Ulaşıma, kiraya, markete çalışıyoruz

Kiralardaki fahiş artış, ulaşım fiyatlarının geldiği nokta ve besin enflasyonun önlenemez yükselişinin akabinde vatandaş da gelirinin yarısından fazlasını kiraya, ulaşıma ve markete ayırmak zorunda kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) , 2023 yılına ait ‘hane halkı tüketim harcaması’ istatistikleri de vatandaşın gelirinin nasıl eridiğini ortaya koydu.

ZENGİN ULAŞIMA HARCADI

Enflasyonun 2021 krizinden sonra en zirve noktaya çıkarak yıllık bazda yüzde 67.77’yi gördüğü 2023’te, ülke genelinde hane halklarının tüketim emelli harcamalarının en büyük kısmını yüzde 23.9 ile konut ve kira harcamaları oluşturdu. İkinci sırayı yüzde 21.9 ile ulaştırma, üçüncü sırada ise yüzde 20.6 ile besin ve alkolsüz içecek harcamaları aldı. Böylelikle maaşların yüzde 66.4’ü kelam konusu üç kalem için harcandı.

Gelir kaynağına nazaran harcama kümeleri da değişti. Gelir kaynağı maaş, fiyat, yevmiye geliri olanlar, ulaştırmaya yüzde 22.8, konut ve kiraya yüzde 22.2, besin ve alkolsüz içeceklere yüzde 18.9 hisse ayırdı. Kendi hesabına çalışanlar ise ulaştırmaya yüzde 27.3, konut ve kira harcamalarına yüzde 19.7, besin ve alkolsüz içeceklere yüzde 19.5 harcama yaptı. 

Veriler, dar gelirlinin zenginlere nazaran besine iki kattan daha fazla hisse ayırdığını gözler önüne serdi. Bu kapsamda en yüksek gelir kümesi olan beşinci yüzde 20’lik kümede yer alanlar en fazla harcamayı ulaştırmaya yaptı. Bu kapsamda zenginler gelirinin ulaştırmaya yüzde 28.3, konut ve kiraya yüzde 21, besin ve alkolsüz içeceklere yüzde 14.5, lokanta ve otele yüzde 6.9 oranlarında harcama yaptı.

Yoksulun besin yükü ağır

– En düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümede yer alanlar, besin ve alkolsüz içecek harcamalarına gelirlerinin yüzde 36.6’sını ayırmak zorunda kaldı. Dar gelirli, 2023’te konut ve kira harcamalarına yüzde 29.2, ulaştırma harcamalarına yüzde 8.8, mobilya ve konut eşyası harcamalarına yüzde 5.4 hisse ayırdı.