Çocuklar için tatil zamanı: Canavar var mı? Yok mu?

İsveçli müellif Davide Cali’nin yazdığı, “Canavar mı? Yok mu?” oyunu Ginko Tiyatro tarafından sahnelenmeye devam ediyor. Oyun, Milletlerarası Af Örgütü (Amnesty International) olmak üzere çeşitli kitle örgütleri tarafından güçlü bir barış savunusu olarak sahiplenilen Düşman kitabından Ezgi Keskin tarafından uyarlanmış. Keskin birebir vakitte oyunun direktörü ve iki oyuncusundan biri.

Ezgi Keskin

Keskin ile Canavar mı? Yok mu?” oyununu, çocuk tiyatrosunu ve tiyatrocuların karşılaştıkları sıkıntıları konuştuk.

Sahnelediğiniz oyunlardan bahsedebilir misiniz? Oyunlarınıza ilgi nasıl?

2019 Nisan ayında prömiyerini yaptığımız “Canavar mı Yok mu?” isimli bir oyunumuz var. Ginko Kitap’ın yayımladığı Düşman: Barış için bir kitap‘tan uyarlandı. Öykünün aslında iki düşman askeri husus ediliyor. Bizim oyunumuzda ise; hükümdarların uydurduğu canavar palavrasına inanan iki küçük kaplumbağa, -kahraman olmak için- olmayan bir canavarın peşine düşerler. Sonra bir bakarlar ki “canavar manavar yok!” ve köye dönüp hükümdarları kovmaya karar verirler… Oyuna çok coşkulu bir ilgi var. Oyun sırasında çocukların sahneye, karakterlere, öyküye olan ilgisi açıkça görülüyor. Oyuna katılıyorlar, üzüldükleri ve sevindikleri yerlerde reaksiyon veriyorlar. Anne ve babalar oyun sonrasında bizimle konuşmak istiyorlar ve oyunun “sadece bir çocuk oyunu değil, büyük oyunu da olduğunu” bilhassa belirtmek istiyorlar ve bu bizi çok keyifli ediyor.

“Canavar mı? Yok mu?” Oyununda bizi neler bekliyor?

İki farklı köyün hükümdarı, kimsenin yaşamadığı bir köyde karşılaşırlar. İkisi de oradaki meyvelerden yemek ister ve ikisi de oranın tek sahibinin kendisi olmasını ister. Birbirlerini alt edemeyen hükümdarlar, köylerine dönüp orada yaşayan bir canavar palavrası uydururlar. Şayet o canavarı yenemezlerse canavarın gelip konutlarını ele geçireceğini söylerler. Bir kahraman seçmeye karar verirler ki gitsin canavarı yensin. Bir seçim yapılır ve birer kaplumbağa canavarın olduğu yere gönderilir. Bizim kaplumbağalar evvel birbirlerini canavar sanırlar, korkarlar, sonra gerçeği anlar ve dost olurlar ve köye dönüp hükümdarları kovmaya karar verirler. Oyunda; hayatta önümüze sunulan seçeneklerde, karşılaştığımız ya da bize dayatılan durumlarda, yaşama hakkımız/yaşam alanımız gasp edildiğinde sorgulayabilmekten, körü körüne inanmayı değil gerçekleri görebilmeyi ve şayet bir gerçeğe tanıksak bunu söyleyebilme yüreğimizin olduğundan bahsediyoruz. Tüm canlıların bu cihan içinde ortak bir hayat sürdüğünü ve hepsinin korkusuz, karnı tok ve özgürce yaşayabilme hakkı olduğunu, dostluğun ve dayanışmanın endişelerimizi yenip bizi cesaretlendirdiği üzere gibi bahislerden bahsetmeye çalışıyoruz. Oyun evvel gölge perdesiyle başlıyor. Yalancı hükümdarların kıssasını gölge oyunu olarak izliyoruz. Daha sonra canavarın peşine düşen kaplumbağalar sahneye geliyor ve asıl öykü başlıyor.

Türkiye’de tiyatro yapmak epey sıkıntı. Siz ne üzere zorluklarla karşılaşıyorsunuz?

Yüksek vergiler tiyatroların kendilerini döndürmelerini zorlaştırıyor. Ve yersiz tiyatroların fiyatsız prova alanları bulamaması oyun yaratım sürecinde büyük bir meşakkat yaratıyor.

