Bosna Hersek’in en eski eğitim kurumu Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nin 487. kuruluş yılı

Başkent Saraybosna’da Sultan II. Bayezid’in torunu Gazi Hüsrev Beyefendi tarafından 8 Ocak 1537’de kurulan, Bosna Hersek’in en itibarlı liselerinden tarihi Gazi Hüsrev Beyefendi Medresesi, ülkedeki en eski eğitim kurumu olarak 487’nci kuruluş yılında hizmet vermeye devam ediyor.

Saraybosna’nın kalbi pozisyonundaki tarihi Başçarşı’da bulunan, en pahalı Osmanlı miraslarından Gazi Hüsrev Beyefendi Medresesi, geçirdiği tüm savaş ve zorluklara karşın aralıksız eğitim veriyor.

Hırvatistan’ın güneyindeki Dubrovnik kentinden getirilen taş ustalarının yaptığı medresede dini derslerin yanı sıra bilimsel dersler de veriliyor.

Ülkede 1992-1995’teki savaşta kuşatma altında tutulan Saraybosna’da kapılarını eğitime kapatmayan tarihi medrese, şiddetli savaş yıllarında öğrencilerini çatısı altında topladı ve komünist eski Yugoslavya devrinde de eğitime orta vermeden devam etti.

“Medrese, hayat boyunca devam eden bir okul”

Tarihi medresenin Müdür Yardımcısı Mensur Kerla, kurumun kıymetini AA muhabirine anlattı.

Kerla, “Medresenin tarih boyunca farklı devirlerden, farklı toplumsal ve siyasal sistemlerden geçtiğini, toplumun ve faaliyet gösterdiği alanın talep ve gereksinimlerine ahenk sağladığını, ayrıyeten Bosna Hersek ve halkıyla var olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.

Medresenin Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ile ülkede 1992-1995’te yaşanan savaşa şahitlik ettiğine dikkati çeken Kerla, medrese öğretmenleri ve öğrencilerinden yaklaşık 100’ünün son savaşta vatanları için canlarını feda ettiğini lisana getirdi.

Kerla, “Gazi Hüsrev Beyefendi Medresesi, mezun olan öğrencileriyle bilinmektedir. Tüm mezunlarımızla gurur duyuyoruz. Medreseden mezunlarımızın dünyanın dört bir yanında vazife aldığını söyleyebiliriz. Medreseye yalnızca İslam Bilimleri Fakültesi’nde eğitim almak isteyenlerin geldiği düşünülse de yaptığımız tahliller sonucu, öğrencilerimizden bir kısmının İslam Bilimleri Fakültesi’ne devam ettiğini fakat büyük bir kısmının eğitimini hem Bosna Hersek’teki hem de ülke dışındaki farklı fakültelerde tamamladığını anladık.” diye konuştu.

Kendisinin de Gazi Hüsrev Beyefendi Medresesi’nde 2000’li yıllarda eğitim almaya başladığını belirten Kerla, “Medrese, hayat boyunca devam eden bir okul. Hayatımda edindiğim en yeterli arkadaşlıklar da medrese yıllarından.” tabirlerini kullandı.

Kerla, medresenin kurulduğu 1537’den itibaren binlerce mezun verdiğini kaydederek, bu yıl yapılacak mezuniyet merasimiyle 112 öğrencinin medrese eğitimini tamamlayacağını belirtti.

“Bu bina, bilimi ve Allah sevgisini dualarla arayanlar için yapıldı”

Bosna Hersek’in en esaslı eğitim kurumu halini alan medrese, İngilizce, Arapça ve Türkçe öğretilmesi münasebetiyle Boşnak ailelerin öncelikli tercihleri ortasında yer alıyor.

Bosna Hersek’te 16. yüzyılın birinci yarısında 20 yıl boyunca Osmanlı’nın sancak beyliğini yapan Gazi Hüsrev Beyefendi, inşa ettirdiği cami, medrese, kütüphane, saat kulesi, çarşı, han ve dükkanlarla o periyotta mütevazı bir kasaba olan Saraybosna’nın şehirleşmesinde en değerli adımları attı.

Gazi Hüsrev Beyefendi Vakfının arşivindeki dokümanlarda medresenin Gazi Hüsrev Beyefendi tarafından annesi Selçuk Hatun anısına yaptırıldığı söz ediliyor.

Çatısının kurşun olması nedeniyle halk ortasında “Kurşunlu Medresesi” diye de bilinen medrese, ülkedeki birçok kıymetli din ve devlet adamının yetiştiği bir eğitim yuvası olma vasfını da taşıyor.

Tarihi medresenin kapısında “Bu bina bilimi ve Allah sevgisini dualarla arayanlar için yapıldı. Dinin savunucusu Gazi Hüsrev, güzel niyetin kaynağı ve adaletin gururudur.” yazısı yer alıyor.

Osmanlı’nın Bosna’daki birinci sancak beyefendisi İshakoğlu İsa Beyefendi, “Saraybosna’nın kurucusu” diye nitelendirilirken Gazi Hüsrev Beyefendi de Saraybosna’nın kent ve ticaret merkezi haline gelmesini sağlayan isim olarak tarihi kayıtlara geçti.

Gazi Hüsrev Bey’in Saraybosna’ya bıraktığı en değerli yapıtlardan medrese, 487 yıllık geçmişiyle tarihe tanıklık etmeyi sürdürüyor.