Yeni şarkılar: Heja-Cem Adrian, Bosphoroots, Manga

Evdeyiz ve müzik devam ediyor. Her hafta yeni müzikler listemize ekleniyor. Bu süreçte çok fazla tekli yahut birkaç kesimlik EP’ler dijital ortamda yayınlandı, yayınlanıyor. Ortak çalışmalar da suratını kesmedi. Albüm de çıkıyor elbette. Pandemi günlerinde yapılan bu çalışmaların başka bir ehemmiyeti var. Hem bu devirde bize moral oluyor hem de yazılanlar, söylenenler bir manada kayıt düşüyor tarihe. Elbette bugünde geçmişin izi de var. Dünden bugüne, bugünden yarına bakacağımız çalışmalar bunlar…

Heja- feat. Cem Adrian – 7 Kurşun

Heja, Cem Adrian’la düet yaptığı 7 Kurşun müziğiyle haftaya damgasını vuruyor. Müziğin altyapısında XIR’in imzası var. Hem müzikal altyapı hem de müziğin atmosferi, duygusu, kelamı hayli sarsıcı. Heja’nın yorumundaki, sesindeki acı ve isyanı Cem Adrian da eşsiz yorumuyla paylaşıyor. Ve bu hisler, lisandan lisana, kulaktan kulağa aktarılıyor.

7 Kurşun Heja’nın babası Selim Dindar için yazdığı bir müzik. Selim Dindar 2009 yılında Cizreliler Derneği’ne yapılan akında öldürülen bir Kürt iş insanı. Bazen vefat bir defa gelmez, tekraren öldürülürsünüz, maruz kaldığınız taarruzlarla. Selim Dindar için de bu türlü olmuş. Ruhundaki kesikler, yaşadığı azabın izleri. Zira o, 1980 darbesi sonrası, şimdi 20 yaşındayken üç yıl yattığı Diyarbakır Cezaevi’nde ağır azap görmüş biri. Diyarbakır Cezaevi, 1980 – 84 yılları ortasında yüzlerce tutukluya akıl almaz azapların yapıldığı bir yer. Daha sonra, Selim Dindar, Türkiye’nin kendi tarihiyle, karanlığıyla yüzleşmesinde kıymetli bir rol oynadı. Tüm bu vahşeti detaylarıyla, cesurca anlattı. Bunu politik bir hedefle değil, toplumsal vazife şuuruyla yaptı. Susmayın, dedi. O susmadı. Vefatı değerine konuştu.

Heja babasının yaşadığı ve taşıdığı tüm acıları sırtlanarak geliyor 7 Kurşun müziğinde. Bu acıda kimlik sıkıntısı de var, yalnız bırakılmanın kırgınlığı da . Onun sırtlandığı üzüntü yalnızca babasının değil, bu toprakların açısı, hepimizin yarası. Onun yalnızlığı hepimizin yalnızlığı, onun suskunluğu hepimizin sustukları, onun hafızası hepimizin hafızası, onun kendi tarihi, hepimizin tarihi. Bu coğrafyada kim ne yaşıyorsa tek tek, aslında biz tüm bunların toplamıyız. Nefret de, sevgi de, endişe da bireylerin davranışlarını etkilediği anda verilen reaksiyonlarla toplumsaldır. 7 Kurşun müziğinin girişindeki Selim Dindar’ın “İnsanlardan korkuyorum… Onların duyarsızlıklarından…” iç döküşü, bu manada haksızlık ve şiddet karşısında lisanların bağlanmasına bir gönderme. Birbirimizi gördüğümüzde, birbirimizi anlamaya başlayabiliriz. Hasebiyle Heja’nın 7 Kurşun müziğinde lisana getirdikleri, dönüp kendi geçmişimize bakmayı, toplumsal belleği zinde tutmayı da işaret ediyor. Bu manada Heja kıymetli bir iş yapıyor. Tekrar tekrar hatırlatmak ismine. Ki içinde yaşadığımız periyotta, bu daha da değerli. İnsanın, dünyanın büyük bir salgınla gayret ettiği ve endişenin bizi yönettiği ya da yönetilmemize her zamankinden daha fazla imkan sağladığı bu günlerde, Heja’nın müziğinde söylediği; “Kimlikler farklı değil, herkes aynı” kelamları yarını kurarken kulağımızda çınlasın. Herkes için, daha adil, insanca ve yaşanılır bir dünya için…

