9’uncu yargı paketi taslağı ortaya çıktı: İşte ‘etki ajanlığı’ düzenlemesinin ayrıntıları

9’uncu yargı paketi taslağı ortaya çıktı. Taslak, 38 husustan oluşuyor. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 339’uncu hususundan sonra gelmek üzere eklenmesi önerilen taslakta yer alan 22’nci husus kamuyounda ‘etki ajanlığı’ olarak tartışılıyor. Kimi hukukçular da bu düzenlemeyi ‘yeni tip casusluk’ hatası diye nitelendiyor.

Buna nazaran, devletin güvenliği yahut iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda Türk vatandaşları yahut kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan yahut yaptıranlar mahpus cezası ile cezalandırılacak.

“DEVLETİN İÇ YAHUT DIŞ SİYASAL YARARLARI” KAVRAMI

Söz konusu “etki ajanlığı” olarak tartışılan unsur düzenlemesinin münasebetinde, “Devletin iç yahut dış siyasal faydasına yönelik olarak gerçekleştirilen kimi faaliyetlerin cezalandırılması kabul edilmektedir. Bu kapsamda iktisadi, mali, askeri, ulusal savunma, kamu sıhhati, kamu güvenliği, kamu nizamı, teknolojik, kültürel, ulaştırma, haberleşme, siber alan, kritik altyapılar ve güç üzere öbür faydalar da devletin iç yahut dış siyasal faydaları kavramı içinde kabul edilecektir. Hasebiyle bu üzere faydalar aleyhine gerçekleştirilen faaliyetler de cürmün konusunu oluşturabilecektir” tabiri ise dikkati çekiyor.

Söz konusu düzenleme şöyle:

Diğer faaliyetler

‘Madde 339/A- (1) Bu kısımda düzenlenen kabahatleri oluşturmamak kaydıyla, Devletin güvenliği yahut iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda;

a) Türk vatandaşları yahut kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan yahut yaptıranlar,

b) Türkiye’de kabahat işleyenler, hakkında, üç yıldan yedi yıla kadar mahpus cezası verilir. Fiilin, bu kısımda düzenlenen hatalar dışında diğer bir cürüm oluşturması halinde hem bu cürümden hem de ilgili hatadan ötürü başka ayrı cezaya hükmolunur.

(2) Fiil, savaş sırasında işlenmiş yahut Devletin savaş hazırlıklarını yahut savaş aktifliğini yahut askerî hareketlerini tehlikeyle karşı karşıya bırakmış ise faile sekiz yıldan oni ki yıla kadar mahpus cezası verilir.

(3) Cürmün, ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz üniteler ile proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren kurum ve kuruluşlarda misyon yapanlar tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır.

(4) Bu kabahatten ötürü kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının müsaadesine bağlıdır.    

“DEVLET SIRLARINA KARŞI CÜRÜMLER VE CASUSLUK” DÜZENLEMESİ YETERSİZ

5237 Sayılı Kanunda ‘Devlet sırlarına karşı hatalar ve casusluk’ kabahatlerinin düzenlendiği, lakin bu düzenlemenin “Belge ve bilgi temini yahut açıklanması dışında devletin güvenliği ile iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine olacak formda gerçekleştirilen öbür faaliyetler bakımından rastgele bir yaptırım öngörülmemiştir” denilerek yetersiz olduğu belirtilirken yeni getirilecek hususla ‘diğer faaliyetler’ ismi altında yeni bir hatanın kabul edilmesi öngörülüyor.

Bu yeni kabahatin kabul edilmesiyle birlikte ise devletin güvenliği ile iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda gerçekleştirilen birtakım fiillerin yaptırıma bağlanacağı kaydediliyor.

Söz konusu unsurun münasebetinin tamamı şu halde:

GEREKÇE

* “MADDE 22- Unsurla, 5237 sayılı Kanunun İkinci Kitap, Dördüncü Kısım, Yedinci Kısmına unsur eklemek suretiyle yeni bir hata ihdas edilmektedir.

* Kelam konusu Yedinci Kısımda “Devlet Sırlarına Karşı Cürümler ve Casusluk” kabahatleri düzenlenmiştir. Genel prestijiyle bu Kısımda Devletin güvenliği ile iç yahut dış siyasal faydalarına ait doküman ve bilgilerin yok edilmesi, tahrip edilmesi, temin edilmesi yahut açıklanması kabahat olarak düzenlenerek bir yaptırıma bağlanmıştır. Bu fiillerin siyasal yahut askeri casusluk amacıyla yapılması da yeniden hata olarak düzenlenmiştir. Doküman ve bilgi temini yahut açıklanması dışında Devletin güvenliği ile iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine olacak biçimde gerçekleştirilen öbür faaliyetler bakımından rastgele bir yaptırım öngörülmemiştir. Unsurla “Diğer faaliyetler” ismi altında yeni bir cürüm kabul edilerek, Devletin güvenliği ile iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda gerçekleştirilen birtakım fiillerin yaptırıma bağlanması amaçlanmaktadır.

