Akademisyenler faiz kararını değerlendirdi

TCMB Para Siyaseti Şurası (PPK) 1 hafta vadeli repo faiz oranını 200 baz puan artırarak yüzde 15’ten yüzde 17’ye çıkardı. Merkez Bankası yaptığı duyuruda, gelecek periyotta mali duruşun sıkılığının, enflasyonu etkileyen tüm ögeler dikkate alınarak enflasyonda kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar kararlılıkla sürdürüleceğini vurguladı.

Akademisyenler, kelam konusu kararı AA muhabirine kıymetlendirdi.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selahattin Toğay, kararla Merkez Bankasının gelecek devirde piyasaları kelamla yönlendirme gücünün artacağını tabir etti.

TCMB’nin ilan ettiği üzere davrandığına ve verdiği kelamı tuttuğuna işaret eden Toğay, “TCMB ‘enflasyon düşecek’ derse, piyasalar buna inanacak ve ona nazaran davranacak. ‘TCMB bir şeyi söylüyorsa geçerliliği vardır’ diye düşünecek. Bizim için sürpriz yaratmayan bir Merkez Bankası olduğu için Naci Ağbal’ı nitekim kutlamak lazım.” diye konuştu.

“Türk lirası tasarrufları artacak”

Toğay, faiz artırımının tüketici kredileri başta olmak üzere talep baskısını azaltacağını, TL tasarruflarını artırırken, dolarizasyonu da vakit içinde çözeceğini söz etti.

Faiz artışının ne ölçüde daraltıcı tesir yaratacağının, maliye siyasetinin nasıl uygulanacağına bağlı olduğunu belirten Toğay, “Bugün karar açıklandı diye sonraki gün piyasada bunun yansımasını görmeyiz. Muhtemelen nisandan itibaren enflasyondaki düşüşte kalıcı eğilim görülmeye başlar. Zira aralık-ocak-şubat ve martta mevsimsel olarak enflasyon esasen yüksek oluyor. Bu yüzden gecikme olağan bir gecikmedir.” diye konuştu.

“Enflasyon yüzde 16-17 bandını aşabilirdi”

Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara da TCMB’nin faiz kararının döviz kuru ve beklenti kanalı üzerinden enflasyondaki yükselişi sınırlayacağı değerlendirmesinde bulundu.

Gecikmeli kur tesirlerinin ve emtia fiyatlarının TÜFE üzerindeki birikimli yansımalarının şimdi bitmediğini vurgulayan Kara, bu nedenle kısa vadede enflasyonun artmaya devam edebileceğini lisana getirdi.

Kara, burada kritik sorunun, “gelecek aylarda enflasyonun azamî gideceği noktanın neresi olduğuna” işaret ederek, “TCMB bu proaktif kararı almasaydı enflasyon bahar aylarında yüzde 16-17 bandını aşabilirdi. Yapılan bu kararlı sıkılaştırma adımlarından sonra enflasyonun yıl ortasına kadar yüzde 15 civarında salındıktan sonra ikinci yarıda kademeli olarak düşeceğini söyleyebiliriz. Bu da TCMB’nin ek faiz artırımı ihtiyacını büsbütün ortadan kaldırmasa da hayli hudutlar.” diye konuştu. 

Kara, verimlilik konusunu, düşük iş gücüne iştiraki ve yapısal dış açığı para siyasetinin çözemeyeceğini ve gerçek meselelerin gerçek tahliller gerektirdiğini söyledi.

Tahlil üretebilmek için vakit gerektiğini vurgulayan Kara, şunları kaydetti:

“İşte sıkı para siyaseti bize bu vakti kazandırıyor. Zati enflasyonu kalıcı olarak düşürebilen ülkelere baktığımızda, basiretli para siyasetinin başka boyuttaki önlemlerle desteklendiğini görüyoruz. Münasebetiyle Merkez Bankasının işini yapması kıymetli bir evredir, bunu desteklemek gerekiyor. Ama uzun vadede hukukun ve liyakatin hakim olduğu güçlü bir kurumsal yapı oluşturmak ve verimliliği artırmak daha kıymetli. Kalıcı tahlil istiyorsak bunları yapmamız gerekiyor.”

“TCMB piyasayla restleşmekten vazgeçti”

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İktisat ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) İşletme Kısmı Lideri Prof. Dr. Ramazan Aktaş da piyasaların kararı olumlu karşıladığını belirterek, kurların geri geldiğini, uzun vadeli faizlerin düştüğünü ve borsada yükseliş hareketleri görüldüğünü söz etti.

“TCMB piyasayla restleşmekten vazgeçti.” diyen Aktaş, şöyle konuştu:

“Naci Ağbal vazifeye geldiğinden beri TCMB piyasa beklentisi doğrultusunda hareket etmeye başladı. ‘Enflasyonu aşağı indirmek için faizi artırmam gerekiyordu ve artırdım.’ diyor. Daha evvelki ‘enflasyonu indirmek için faizin indirilmesi gerektiği’ niyetinden, klasik görüşe dönüldü. Bu piyasalar tarafından olumlu algılandı.”

Kelam konusu karar sonucunda gerçek faiz artık müspet olduğu için hanehalkının harcamalarını kısacağını ve yatırımların azalacağını belirten Aktaş, kararın kısa vadede olumsuz tesirinin ise yatırımlar azalacağı için büyümenin düşmesi ve buna bağlı olarak işsizlikte daha yüksek sayıların görülmesi olacağını söyledi.

Aktaş, büyüme ve işsizliği azaltmak bu kadar değerliyken, faizin neden artırılması gerektiğini şöyle açıkladı:

“TCMB birinci etapta piyasaya para siyasetiyle bir istikrar getirmek istiyor. Şayet inanç algısı yine oluşursa istikrar gelir, işler düzelir, Türkiye’ye yatırım artacaktır. Buna bağlı olarak büyüme artar ve işsizlik azalır. Bunu yalnızca para siyasetiyle yapmak mümkün değil, maliye siyasetleriyle da bütünleştirmek lazım. TCMB’nin yalnızca para siyasetiyle ekonomiyi rayına oturtması kısa vade için mümkün olabilir. Orta ve uzun vadede piyasa ve insanların beklediği, daha sağlam ve dengeli bir iktisat programı.”

Komşularla olan sıkıntıların azaltılması, içerde de demokratikleşme adımlarının hızlandırılması gerektiğini lisana getiren Aktaş, şunları söz etti:

“Bunların hepsi yatırım ikliminin güzelleştirilmesi manasına geliyor. Bu tıp bir programla ve inanç veren bir takımla insanların karşısına çıkıldığında orta ve uzun vadede işlerin yoluna gireceğini düşünüyorum. Enflasyonu asıl indirecek olan hükümetin uyguladığı programdır. Şayet siz yatırım iklimini güçlendirirseniz, devletin iktisattaki yükünü azaltırsanız ve piyasaya daha fazla güvenmeye başlarsanız işler yoluna girer.”