi konan ebeveynler için tavsiyelerde bulunan Nurmedov, teşhis ne kadar erken konulur ve ne kadar erken müdahale edilirse, çocuk gelişiminin o kadar sağlıklı olacağının altını çizdi.

Nurmedov, kimi durumlarda davranışçı müdahalelere ek olarak ilaç tedavisinin gerekebileceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Bu bahiste tedavi grubu ile olabildiğince işbirliği içinde olmaları önerilir. DEHB tedavisi uzun soluklu bir süreç olduğu için sabırlı olmalı, maddi ve toplumsal kaynakları buna nazaran kullanmalılar. Tek seferde büsbütün tedavi edecek mucize bir usul yoktur. Gerçek kaynaklardan hakikat tedavi yaklaşımlarına başvurmaları önerilir. Tedavinin başarısı hastanın, ailenin ve tedavi takımının iş birliğine bağlıdır. İş birliğine değer vermeleri önerilir.”

DEHB’nin oluşumunda genetik faktörlerin temel bir rol aldığını da vurgulayan Nurmedov, sorunun bireyin hayat konforunu olumsuz tarafta etkilediğini belirtti.

“Dalgınlık yahut unutkanlık, psikiyatrik bozukluklarda sıkça görülen genel bir problem”

DEHB’nin teşhis kriterlerine bakıldığında dürtüsellik, dikkatsizlik ve çok hareketlilik olduğunun altını çizen Nurmedov, şunları kaydetti:

“Bu belirtiler her yaşta farklı problemlere yol açabiliyor. Dikkat ve odaklanmada sorun yaşayan bir çocuğun akademik performansının olumsuz istikamette etkilenmesi sonucu kendi kapasitesinin altında bir okulda okumasından, dürtüsellik ve çok hareketlilik nedeni ile bir işte bir türlü dikiş tutturamayan, durmadan iş değiştiren yetişkinlere kadar çeşitli örnekler verilebilir. Şahıslar ortası alakaları de sabırsızlık, dürtüsellik ya da dikkatsizlik nedeni ile pek sağlıklı değildir tedavi görmeyen DEHB’li bireylerin. Tanışmak kolay, münasebetleri devam ettirmek zordur mesela. Rutin bağlantılardan çabuk sıkılabildikleri için evliliklerinde ya da yakın münasebetlerinde kimi vakit sorun yaşarlar.”

Doç. Dr. Serdar Nurmedov, DEHB’in ilaç, davranışçı yaklaşımlar, terapiler, diyet düzenlemeleri, Nörofeedback üzere alternatif prosedürlerle tedavi edilebildiğini belirtti.

Sosyal medyada aldatıcı bilgiler içeren görüntülere da değinen Nurmedov, şu sözleri kullandı:

“Bu cins içerikler aldatıcı ve yanlışlı bilgiler içeriyor. Örneğin, ‘Çay bardağınızı masada bırakıyorsanız DEHB’iniz olabilir’ üzere tabirler gerçekçi değildir. Çay bardağını bir yerde unutmak, ekseriyetle unutkanlık yahut dalgınlığın bir belirtisi olabilir. Lakin, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) üzere önemli bir durumu tek bir belirtiyle ilişkilendirmek yanlışsız değildir. Dalgınlık yahut unutkanlık, psikiyatrik bozukluklarda sıkça görülen genel bir sorundur. Bu durum, depresyon, telaş bozukluğu, psikotik bozukluk, his durum bozukluğu ve panik bozukluk üzere çeşitli durumlarla ilişkilendirilebilir. Hasebiyle, yalnızca dalgınlık üzerinden bir teşhis koymak bilimsel ve etik açıdan yanlış bir yaklaşımdır.”