“Tiyatro yapma pratiğimizi tamamen yeniden kurgulamamızın gerektiği bir dönemdeyiz”

GalataPerform olarak “YeniPerform”, “YeniMetin” ve “YeniDünya” isminde üç yeni alan açıyorsunuz.  İlk etapta bunlardan biraz bahsetmenizi isteyeceğim sizden…

Mart 2020’den beri gelen süreç bizi geleceği yapılandırma, planlama noktasında etkiledi olağan. Bu vakitte oluşturduğumuz tahlil ve planlamanın sonucu bu alanlar. Zamanlama olarak önümüzdeki 2 seneyi kapsıyor. Pandemi patladığından beri tiyatromuzu nasıl devam ettirmeliyiz sorusuyla karşı karşıya kaldık. Bu noktada bir ekip kararlar verdik. Acil olarak verilmesi gereken kararlardı bunlar. Öncelikle fizikî mekanımızdan çıktık. 17 yıldır Galata’ydık, buradan ayrıldık. Sonra dijital dönüşüme yük verdik. Bu noktada başvurduğumuz Goethe Institute Covid Relief fonuna yaptığımız müracaatın kabul edilmesi yapmak istediklerimizin hızlanmasına yol açtı. Dünyada 70 ülkeden 440 müracaat ortasında yeniperform.com ismini verdiğimiz sitemizin de dahil olduğu Digitopia isimli projemizin ivmesiyle öncelikle Yeni metin Şenliği 9 programımızla sitemizin açılışını yaptık. 2021de atölyelerimizi hibrit dijital eğitim programına geçiriyoruz. Bunu da planladık. Her şey çok çabuk gelişirken ve kısa vadeli tahlillerimiz devam ederken uzun vadeli tahlilimiz ise projelerimizin göbeğine oturdu. YeniPerform sitesi, dijital hibrit eğitim modelleri ve yeni vizyonuyla Yeni Metin ile bir arada Yeni Dünya ismini verdiğimiz bir yer vizyonunu gaye olarak koyduk önümüze. Galata’daki mekanımızdan sonra nerede konumlanmamız gerektiğini düşündüğümüzde ekoloji ve tabiatla irtibatlı olarak toprakla bağımızı geliştirdiğimiz kentin dışında bir yaratım ve üretim alanı oluşturmak da önümüzdeki 2 yıllık planımızın içinde.

Bu bir dönüşümün de kıssası anladığımız kadarıyla. 17 yıllık yerinize veda ettiniz. Bu noktada karşımızı çevrimiçi platform olarak nitelendirebileceğimiz “YeniPerform” çıkıyor. Milletlerarası çapta takviye gören proje hangi alanlara yük verecek?

YeniPerform sanal bir tiyatro alanı. Fuayesi, sahnesi, atölye alanı ve kitabevi ile. Şu an için Sahnemiz ve gişemiz açıldı ve Yeni Metin Şenliği 9 bu sene çevrimiçi olduğu için tüm etkinliklerimizi bu alandan gerçekleştiriyoruz. Dijital olanın ve tiyatronun iç içe olduğu yenilikçi bir alan yaratmaktı amacımız. Yeni yılla bir arada bu alanda daha fazla projelerin, oyunların, dijitale yönelik olarak geliştirilmiş olması kaydıyla yer aldığını göreceksiniz. Atölye alanında dijital eğitim programımızın birinci ayağı olan bilgi setlerine ulaşabilecek atölye iştirakçileri. Ayrıyeten kitabevimizin açılacak Habitus yayıneviyle ortak olarak burada da e-kitap formatında tiyatro kitaplarına ulaşabilecek seyircimiz.

YeniMetin ve elbette beraberinde şenlik hakkında da parantez açarak sormak istiyorum; Öncelikle yenimetin.com’un dijital arşivini ve çeşitliliğinde neler var?

Yenimetin.com artık başka bir site olmayacak. YeniPerform’un kitabevinde taşınacak. Bu kitabevinde çağdaş metinler, dünya çapında oyun muharrirlerinin yapıtları ve Türkiye’de de bizimle bir arada yürüyebilecek müelliflerin kitapları yer alacak. Yurt dışından çevirip ağırladığımız metinler de.