Çocuk tiyatrosunun yetişkinlere yönelik tiyatro oyunlarından farkları nelerdir?

Hiçbir farkı yok. Bildiğimiz tiyatro, teknik olarak birebir öğeler kullanılır ve birebir itina gösterilir. Ortada bir sahne, seyirci ve oyuncu varsa orada işleyiş birebirdir. Tek bir fark tahminen, çocuk tiyatrosunda seyircinin çocuk olması nedeniyle, dolaylı cümlelerden daha çok kısa ve net cümleler/eylemler içermesine dikkat etmek gerekebilir. Yaş kümesine nazaran, soyutlama yeteneğinin şimdi gelişip gelişmemesine nazaran imge seçimine dikkat etmek gerekebilir. Bir de odaklanma müddetinin ve dikkatinin dağılabilir olduğunun farkında olarak çocuk seyirciyi canlı tutmaya çalışmak gerekir. Gerçi bu büyük oyunları için de geçerli, odağı canlı tutmazsanız dikkati dağılır ve sıkılır.

‘OYUNCU OLMAK RÜSTEM AMCANIN, NECLA TEYZENİN DE GAYESİ OLDU’

.

Türkiye’de tiyatroya karşı son yıllarda ilgi arttı. Türkiye’deki tiyatronun aktüel durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Tiyatroya olan ilginin artması için neler yapılmalı, bu bahiste sıkıntılar nelerdir? 

Birincisi; yasaklar, cezalar. Beşerler o denli bir hiçbir yerden hiçbir şey söyleyemez hale geldiler ki, kendi kederlerini kendi kelamlarıyla kendi oyunlarıyla lisana getirmek istiyorlar. Bu nedenle de son yıllarda görünür biçimde arttı tiyatro topluluklarının sayısı. Farklı cins ve biçimlerde birçok oyun ve performans izlenebiliyor artık. Öbür bir sebep; oyuncu olmak, görünür olmak, televizyonda, dijital platformlarda yer almak yalnızca mesleği sahne sanatları olan insanların değil Rüstem amcanın, Necla teyzenin de emeli oldu artık. Sistem sizi görünmez hale getirirken, içinize de coşkun bir görünür olma isteği bırakıveriyor. Birçok oyunculuk kursu/okulu var. Üniversiteler yüzlerce oyunculuk kısmı mezunu veriyor. Binlerce insan ajanslarda deneme çekimlerinde sıra bekliyor. Bu beşerler kendilerini donanımlı hale getirmek istediklerinde çoklukla bir tiyatronun mutfağından geçmeleri gerektiğini de düşünüyorlar ve bir oyun sürecine dâhil oluyorlar ya da kendi oyunlarını yapıyorlar.

Tiyatroya ilginin artması için bir şey yapılmasına gerek var mı bilmiyorum. Yani aslında tarihe baktığımızda toplumsal buhranlar sanatı ve cümbüş kesimini beslemiş daima. İnsan sesini duyuramadığı yerde sesini duyurabilmenin söz yollarını arar. Münasebetiyle işler berbata gitgide tiyatro da güzelleşecektir. Latife bir yana, tahminen, neyle gayret ettiğimizin farkına varmamız gerekebilir. Yani teknoloji böylesi bir noktaya gelmişken, sinemalar, diziler, bilgisayar oyunları görsel bir şölen ve ucu bucağı olmayan bir hayal dünyası sunarken, “ne yapsak da şu insancıkları meskenlerinden çıkarsak da tiyatroya bizi izlemeye gelseler?” diye düşünmekte fayda var.

Bu dönem hangi oyunları oynuyorsunuz? Öbür hangi oyunlarınızı bize önerebilirsiniz?

Bu dönem “Canavar mı Yok mu?” oyununu oynuyoruz. Bir de yeni oyunumuz “Ay’daki Keçi” Mart ayında seyirciyle buluşacak. O da, Dünya’dan sıkılıp Ay’da yaşamaya karar vermiş ve korktuğu şeylerin aslında hiç de korktuğu üzere olmadığını gören bir keçinin öyküsü. “Canavar mı Yok mu?” 26 Ocak Caddebostan K.M., 2 Şubat Kozyatağı K.M., 9 Şubat Moda Sahnesi ve 22-23 Şubat’ta İBB sahnelerinde olacak. Oyun takvimine internet sitesinden ya da instagram hesabından ulaşabilirsiniz.