ASELSAN ve Altınay paydaşlığı DASAL Havacılık Teknolojileri, ürettiği farklı insansız hava araçlarını kullanarak bir yangınla çaba konsepti …
Birinci evrede Yangın Tespit ve Müşahede İHA’sı yer alıyor. 2 farklı İHA tahlili, üzerlerinde yer alan özel termal kameralar sayesinde seçilecek yüksekliğe bağlı olarak 1 metrekare ve altındaki alevleri tespit ederek merkeze görüntü aktarabiliyor ve pozisyon paylaşabiliyor.
İkinci evrede ise yayılmayı engelleyen, önleyici söndürme yapan 6 farklı Birinci Müdahale İHA’sı yer alıyor. Bu İHA’lar, yangının tipi ve yerine göre yangın tüpü taşıma, tekli ve seri yangın bombası atışı, çoklu yangın bombası atışı, kablolu sıvı püskürtücü, katı kimyevi toz ya da söndürücü gaz içerikli füze fırlatıcı ya da çok gayeli kombo misyonlarını yapabilecek biçimde tasarlandı.
Üçüncü evrede ise yayılmayı engelleyici söndürme ve soğutma görevleri için 2 farklı model İHA kullanılması planlandı.
Bu İHA’lar ile özel ayarlı yangın bombası, klasik yangın bombası, içerikleri muhtaçlığa nazaran değişebilecek füzeler üzere çeşitli önleyici malzemeler kullanılabilecek. Modüler yapıları sayesinde tek bir İHA birden fazla çeşitte ekipman taşıyabilecek halde tasarlandığından ekonomik olarak da avantaj elde edilecek.
Ayrıyeten yangına müdahalede belirtilen bu 3 etap için özel tasarlanmış 10 farklı İHA haricinde gereç dayanak, kargo ve arama kurtarma faaliyetleri için de 4 farklı model İHA kullanılacak.
YANGINA MÜDAHALE “CEPHANESİ”
DASAL, bu konseptte söndürme ve soğutma vazifelerinde kullanılmak üzere geliştirilen Yangın Bombalama İHA’sını 15’inci Milletlerarası Savunma Sanayii Fuarı’na sergiledi.
Yayılmayı engelleme ve ana söndürme dayanağı için geliştirilen Yangın Bombalama İHA’sı modüler olarak tasarlandığı için muhtaçlığa nazaran 24 özel geliştirilmiş sensörlü ve şemsiye patlamalı yangın söndürme topu ve 32 yangın söndürme fişeği ya da özel yangın toplarından 36 adedi ile vazife yapabiliyor.
Aracın 45 dakika içinde tek pil sistemiyle 5 kilometre uzaklığa 6 sorti yapabilmesi planlanıyor.
YANGIN SÖNDÜRME TOPLARI VE FİŞEKLERLE MÜDAHALE
DASAL Satış, Pazarlama ve İş Geliştirme Yöneticisi Onur Güzelmeriç, AA muhabirine, İHA’larla oluşturulan yangınla çaba konseptine ait bilgi verdi.
Güzelmeriç, DESAL’ın kurulmasının akabinde geçen kısa müddette oldukça geniş bir eser ailesi ve çok sayıda misyon sistemleri oluşturduklarını söyledi.
Yangınla gayret konseptini mayıs ayında tanıtmak için hazırlık yaptıklarını lakin IDEF’in ertelendiğini anlatan Güzelmeriç, konseptin müşahede ve takip, önleyici söndürme ve faal söndürme olmak üzere 3 etaptan oluştuğunu dile getirdi.
Yangın Bombalama İHA’sının Albatros platformu üzerinde tasarlandığını aktaran Güzelmeriç, araçta özel tasarlanmış 24 sensörlü yangın söndürme topu, sağda ve solda 16’şar adet olmak üzere 32 yangın söndürme fişeği ve bunları fırlatma sistemi yer aldığını belirtti. Güzelmeriç, şöyle konuştu:
“Dolayısıyla araç birebir anda birden fazla üslupta yayılmayı önleyici söndürmeye dayanak verebiliyor. Bombaların sensörlü olmasının avantajı şu: Bilinen yangın bombaları yangının merkezine geldiğinde yüksek sıcaklık münasebetiyle etkili olamayabiliyor. Biz, aracımızın yerden yüksekliğini, ağaçların uzunluğunu ve alevleri sensör ve kameralarımızla hesaplayıp, bombaları örneğin ağaç yükseklikleri 20 metre ise 23 metrede patlatıp şemsiye üzere söndürme sistemlerine emsal bir halde havayı boğabiliyoruz. Bu da 5 dakika kadar o bölgede soğutma ve yangını engelleme tesiri yaratıyor, bu da itfaiye erlerine ve başka ana söndürme ögelerine büyük vakit kazandırıyor. Bunu 5 dakika içerisinde bulunduğumuz yere nazaran tekrarlı biçimde yaptığımızda o bölgedeki söndürme ve soğutma çalışmasını gerçekleştirebiliriz.”
KABLOLU İHA İLE YANGIN SÖNDÜRME KULESİ
Güzelmeriç, bunun dışında orta uzunluk sınıfında 6 farklı yangın söndürme tahlili oluşturduklarını tabir etti.
