ARİF AYSize, hürmetimi, muhabbetimi sunmak için yazıyorum bu mektubu. Mektup yazmayı seversiniz, mektup almayı da… Sıkıldığımda, içim …
ARİF AY
Size, hürmetimi, muhabbetimi sunmak için yazıyorum bu mektubu. Mektup yazmayı seversiniz, mektup almayı da… Sıkıldığımda, içim daraldığında mektuplarınızı okurum: Gönlüm genişler, ruhum sükûnet bulur. Mektuplarınızın birinde: “Bugün her aldığın nefesten istifade etmeye bak, zira senin her nefesin bir hazinedir… Bu halde davran ve ümitsiz olma.” diyordunuz.
Alıp verdiğimiz her nefesin değerini bilmek ne büyük bahtiyarlık. Her nefes için Rabbimize ne kadar şükretsek az. Cihân hükümdarımız Yasal Sultan Süleyman da (Ecnebiler ona “Muhteşem Süleyman” der.) ne hoş söyler: “Halk içinde mu’teber bir obje yok devlet üzere / Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi”
Hani oyuna dalmış bir çocuk, yolda sizi görünce “Mevlânâ bekle elini öpeceğim.” der ya, siz, oyununu bir türlü bırakmayan o çocuğu yolun ortasında durup beklersiniz. O çocuk olmayı lakin o çocuk üzere, sizi bekletmeden, koşarak mektuplar yazan elinizi öpmeyi ne kadar istiyorum artık, anlatamam.
En yakınlarınızdan devlet adamlarına, pek çok bireye mektuplar yazmışsınız: Oğlunuza, gelininize, dünürünüze, sizden yardım talep eden, size akıl danışan herkese… Sözgelimi, oğlunuzla zevcesi, piriniz Kuyumcu Selâhaddin’nin kızı Fâtıma Hatun ortasında hafif bir kırgınlık olduğunu fark edersiniz ve Peygamber Efendimiz (s.a.v) ile damadı Hz. Ali ortasında geçen ailevî bir konuşmayı misal göstererek oğlunuz Sultan Veled’e şunları dersiniz: “Allah’a andolsun ki O’ndan öteki tapacak yoktur; bu konularda (Selâhaddin) hiçbir îmada bulunmamış, bu yolda anlaşılacak bir haber göndermemiştir; tersine hoş geçimliliğini, erliğini, gönül alıcılığını, son derece görüp gözetmeni söylemekte, şükürler etmekte, birbiri ardınca dualar eylemektedir; yüzlerce kere şad olduğunu bildirmektedir. Fakat birkaç gündür can âleminden kelamsız, işaretsiz sesler duyuyorum; beni yaralıyor. Bilmiyorum, olan bir hâli mi anlatıyor bana, yoksa peşin, veya veresiye bir imtihan mıdır? Allah, Muhammed’in hakkıyçin, güzel soyunun sopunun, güzel sahabe olan sahabesinin hakkıyçin onu ‘düğümlere üfüren bayanların şerrinden’ korusun, hâl ve meal bakımından tuzaklardan korusun.” (Mektubattan Seçmeler, s.21)
MEKTUPLARINIZ BİRER HAZİNEDİR
Gelininiz Fâtıma Hatun’a yazdığınız mektupta da şu öğüdü verirsiniz: “Evladımdan dileğim şudur: Babasından hiçbir şeyi gizlemesin; kimden incinirse söylesin; Allah’ın müsaadesiyle ne kadar mümkünse o kadar yardımda kusur etmem; bunu canıma minnet bilirim. Hatta aziz oğlum Bahaeddin, sizi incitmeye uğraşırsa sahiden vazgeçerim; gönlümden çıkarırım, onu sevmekten vazgeçerim; selâmını almam; cenazeme bile gelmesini istemem. Ondan öbür kim olursa olsun, kararım yine budur; yalnız senin hiç gam yememeni, dertlenmemeni isterim. Ulular ulusu İlah sizin yardımcınızdır; İlah kulları da yardımcınızdır. Sizin hakkınızda berbat kelam söyleyen olursa, bilin ki deniz, köpeğin ağzıyla pislenmez; şeker kamışı dengi, sinek üşmekle bedelinden düşmez. Şuna yeterlice inanmışım ki yüz bin kez ben mazlumum diye and içseler, sizin hakkınızda duada bulunmayanları, sizi sevmeyenleri mazlum tanımam; zalim bilirim; yeminlerini, özürlerini kabul etmem. Vallahi billahi tallahi hiçbir özürlerini, hiçbir tertiplerini, hiçbir yeminlerini kabul etmem.” (age, s.24)
Mektuplarınız, imanımızı canlı tutmayı öğreten birer nasihat hazinesidir, Aziz Mevlânâ. Buyruk Pervane’ye yazdığınız mektubunuzda peygamberlere imân konusuna vurgu yaparsınız: “Peygamberler birbirlerini tanıyıp bildikleri için, siz onlardan birisini kabul etmezseniz, hiçbirini kabul etmemiş olursunuz. Sahiden de, çok sayıda pencereden görünen ışık birebir ve tek güneşten gelmektedir. Bunu reddetmek, ben bu yılın güneşini kabul etmiyorum, fakat bu yılın güneşini kabul ediyorum, diyen yarasaya benzemek olur.”
