İstanbul Valiliği’nde toplanan Periyot Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu Ortaköy’de bulunan Fehime Sultan ve Hatice Sultan yalılarının mülkiyetini …
”Fatma Sultan’a ilişkin yalı köprü yapılırken yıkıldı”
Fehime Sultan ve Hatice Sultan yalılarının mülkiyet periyodu sebebiyle gündeme geldiğini hatırlatan Ekinci, Ortaköy’den Kuruçeşme’ye kadar olan alandaki yalıların evvelce ‘Sultan Yalıları’ olarak bilindiğini anlattı. Bölgedeki yalılar hakkında bilgi veren Ekinci, “Burada Sultan Abdülaziz’in kızı Esma Sultan’ın, yalısının yanında Sultan V. Murat’ın kızları; Fehime, Hadice ve Fatma sultanların, yanında Sultan 2. Abdülhamid’in kızı Naime, Zekiye ve Naile sultanların, onun yanında Mediha, onun yanında Naciye ve nihayet Abdülaziz’in kızı Nazime Sultan’ın yalıları sıralanıyordu. Artık tanınan olan Hatice Sultan ve Fehime Sultan yalıları, Boğaz Köprüsü’nün İstanbul tarafına düşüyor. Boğaz Köprüsü’nün tam altındaki yalı Fatma Sultan’a aitti. Bunların kız kardeşiydi. Köprü yapılırken yıkıldı” diye konuştu.
”Yalılar, padişahın hazinesine aitti”
“2.Abdülhamid, bu yalılardan baştaki, İstanbul tarafından olan Fehime Sultan Yalısı’nı Ali Sait Paşa’dan satın almıştı ve ağabeyinin kızı evlenirken 1901’de ahşap bir yalı yaptırıp ona tahsis etmişti. Onun yanındaki Hatice Sultan Yalısı ise vaktiyle Sultan III. Selim’in kız kardeşi Hatice Sultan’a aitti, Neşat-ı Abat Yalısı idi, yıkılmıştı orası, onun yerine yapılmıştı. Yani Hatice ve Fehime Sultan yalıları, 2 tane yan yana ayaktadır, onarım görmüş haliyle de olsa. Sultan V. Murat’ın kızlarıdır. Birbirlerine yakın tarihlerde Sultan Abdülhamid tarafından evlendirilmişlerdir. Babaları tahtan indirilmiştir. Bu yalılar onlara tahsis edilmiştir. Bu yalılar onların kendi mülki değil fakat Hazine-i Hassa denilen padişah hazinesine aitti. 1924 yılına kadar sultanlar burada oturdu. Bu yıl Osmanlı hanedanı sürgün edilince Hatice Sultan ve Fehime Sultan sürgüne çıktı.”
Sürgünde acılar içinde geçen hayatlar
Fehime Sultan’ın hayatının daha da zorluklarla geçtiğini anlatan Ekinci, şunları kaydetti:
“Nice kentinde, zenci hizmetçisinin sokaklarda dilenerek getirdiği paradan pişirdiği çorbayı yiyerek yaşadı. Kederden verem oldu ve öldü. Fehime Sultan 1920’li yıllarda, Hatice Sultan 1930’lu yıllarda vefat etti. Onların geride kalan yalıları başka haneden üyelerine tahsis edilen yalılar üzere hükümet tarafından müsadere (el koyma) edildi. Esasen kimileri devlet hazinesine ilişkin değil, padişaha aitti. Yani bunlara el konuldu.”
Fehime Sultan Yalısı’nın bir müddet boş durduğunu, akabinde da yetimler yurdu olduğunu anlatan Ekinci, yalıların tarih sürecinde kullanım halleriyle ilgili şu bilgiyi verdi:
“Daha sonra Gaziosmanpaşa Ortaokulu oldu. Sanırım 2000’lı yılların başında bir sabotaj olduğu düşünülen bir yangın ile yandı. Oraya otel yapmayı düşündüler. Orası Vilayet Özel Yönetim tarafından İstanbul Trafik Vakfına kiralandı. Lakin otel müsaadesi çıkmadı. Orası bir süre otopark olarak kullanıldı sonra inşa edildi, otel yapılmak üzere. Hatice Sultan Yalısı ise uzun vakit Yüzme İhtisas Kulübü olarak faaliyet gösterdi. O da zannediyorum 2015 yılında tekrar otel yapmak üzere Vilayet Özel Yönetim tarafından kiralanmıştı. Yani belediyenin orada devreye girişi 2000’li yıllarda olmuştur. Bu faaliyetleri yürütebilmek için. Enteresandır artık herkes bu 2 yalının belediyeden hazineye ya da hazineden belediyeye intikalini konuşuyor fakat hiç kimse bunların eski sahiplerini, burada kimlerin, nasıl yaşadığını pek lisana getirmiyor.”
”Evlendirme sebebi de paraydı”
Fehime ve Hatice Sultan’ın varisleri hakkında da açılamalarda bulunan Ekinci, Hatice Sultan’ın 2 çocuğu olduğunu belirtti. Oğlu Hayri Bey’in çok genç yaşta çektiği ıstıraplara dayanamayarak intihar ettiğine değinen Ekinci, “Keman öğretmenliği yaparak geçiniyordu Beyrut’ta. Çok dar bir maişeti (gelir) vardı. Kızı Selma Hanım Sultan ise Osmanlı hanedanın en renkli şahsiyetlerinden bir adedidir. Hatice Sultan bunu Hindistanlı Müslüman bir Mihrace ile evlendirdi. Bu zat Oxford’da okumuş, o denli sıradan bir Hintli değil. Hindistan’da mahalli bir hükümdardı. Selma Sultan, Sacid Hüseyin ile evlendi. Kotwara diye bir kent var. Bu evlilik Hatice Sultan’a bir ölçü nefes aldırdı. Esasen evlendirme sebebi de paraydı. Ama daha sonra savaş çıkınca Hatice Sultan’a para gönderemez oldu. Hatice Sultan zati o ortada vefat etti. Kızı Selma Sultan annesini görmek üzere Beyrut’a geldi. Gebeydi, savaş çıkınca Hindistan’a dönemedi, burada bir çocuk doğurdu. Kenize Murad işte meşhur gazeteci” dedi.
