Çocuklarda önemli bir ateş nedeni PFAPA

Genellikle çocukluk çağında görülen PFAPA sendromu, tekrarlayan ateş ataklarına yol açan bir hastalık. Yapılan araştırmalar PFAPA sendromunun birtakım olgularda genetik kökeni olabileceğini gösteriyor. Lakin hastalığın kesin nedeni şimdi bilinmiyor. “Özellikle hastalığın yüksek ateş meydana getirdiği ataklar sırasında bağışıklık sistemi aktive olur. Bu nedenle boğaz ağrısı, ağızda yaralar yahut iltihaplanlamalar ortaya çıkabilir” diyen Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Güven Güvenç, son yıllarda ismi sıkça duyulan PFAPA sendromuyla ilgili şu bilgileri paylaştı:

Güven Güvenç

Bakteriyel bir hastalık değildir

PFAPAbazı belirti ve bulguların İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. (PF: periodic fever- periyodik ateş; A: aphtous stomatitis- ağızda aft; P: pharyngitis- farenjit; A:adenopathy- lenf bezi şişmesi). Farenjit ve bademcik iltihabı denince aklımıza öncelikle virüsler ve birtakım bakteriler gelir. Fakat PFAPA mikrobiyal bir hastalık değildir. Bulaşıcı olmayan, bedenin kendi dokularını maksat görmesiyle meydana gelen bir sendromdur.

Tekrarlayan bademcik iltihaplarına dikkat!

Bademcik iltihabına daha çok 5-15 yaş ortasında rastlanmaktadır. Beş yaş altı çocuklarda sistemli aralıklarla tekrarlayan ve yüksek ateş ile seyreden bademcik iltihapları varsa ayırıcı teşhiste PFAPA kesinlikle akla gelmelidir.

Nasıl teşhis edilir?

Bu sendromu olan çocuklarda bademcik iltihabı ve farenjit görünümü muayenede mikrobiyal bir hastalık izlenimi verebilir. Lakin ateşin sistemli aralıklarla olması, alınan boğaz kültüründe mikrop ürememesi, antibiyotiğe ateşin yanıt vermemesi lakin tek doz kortizonla ateşin çabucak düşmesi ve bu türlü en az üç atak görülmesi bu sendromu akla getirir. Uzunluğundaki lenf bezlerin şişmesi tabloya eşlik edebilir. Atak sırasında ağız içinde aftlar görülmesi tanıyı dayanaklar lakin her atak sırasında aft görülmeyebilir. Teşhisteki gecikme, bilhassa bakteriyel bir bademcik iltihabı zannıyla başlanan ancak bu sendromda işe yaramayan antibiyotik tedavisi sırasında ateşin uzamasıyla birlikte aileleri ve çocukları hayli yorabilmektedir.

Ameliyatta yaş hududu var mı?

Eski periyotlarda bilhassa anestezi komplikasyonlarından kaynaklanan çekince nedeniyle bademcik ve geniz eti ameliyatları için söylenen kimi yaş sonları vardı. Fakat tıptaki gelişmelerle birlikte artık kelam konusu ameliyatlarda yaş sonu yoktur. Örneğin uyku apnesi (uykuda nefes durması) olan bir yaşındaki çocuk bile ameliyat edilebilmektedir. Hasebiyle PFAPA tanısı almış ve belirli bir mühlet takip edilmiş küçük yaştaki çocuklar da bademcik ve geniz eti ameliyatı olabilir.

İşte tedavi yolları

PFAPA’nın kesin tedavisi ameliyattır. Bademcikler geniz eti ile birlikte alındığında çok yüksek bir muvaffakiyet oranıyla tedavi edilebilmektedir.