Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Lideri Muhiddin Gülal, bugüne kadar kendilerine devredilen 26 bankaya toplam 31,6 milyar dolarlık kaynak …
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Lideri Muhiddin Gülal, bugüne kadar kendilerine devredilen 26 bankaya toplam 31,6 milyar dolarlık kaynak aktarıldığını belirterek, “TMSF’nin, 31 Aralık 2020 itibarıyla banka çözümleme ve alacak takip gelirlerinden sağladığı toplam tahsilat meblağı finansal gelirler dahil 23,2 milyar dolara ulaşmıştır. Ulaşılan tahsilat sayısı, memleketler arası ölçekte örnek gösterilen çok yüksek bir geri kazanım oranını söz etmektedir.” dedi.
Devletin tepesinde yaşanan Anayasa kitapçığı fırlatma olayı ve onun tetiklediği 2001 krizinin üzerinden 20 yıl geçti. Borsa ve döviz kurlarının süratle bedel kaybettiği olayın akabinde, iktisat değerli ölçüde küçüldü, bankalara el koyma süreci sürat kazandı.
AA muhabirine olayın bankacılık kesimine tesirine ait değerlendirmelerde bulunan TMSF Lideri Muhiddin Gülal, bugüne kadar Fon’a, 24’ü 2003 yılından evvel olmak üzere, toplam 26 bankanın devredildiğini söyledi.
Bu bankaların faal, hızlı ve kamuya en az maliyet yükleyecek biçimde çözümlenmesine yönelik çalışmalar yürütüldüğünü vurgulayan Gülal, büsbütün batık bankaların sistemden inancı zedelemeden çıkarılması ve yaşatılmasının, mümkün bankaların ise sisteme tekrar kazandırılmasının sağlandığını anlattı.
Gülal, banka çözümleme sürecinde TMSF’ye devrolan bankalara, birden fazla 2000 ve 2001 yıllarında olmak üzere, tarihi pahalarla ana para olarak 31,6 milyar dolarlık kaynak aktarıldığı bilgisini vererek, “TMSF’nin 31 Aralık 2020 prestijiyle banka çözümleme ve alacak takip gelirlerinden sağladığı toplam tahsilat fiyatı finansal gelirler dahil 23,2 milyar dolara ulaşmıştır. Ulaşılan tahsilat sayısı memleketler arası ölçekte örnek gösterilen çok yüksek bir geri kazanım oranını söz etmektedir. TMSF, kendisine verilen yasal yetkilerle üstün bir tahsilat başarısı elde etmiştir.” diye konuştu.
TMSF’ye devrolan 26 bankanın ilgili hakim ortak kümelerinde takip ve tahsil süreçlerinin yürütüldüğünü ve yürütülmeye de devam edildiğini belirten Gülal, şunları kaydetti:
“Hakim ortak kümeleri dışında ise kurumsal ve ferdi kredi alacakları ile ilgili olarak da takip ve tahsil süreçleri yürütülmektedir. TMSF tarafından, kendisine devredilen bankaların çözümlenmesi kapsamında, 31 Aralık 2020 prestijiyle yaklaşık 208 bin adet alacak dosyası devir ve temlik alınmıştır. Takipli alacaklardan, TMSF’ye zaman tarihlerinden 31 Aralık 2020’ye kadar birebir ve nakdi olarak toplam 17,8 milyar dolar tahsilat sağlanmıştır. Bundan sonraki periyotta ise yaklaşık 250 milyon dolar daha tahsilat yapılabileceği öngörülmektedir.”
Gülal, Ocak 2021 prestijiyle 64,1 milyar lira rezervlerinin bulunduğunu aktararak, “Rezervimizin sigortalı mevduatı karşılama oranı yüzde 7,4’tür. Dünyada kabul gören oran ise yüzde 3 düzeyidir. Dünyanın en kuvvetli mevduat sigortacılığı kurumlarından biriyiz. 2001’de yaşadığımız makûs deneyim nedeniyle rezervimizi büyütebildiğimiz kadar büyüteceğiz.” sözlerini kullandı.
“SİYASİ İSTİKRAR, İNANÇ ORTAMININ SAĞLANMASI İÇİN OLMAZSA OLMAZ”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Abdurrahman Kaan da olayın iktisada tesirlerine ait görüşlerini paylaşarak, 19 Şubat 2001’de düzenlenen MGK toplantısında periyodun Cumhurbaşkanı ve Başbakanı ortasında patlak veren krizin faturasını, tüm milletin ödediğini söyledi.