Yeni Metin 9. edisyonuyla karşımızda. Elbette o da büsbütün dijital. Meraklıları bu kapsamda ne üzere çevrimiçi içerikler bekliyor? Sanırım özellikle oyun müellifliği alanında muadili olmayan bir tertip…

Evet bu sene Mart ayında tüm atölyelerimizi çevrimiçine aldıktan sonra şenliği de büsbütün çevrimiçi yapma fikri hakim oldu. Şenlik kendi alanında tektir evet. Öncelikle muharrirlerin aktif olduğu oyunların ortaya çıktığı, geri planında atölyelerin yani bir laboratuvar çalışmasının olduğu özel bir şenlik. Çevrimiçi oyun okumaları, atölyeler ve söyleşiler yer alıyor.

Oyun yazarlığından sonra sözü tiyatroya getirelim. Öncelikle bu salgın sürecindeki durum ve tiyatroların geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

Tarihin içinde bir kırılma noktasındayız. Sanat ve tiyatromuz da bu kırılma noktasından etkilenecektir. Bir değişim kelam konusu. 20. Yüzyılın sonunda başlayan farklı medyalarla dijitalle olan bağı bu periyotta daha da arttıracaktır. Tiyatro yapma pratiğimizi büsbütün yine kurgulamamızın gerektiği bir devirdeyiz. Yer ve vakit açısından da.

24.İstanbul Tiyatro Şenliği kapsamında da online sahnede yer aldınız. İzleyicilerin reaksiyonu ne yönde oldu? Bilhassa bu işin online yapılması konusunda reaksiyonları hangi yönde oldu?

 Biz bu yılki oyunumuzu da büsbütün dijital ve farklı seyir tekniklerini düşünerek kurguladık. Seyircinin güvenliğinin azamî düzeyde sağlandığı bir denklemdi bu bizim için. Online gösterimlere çabucak adapte oldu seyirci, meskende kalmak zorunda olduğu için de.

YeniDünya için ekolojik bir tiyatro alanı tanımlamasını kullanıyorsunuz. Öncelikle bu tarifi biraz açmanızı isteyeceğim. Devamında da proje kapsamında neler yapılacak bunların bilgisini dinleyelim sizden.

YeniDünya, toprakla kontaklı ütopik bir alan yaratmakla ilgili geliştirmekte olduğumuz bir fikir. Yeni Dünya, büsbütün yeni bir alanda, kentin dışında hayal edilen bir sistem. Tabiatla iç içe, bulunduğu etrafla şuurlu ve sorumlu bir münasebet kuran bir tiyatro kanısı. Açıkçası iklim krizi çok kısa bir vakitte hepimizi etkileyecek bir durum ve gelmekte. Bu noktada nasıl var olduğumuzu, neyin nasıl tükettiğimiz dahil nasıl iş yaptığımızı da düşünmek zorundayız. Tiyatrocular olarak bu bahiste sorumluluğumuz olduğunu düşünüyorum. Dijital hibrit eğitim sistemimiz uzaktan eğitimi öncelerken doğayı koruyan, karbon ayak izini azaltan bir yapı sunuyor. Lakin fizikî olandan gerçek tecrübeden vazgeçmek üzere bir şey değil bu husus. Bu nedenle oyunlarımızı çalıştığımız seneyi dörde böldüğümüz ve atölye programımızın ağırlaştırılmış son ayağını kamp halinde gerçekleştirdiğimiz bir alan hayal ediyoruz.  Özetle bu tabiata çekiliş dijital olanla işbirliğimiz ile bir ortada kurguluyor. Kısa vadede aşmamız gereken zorlukları atlatabilmek hepimizin önceliği. Uzun vadede de nasıl bir dünya içerisinde var olmak istediğimiz, bireyler ve toplumlar olarak yaşadığımız etrafa ne katmak istediğimiz üzerine vereceğimiz kararlar da çok kıymetli.

Bu yaz için olağanlaşmanın hızlanacağından bahsediliyor. Siz bu yeni dönemde her şeyin eskisi üzere olacağını mı düşünüyorsunuz? Yoksa ne olursa olsun bu süreç yeni bir normali mi doğuracak? Her şeye karşın insanların bir bölümü, bir mühlet daha toplu etkinliklere gitmekten imtina edecek…

Ben hiçbir şeyin eskisi üzere normalleşeceğine inanmıyorum. Bu nedenle iç içe geçen bir gelecek tasarlamaya ve kendi tiyatromuza ve topluma, dünyaya fayda sağlamaya çalışıyoruz.