Bir öteki mektubunuzda da Buyruk Pervane’ye şu tavsiyede bulunursunuz: “Tatlı suyun başı kalabalık olur; / Vakit tarlası, bulutların amânındadır. Fakirlerin gönüllerini de kırmamak gerek, ‘Yetimi horlama; isteyeni boş çevirme.’ Duvar, çiviye, ne diye beni deliyor, incitiyorsun, dedi. Çivi de ona, beni çakanı gör diye yanıt verdi.”
Mesnevî’niz de, mektuplarınız da, sohbetleriniz de inceliklerle, aşkla dopdolu gönül hazinenizin birer nişanesidir. Bundandır: “Gönüllerin dönüşünü aşktan bil / Aşk olmasaydı dünya, donar kalırdı.” demeniz. Halbuki biz, dünyanın donduğu bir çağda yaşıyoruz, Aziz Mevlânâ. Gönüllerimizdeki aşk köreldi. Gönüllerimizi çerden çöpten, bedelsiz şeylerle doldurduk tıka basa. Aşkta alışkanlık ve durağanlık yoktur. Bunu siz öğrettiniz bize. O, ateştir ve daima yanacaktır. O, ırmaktır ve daima akacaktır. Şems-i Tebrizî ile ikiniz kalplerinizdeki aşk ateşinin sönmemesi için birbirinizin rüzgârı oldunuz adeta. Şems sizden evvel vuslata erdi. Siz ise altmış altı yıllık dünya hayatınızı üç söz ile şöyle özetlediniz: “Ömrümden elde ettiğimi anlatırsam kelam, şu üç kelimeyi aşmaz: Yandım, Yandım, Yandım.”
BAYANLARA KARŞI İNCELİK GÖSTERİRSİNİZ
Aziz Mevlânâ,
Siz, bayanlara karşı büyük bir sevgi ve tanımlanamaz bir incelik gösterirsiniz. Sevgili zevceniz Gürcü Hatun’un ısrarı üzerine bir Hıristiyan ressamın, portrenizi yapmasını kabul edersiniz; lakin, portre bir türlü tamamlanamaz. Zira ressam, tuvalin karşısına her oturuşunuzda diğer bir Mevlânâ ile karşılaşır. Sonunda ressam Müslüman olur ve portre de tamamlanır.
Sevgili Mevlânâ,
Mektuplarınızı okurken de Mesnevî’yi okurken de, sizi, Allah’a ve Peygamber’e aşkla bağlı, Ulu Kur’an’ı hıfz etmiş bir âlim, bir şair ve bilge bir insan olarak gördüm. O denli ki, konutuna, eşine, çocuklarına bağlı bir baba, etrafıyla ilgilenen bir dost, medresede öğrencilerine ders veren bir hocasınız. Sizi efsane kahramanı yapanlardan, uçuranlardan, sizi beşer üstü gösterenlerden olmadım. Siz, esasen onları : “Yaşadığım sürece ben, Kur’an’ın kuluyum. Ben Muhammed-i Muhtâr’ın yolunun toprağıyım. Birisi, sözlerimden, bundan diğer bir kelam naklederse, ben nakledenden de, o kelamdan de, şikâyetçiyim.” diyerek, uyarırsınız.