Tarihin en büyük ekonomik krizlerinden birine neden olan bu vakıa sonrası ortaya çıkan ekonomik göstergeleri değerlendirdiklerinde, müthiş bir tablo ile karşılaşıldığını belirten Kaan, “Borsanın birinci günden yüzde 15’e varan kıymet kaybı ve 8 milyar dolara yakın döviz çıkışı şoklarını, yıl genelini yüzde 5,7 küçülen bir Türkiye iktisadı takip etmişti. 2000 yılında 1,4 milyon olan işsiz sayısı, 2001’de 1,9 milyon olurken, 2002’de 2,4 milyona tırmanmıştı. Binlerce KOBİ’mizin kepenk kapatmak zorunda kaldığı ve birçok büyük işletmemizin iflas bayrağını çektiği bu güçlü devir, ‘yazarkasa eylemi’ ile sembolleşmiş ve ortadan geçen 20 yıla karşın hiç unutulmamıştır.” dedi.
Kaan, 2001’de yaşanan Anayasa Kitapçığı Krizi’nin, koalisyon devrinin alışılagelmiş arızalarından birini yine gösterdiğini söz ederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Aradan geçen yıllarda çok daha âlâ anlaşılmıştır ki; iktisada olan itimadın tesirleri hesaplanamayacak kadar değerlidir ve itimat ortamının sağlanması için olmazsa olmaz şartların başında siyasi istikrar gelmektedir. Gerçekten siyasi istikrarsızlığın siyasi yozlaşmayı beraberinde getirdiğini, ekonomik yolsuzlukları artırdığını, siyasete ve siyasi kurumlara olan itimadı azalttığını birçok kere acı formda deneyim ettik. Yıllar süren koalisyon periyotlarının artık olağan hale gelen siyasi ve ekonomik istikrarsızlık doğuran yapısı, nihayet 2002 sonrası tesis edilen istikrar ortamı sayesinde ortadan büsbütün kalkmış ve bugün Türkiye iktisadı iç ve dış şoklara karşı direncini o yıllara kıyasla katbekat artırmayı başarmıştır.
Siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanmasının akabinde, özellikle son yıllarda iktisat güvenliğine yönelik alınan önlemler sayesinde Türkiye iktisadının kırılgan yapısı taban seviyeye indirilmiş ve bu bağlamda da bir istikrar sağlanmıştır. Artık geçmişe kıyasla iç ve dış şoklara karşı çok daha fazla dirence gösteren yapısı sayesinde; bir şokla her şeyin tepetaklak olduğu bir iktisattan değil, kendisine yöneltilen bütün ataklar, algı operasyonları ve teşebbüslere karşın güçlü ve istikrarlı yapısını koruma edebilen bir Türkiye iktisadından kelam edebiliyoruz.”
“SİYASİ BELİRSİZLİK PİYASADA DAHA FAZLA TEDİRGİNLİĞE NEDEN OLDU”
Ahlatçı Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Tonguç Erbaş ise, olayın yaşandığı periyotta piyasalardaki hareketliliği anlattı.
Türkiye için en kıymetli piyasa değişkenlerinden birinin siyasi değişimler olduğunu belirten Erbaş, “Kimsenin varsayım etmediği Anayasa Kitapçığı’nın fırlatılması hadisesi, aslında kırılgan bir periyotta olan Türkiye için şiddetli bir sürecin başlamasına neden oldu. Baktığımız vakit geçtiğimiz 20 yılda daha birçok vahim olaylar da yaşadık, darbe teşebbüsünden tutun da kur hareketlerine, ABD ile olan krizlere kadar… O vakitler siyasi olarak belirsizlik vardı. Siyasetin nasıl şekilleneceği, koalisyonlar içerisinde muhakkak olmadığı için, piyasada daha fazla tedirginliğe neden oldu. Hem borsada hem kurda çok daha negatif bir manzaranın seçimlere kadar kaldığını hatırlıyorum.” dedi.
Erbaş, 1990-2003 ortasında şu anki sermaye piyasaları ve varlık çeşitliliğinden çok daha küçük bir ortamın bulunduğuna işaret ederek, yatırımcının şu anki üzere VİOP’ta kendini hedgeleyemediğini, opsiyonlarda bant durumlarını daha profesyonel manada koruyamadığını söyledi.
Yatırımcıların yalnızca borsa ve onun karşılığında döviz veya altın gibi eser alabilme imkanları olduğunu anımsatan Erbaş, “Ne forex piyasası, ne vadeli piyasa vardı o devirde. Hasebiyle borsada olanlar çok kıymetli bir kayıp yaşadı. Döviz açısından da borcu ya da yükümlülüğü olanlar şok tesiri yaşadı. Yatırımcılar ellerinde ne varsa panik havasıyla bulabildikleri fiyattan çıkardılar. O periyotta yapabildikleri tek şey de buydu.” tabirlerini kullandı.