Bosphoroots – Rizom

Bosphoroots, reggae müzik sahnesinin yıldızı parlayan isimlerinden. Kümenin geçmişinde iki tekli ve üç şarkılık bir EP var. Bu hafta birinci albümleri olan Rizom’u yayınladılar. Uzun müddettir üzerinde çalıştıklarını biliyordum, işin açıkçası, verdikleri emeğe değen bir albüm çıkarmışlar ortaya. Hem İngilizce hem de Türkçe kesimlerden oluşan dokuz müzik yer alıyor Rizom’da. Taşıdığı hüzünlü, karanlık atmosferin yanı sıra sevinçli ritimlerle insanı coşturan müzikler bunlar. Öteki yandan, dinleyende bir gevşeme duygusu da yaratıyor. Lakin bu gevşeme hissini bir konfor olarak algılamamak gerek. Onlar kelamlarını sakınmıyor, dünyadaki talandan, yıkımdan kelam ediyorlar. Bu açıdan, yaptıkları müziğin ideolojisiyle birlikte pahalandırmak gerek Boosphoroots’u. Reggae müziğinin ideolojisi olan Rastafari kültürünün/ hareketinin özünde köleliğe, sömürgeciliğe, ırkçılığa karşı direniş yatıyor. Bu bağlamda köleliğin ve kapitalist nizamın karşılığı Babil’dir. Batı dünyası “Modern Babil Krallığı” olarak kıymetlendirilir. Bosphoroots’un müziklerinde da Batı dünyası tıpkı anlayışla ele alınıyor. Müziklerinde lisana getirdikleri barış, özgürlük dileği ve insanın her türlü kölelikten kurtulma, hiyerarşik yapıya karşı tutum gösterme direnci kümenin ana izleği olarak ortaya çıkıyor. Burada, sağlam durun ve zincirlerinizden kurtulmak için direnin, daveti da var. Birebir vakitte bir sadeleşme teklifini de hissettiriyor müzikler. İnsanın sadeleşmesini, hırslardan arınmayı, tabiatla bütünleşmeyi salık veriyor. Kolektif anlayışı da baskın biçimde görüyoruz Bosphoroost’ta. Bu anlayış yaptıkları müziğin tutumunu taşıyor olsa da, kümenin kendi yapısı da buna ziyadesiyle müsait görünüyor. Yeni jenerasyon müzisyenlerin yahut üretim alanındaki gençlerin büyük çoğunluğundaki kolektif anlayışı, güya küçük kümeler halinde yeni ömür biçimlerine hakikat evrilmeyi de içeriyor.

Rizom, bir yanıyla da kökleri işaret ediyor. Yaptıkları müziğin köklerine bir selam mahiyetindeki duruşla birlikte, insanın özüne bakmak olarak da görebiliriz bunu. Kuşkusuz, kendi yolcuklarına, kendilerine bakmanın da tezahürüdür kökler. Albüme ismini veren Rizom’un biyolojideki karşılığı “köksap” manasında. Rizom, toprak altında büyüyüp dallanarak köklenen, yeni filizler veren yatay gövdedir. Rizom, ideolojide farklı bir metaforla yorumlanıyor. Bununla ilgili Deleuze ve Guattari’nin ortaya koydukları iki kıymetli kavram var: Ağaçsı/dikey gövde ve köksap/yatay gövde (rizom). Ağaçsı dikey gövde, babanın yasasını, muhteşem egoyu, devleti; köksap/ yatay gövde ise çoğul, özgürlükçü heterojen yapıdaki yeni bir toplumsallık fikrini işaret eder. Köksap, Batı kanısında hakim olan bütünlükçü kanıyı de sorgular. Kümenin köksap manasına gelen Rizom’u albüm ismi olarak seçmesinde Deleuze ve Guattari’nin tesiri var mı bilmiyorum. Lakin müziklerinin sorununa bakınca, o denli olduğunu sanıyorum.

Albümde öne çıkan çok fazla müzik var. Peaceland, Vaktin Yükü, Parla ve Deniz Tekin’in konuk olduğu Derdim Var müzikleri çok dinlenilecekler ortasında. Bununla kalmıyor Bosphoroots, müziğine dub, reggae füzyon, new roots üzere farklı reggae soundlarıyla çeşitlilik katıyor. Hasılı Rizom, dinleyiciyi yalnızca içine çekmeyen, içine işleyen de bir albüm.

MaNga – Güç

20 Mayıs’ta dijital ortamda yayınlanan Güç, görüntü klibiyle bugünü anlatıyor. Meskenlere kapandığımız, izole olduğumuz karantina günlerinden sesleniyor MaNga. Müziğin görüntü klibi kümenin ve dinleyicilerin meskenlerdeki hallerinden, manzaralarından oluşturulmuş. Bu manada epey çarpıcı bir görüntü. Buruk ve hüzünlü. Lakin bir yanıyla da, bir ortada olma hissini güçlendiren, içine düştüğümüz yalnızlığı kıran bir çalışma olmuş. Eminim bu klip ve müzik, yıllar sonra dönüp bugüne baktığımızda, neler yaşadığımızı bize hatırlatan çalışmalardan biri olacak.

Güç, aslında aşk üzerine yazılmış bir müzik. Lakin, herkesin hayatındaki güç vakitlerine tekabül edecek bir durum müziği birebir vakitte. Hüzünlü bir atmosferi var. Fakat bu negatif bir tesir yaratmıyor: İnce bir sızı, hasret, geride bıraktığını tartmanın yanı sıra bir ruh halinin taşmasının buruk bir tezahürü… Elbette müzikte geçen “zor ve sıkıntı geriye dönmek.. an be an boşluğa düşmek” sözleri bugün yaşadığımız bu bilinmeyen vakitlere da dokunuyor. Vakit olgusunu da içinde taşıyor müzik. Ki MaNga’nın vakitle ilgili sorunu yalnızca bu müziğe has değil.

Müziğin kelamlarında Ferman Akgül ve Demir Demirkan’ın imzası var. Müzik de Ferman Akgün’e ilişkin. Muhtemelen diğer müzikler da gelecek ileride. O halde çalsın şarkı…