Yıllar evvel hakkınızda yazılan bir kitap okumuştum. Karaman’dan ayrılmaya hazırlanan Hıristiyan bir aziz, size vedalaşmaya gelir. Sevgilisi biraz üzgün gördüğünüz için, bu ıstırabın sebebini sorarsınız. Aziz: “Bizleri dünyaya bağlayan her şeyden nefret etmemiz gerekir. Sana vedalaşmaya geldim; mutlak sessizlik yine çağırıyor beni.” diye, karşılıklar sorunuzu. Siz bu yanıt karşısında hiç tereddüt etmeden: “Yanlış düşünüyorsun Aziz, bizleri dünyaya bağlayan her şey, bizleri Tanrı’ya bağlamaktadır.” diyerek, konuşmanızı şöyle sürdürürsünüz: “Bu, takip edilecek en âlâ ve gerçek bir yol değildir. İsa, sizlere, mutsuzlara yardım etmeniz gerektiğini söylemiştir… Ne var ki, mutsuzlara mutlak sessizlikte rastlamazsınız ki… Mutsuzlar, onları ezen güçlüler, onlara cefa çektiren vicdansızlar ve de onların cılız ellerindeki ekmek kırıntılarına da göz dikmiş aç gözlüler ile gösterişli davranışlarıyla onları kahreden gururluların ortasında, kentlerde sefalet içinde yaşarlar. Komşu diye tanımladığımız kimse hastalıklar, şiddet, açlık, kölelikten acı içinde kıvranan ve güneş altında rahat bir köşe bulamayan bir büyük ruh, bir kozmik ruhtur. Keşiş anlayışı, insanın kendi içinde kurtulabileceğine inanır; halbuki, insan, lakin başkalarıyla bir arada iken kurtulabilir. Mutlak sessizliğin, temel sorunu çözebileceğine inanmıyorum, Timotheos… Mutlak sessizlik, lakin, sorunu gözden uzaklaştırır.”
Aziz Mevlânâ,
Bugün 15 Aralık. İki gün sonra 17 Aralık; vuslatınızın, düğün gecenizin (Şeb-i arus) 747. yıldönümü. Her yıl olduğu üzere, bu yıl da birkaç hamasi nutuktan, folklorik şovlardan öteye geçmeyecek anma merasimi. Sizin vecd hâlinde yaptığınız bir zikir formu olan Semâ, günümüzde turistleri eğlendiren bir folklor gösterisine dönüştürüldü.
Aziz Mevlânâ,
Siz bir çağda, bir coğrafyada, bir yerde durmadınız. Çağlardan çağlara, iklimlerden iklimlere, gönüllerden gönüllere aktınız ve dediniz ki: “Her gün bir yerden göçmek ne yeterli / Her gün bir yere konmak ne hoş / Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş! / Dünle bir arada gitti cancağızım / Ne kadar kelam varsa düne ilişkin / Artık yeni şeyler söylemek lazım.”
Sözleriniz hâlâ orijinal Aziz Mevlânâ! Duymadığımıza, çağın kulaklarımızı sağır ettiğine bakma. Ruhunuzun sıcaklığı binlerce kışı ısıtacak derece harlı hâlâ… Bizim morg soğukluğundaki cesetler hâline gelişimize bakma. Mesnevî’ye “Yokluk Dükkânı” diyorsunuz: “Her dükkânın bir alışverişi vardır. Ey oğul! Mesnevî yoksulluk dükkânıdır. Ayakkabıcı dükkânında hoş deri vardır; sen tahta görürsen ayakkabı kalıbıdır. Kumaşçılarda ipek ve kumaş vardır; demir varsa ölçmek içindir. Bizim Mesnevî’miz vahdet / birlik dükkânıdır; birden diğer ne görürsen o, puttur. Put övmeyi, “Uzun boyunlu kuğular” –sözü- üzere halka tuzak diye bil.”
Sevgili Mevlânâ,
Mektubumu “Mevlânâ odası olmalı konutumuzda:
Somut da olabilir, soyut da.”
diyen, Nuri Pakdil’in kelamlarıyla bitireceğim:
“Mesnevî’nin devinimli; bitimsiz rüzgârlı; mistik akımlı; insanı eleştirel yaklaşımlarla şeytanlarına başkaldırmaya çağıran ebedî bildirisi : mülkiyetin önünde yürür emek, alınteri : insanın tek korunağını emek, alınteri oluşturur zira. İslâmiyeti algılamayı, yorumlamayı amaçlayan, varoluşun romanıdır, birbakıma Mesnevî. (…) Büyük Mevlânâ, Vaktin En Güçlü İstikrar Uzmanı olarak, hem gece, hem gündüz çalışmıştır : gecenin de, gündüzün de Yaratıcısını düşünerek. Pir Galib de böyledir, Yunus da.”
Sizleri bitimsiz bir muhabbetle selâmlıyorum. Allah’ın rahmeti üzerinize olsun.