Maddenin birinci fıkrasıyla, Devletin güvenliği yahut iç yahut dış siyasal faydaları aleyhine yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda;

a) Türk vatandaşları yahut kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan yahut yaptıranların,

b) Türkiye’de hata işleyenlerin, cezalandırılacağı düzenlenmektedir.

* “Devletin güvenliği” kavramı, Devletin varlığının korunmasını ve tehlikeyle karşı karşıya bırakılmamasını söz etmektedir. Devletin varlığını tehlikeye düşürebilecek nitelikteki aksiyonlar, Devletin güvenliğini ihlal etmektedir. Devletin iç ve dış siyasal faydaları ile güvenliği ortasında sıkı bir bağlantı bulunduğu bilinmektedir. Gerçekten faydalarını koruyamayan Devletin, güvenliği de tehlikeye düşebilecektir.

* Hususla, Devletin iç yahut dış siyasal faydasına yönelik olarak gerçekleştirilen kimi faaliyetlerin cezalandırılması kabul edilmektedir. Bu kapsamda iktisadi, mali, askeri, ulusal savunma, kamu sıhhati, kamu güvenliği, kamu sistemi, teknolojik, kültürel, ulaştırma, haberleşme, siber alan, kritik altyapılar ve güç üzere öteki faydalar da Devletin iç yahut dış siyasal faydaları kavramı içinde kabul edilecektir. Hasebiyle bu üzere faydalar aleyhine gerçekleştirilen faaliyetler de cürmün konusunu oluşturabilecektir.

* Kabahatin oluşması için failin, yabancı bir devlet yahut tertibin stratejik çıkarları yahut talimatı doğrultusunda hareket etmesi gerekmektedir. Yabancı tertip, Türk hukukuna nazaran kurulmamış yahut oluşturulmamış tertip olarak kıymetlendirilmektedir. Yabancı tertip, yabancı bir devlet tâbiiyetinde olabileceği üzere hiçbir devletin tâbiiyetinde de bulunmayabilir.

“MEVCUT KABAHATLERLE RASTGELE BİR İÇTİMA SORUNU YAŞANMAYACAKTIR”

* Belirtmek gerekir ki ihdas edilen bu hatanın oluşabilmesi için “Devlet Sırlarına Karşı Cürümler ve Casusluk” Kısmında düzenlenen kabahatlerin oluşmaması gerekir. Öbür bir sözle, 5237 sayılı Kanunun 326 ili 339 uncu hususlarında düzenlenen hataların meydana gelmesi halinde 339/A hususunda tanımlanan bu cürüm oluşmayacaktır. Böylece bu Kısımda düzenlenen mevcut hatalarla rastgele bir içtima sorunu yaşanmayacaktır.

* Fiilin, birebir vakitte bu Kısımda düzenlenen kabahatlerin dışında öteki bir cürmü oluşturması durumunda gerçek içtima kararları uyarınca her hatadan farklı başka cezaya hükmedilecektir. Örneğin bu husus kapsamındaki fiilin birebir vakitte kişiyi hürriyetinden mahrum kılma hatasını oluşturması durumunda hem bu unsurdan hem de 109’uncu unsurdan ceza verilecektir. Yeniden failin birinci fıkranın (a) bendindeki fiillerinin kelam konusu olduğu hallerde bu hususta düzenlenen hatayla birlikte özel hayatın kapalılığını ihlal yahut şahsî bilgilerin kaydedilmesi kabahatlerinden da ceza verilebilecektir.

* Hakkında araştırma yapılan yahut yaptırılan Türk vatandaşları ile kurum ve kuruluşların Türkiye’de bulunması zarurî olmayıp, yabancı bir devlette bulunan Türk vatandaşları ile kurum ve kuruluşlar hakkında gerçekleştirilecek fiiller de bu kabahati oluşturabilecektir. Hususun ikinci fıkrasıyla, fiilin savaş sırasında işlenmiş yahut Devletin savaş hazırlıklarını yahut savaş aktifliğini yahut askerî hareketlerini tehlikeyle karşı karşıya bırakmış olması halinde faile sekiz yıldan oniki yıla kadar mahpus cezası verileceği kabul edilmektedir. Anayasanın 92 nci unsuru uyarınca savaş halinin ilanına Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) karar verebilmektedir. Fiilin savaş sırasında işlenip işlenmediğinin tespiti bakımından TBMM tarafından verilen karar dikkate alınacaktır.

* “Devletin savaş etkinliği”, Devletin savaş bakımından bütün güç, kudret ve yetenekleri ile imkanlarını söz etmektedir. Devletin savaş hazırlıklarının yahut savaş aktifliğinin yahut askerî hareketlerinin tehlikeyle karşı karşıya bırakılıp bırakılmadığı ise somut olayın özelliklerine nazaran yargı mercileri tarafından belirlenecektir.

* Unsurun üçüncü fıkrasıyla hatanın, ulusal güvenlik açısından stratejik ehemmiyeti haiz üniteler ile proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren kurum ve kuruluşlarda misyon yapanlar tarafından işlenmesi halinde verilecek cezanın bir kat artırılacağı karar altına alınmaktadır. Kabahatten ötürü kovuşturma yapılabilmesi için Adalet Bakanının müsaade vermesi gerekmektedir.”