Bilimsel olarak kanıtlandı: Spor yaparken zaman neden yavaş geçer?

Yeni yapılan bir araştırmaya nazaran egzersiz yapmak vakit algısını çarpıtabiliyor. 1 saatlik antremanların bile uzun saatler üzere hissettirmesi Einstein’in haklı olduğunu kanıtlıyor. Spor yapmaya yönelik yapılan araştırmaları bir adım öteye taşıyan yeni çalışma, idman sırasında birçok kişi için içsel vakit algısının yavaşlayarak uzadığını ortaya çıkarttı. Pekala bu ne demek oluyor?

Hissedilen bu ‘zaman algısının bozulması’ antrenman sırasında, idman öncesinde yahut sonrasında dinlenme halindeyken olduğundan daha bariz oluyor.

Burada Nobel ödüllü ünlü fizikçi Albert Einstein‘ın vakit ve uzay anlayışımızda ihtilal yaratan görelilik teorisine başvurmamız gerekiyor. Teori, vakit geçişinin mutlak olmadığını, algının, referans çerçevesine ve yerçekiminin tesirine bağlı olduğunu öne sürüyor.

Kişiler, olmak istemedikleri durumların içine girdiklerinde bir an sonsuza kadar bu anın içinde yaşayacaklarmış üzere hissedebilir. Halbuki keyifli tecrübeler yaşadığımızda vakit süratle akıp gidiyormuş üzere hissettirir.

Bu yeni çalışma ise fizikî efor harcamanın vakit algımızı bozarak vaktin olağandan daha yavaş geçtiğini hissetmemize neden olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları antrenman vaktinin hızının değişkenliğini iki teoriye bağlıyor, birincisi; beyne çok yüklenmek, ikincisi ise beden kimyasındaki değişiklikler. Egzersiz yapan şahısların beyni vücutlarından büyük ölçülerde bilgi alır. Bu beynin, dikkat ve denetim merkezleri için işlenmesi gereken çok fazla şeyin olduğu manasına gelir.

Bu sırada beyniniz nefes alma suratınızı izlemeli, kalp atış suratınızı ayarlamalı, karmaşık kas hareketlerini koordine etmeli ve ağrı yahut yorgunluk hissini yönetmesi gerekiyor. Tüm bu gayret beyninizin kaynaklarını olağan vakit algısından uzaklaştırıyor.

Fiziksel efor ise bedeninizin kimyasında değerli değişikliklerin olmasına neden oluyor. Hormonlar ve hudut sistemi boyunca sinirsel sinyaller bu kimyasal taşıyıcılar yardımıyla iletilen, nörotransmitterlerin, atağı sisteminizi doldurmaya kâfi. Öte yandan idman, ruh halini, uyarılmayı ve odaklanmayı etkileyen dopamin, endorfin ve adrenalin gibi nörotransmitterlerin salınımını artırır bu da beyin kimyasındaki değişiklik sebebiyle vakit algısını tesirler.

Cumhuriyet’in haberine nazaran, çalışmanın bu soruya verdiği cevap kısmında ise enteresan bir sonuç çıktı:

Rakiplerin varlığı iştirakçilerin vakit algısı üzerinde çok az ya da hiç tesiri olmadığını gösterdi. Kelam konusu sonuç ise zaman algısının değişikliğini etkileyen birincil faktörün, rekabetçi bir ortamın ruhsal baskısı yahut heyecanından ziyade fizikî efor aksiyonunun kendisi olduğunu gösterdi.

Canterbury Christ Church Üniversitesinde profesör ve Psikoloji ve Yaşam Bilimleri Okulu Başkanı olan çalışmanın yazarı Andrew Mark Edwards, “Bu çalışmadan anlayacağımız şey, vakit algımızın hakikaten de antrenmandan etkilendiğidir” diyor.

Çalışmanın bir başka ulaştığı sonuç ise bu algının daha az sıklıkla spor yapan ya da daha düşük efor sarf eden şahıslarda durumun değişmediği. Yani şahsî efor derecesi ile vaktin ne kadar yavaşladığı ortasında direkt bir alaka yok. Bu da sıklıkla spor yapanlarda ya da ağır antremanlar yapan bireylerde bile kelam konusu vakit algısının bozulabileceğini ortaya koyuyor.