Bunlar ortasında 12 kilogram yangın söndürme tüpü taşıyandan 12’li yangın söndürme toplu taşıyan İHA’ya, toplu formda yangın söndürme bombası atandan seri halde atana çeşitli araçlar bulunduğunu lisana getiren Güzelmeriç, kamera ve sensörlerle yangını, rüzgarı izleyip ona nazaran yangının zıddı tarafta ya da yangının etrafını saracak halde atışlar yapabildiklerini belirtti.
Tanker araçlar, itfaiye araçlarından su ya da yangın söndürücü alıp, paletli araçlarla yangın bölgesine giren, kablo ile gücünü araçtan alan bir tahlil de oluşturduklarını anlatan Güzelmeriç, şunları kaydetti:
“Ulaşılamayan bölgelere özel kara araçları üzerinde taşınmak ve bu araçların üzerinden 60-100 metre yükselerek, kule oluşturmak suretiyle, 5-6 tona kadar taşıma kapasitesi olan araçlardan bahsediyoruz. Aldığımız su ve öbür sıvı ile yangın söndürücülerle, yangınlara direkt müdahale etmek ya da ön tarafta bulunan ağaçların arkalarının soğutulmasını sağlamak, bu formda yangının genişlemesini engellemek için planladığımız eserlerimiz var.
Yangın uçakları bile tonlarca su bırakıp yangını söndüremeyebiliyor. Biz yangın başladığı anda atik formda oraya gitme yeteneğine sahibiz. Bu araçlarımız saatte 100 kilometre sürate sahip. Üzerlerindeki yüklerle bir an evvel atış yapıp geri gelip tekrar yüklemelerle tekrar atış yapıp çok seri biçimde kısa arada aşikâr bir operasyon yarı çapı içerisinde o bölgede faal olup daha sonra öteki bölgeye o aktifliği taşıyabiliriz. Bu halde itfaiye takımlarına vakit kazandırabiliriz diye düşünüyoruz. Birinci müdahaleyi planladık. “Yılanın başını küçükken ezeceksin” derler, yangınla çaba için birebirini düşünüyoruz. Bunun çok tesirli olacağını, yangınların büyük oranda muhakkak bir büyüklüğe varmadan engellenebileceğini hesaplıyoruz.”
Onur Güzelmeriç, birtakım deneme uçuşları yaptıklarını lakin ürünlerin vazifeye hazır olması, son halini alması için yangınla uğraşta misyon alan kurumlarla ortak çalışmaların sonuçlarını beklemek gerektiğini söyledi.
Tarım ve Orman Bakanlığından belediye itfaiyelerine, AFAD’dan bazı güvenlik ünitelere saha deneyimine gereksinimleri olduğunu vurgulayan Güzelmeriç, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Esas uzmanlık alanımız bu değil fakat bu çalışmaları Ar-Ge ofisimizde yapmadık, alana gittik. Geçen yıl Çanakkale yangınında gözetleme misyonu yaptık. Hatay yangınında bulunduk. Gerek şahsî olarak gerekse mühendis ve pilotlarımız, Balıkesir kıyısından Antalya’ya kadar çabucak hemen bütün birlikleri ve birimleri ziyaret edip farklı muhtaçlıklarını dinledik. Nelere gereksinimleri olduğunu öğrendim. Birtakım yerlerde kıyı yangınlarını söndürmek için yangın söndürme tekneleri planladık. kablolu sistemlerle yangına müdahaleyi öngördük. Bunlara patent almayı planlıyoruz. Çalışmalarımız yalnızca mühendislik değil saha tecrübesinin yansıtılmasıyla oluştu.”
İHA’LARLA LOJİSTİK TAKVİYE KÖPRÜSÜ
Takviye faaliyetlerinin de yangınla çabada çok kıymetli bir faktör olduğuna işaret eden Güzelmeriç, şunları kaydetti:
“Başımıza gelen en son faciada maalesef deneyim ettik ki birtakım dağlık bölgelerde ya da yangın alanına giden dar yolların söndürme faaliyetinde bulunan araçlar sebebiyle kapalı olmasından ötürü müdahale ünitelerimize günlük muhtaçlıklarını sağlayacak su ve besin gerecini ulaştırmada zahmetler yaşandı. Birtakım bölgelerde kayıp vatandaşlarımızın olma ihtimalinden ötürü o bölgeye havadan müdahalede çekinceler oluştu. İşte bu noktada IDEF fuarında da sergilediğimiz 3 farklı kargo modelimiz sırasıyla 150, 75 ve 15 kilogram yükleri saatte 100 kilometreye ulaşan suratlarla kritik noktalara süratlice taşıyabilme yeteneğine sahip. Bu yüklerin muhteviyatı olarak su ve besin haricinde, kritik söndürme ekipmanı, eldiven ve ayakkabı üzere kolay lakin operasyonun devamı için elzem olan materyalleri de öngörebiliriz. İHA’larımız yangın bölgelerine en yakın ilçe ve kazalarda aslında oluşturulmuş olan ana materyal depolama ve aktarma alanlarından yangın bölgesine “havadan bir lojistik köprüsü” kurarak çok etkin olabilirler.”
