TCMB Başkanı Kavcıoğlu’ndan Güçlü TL, Liralaşma, İşsizlik ve Enflasyonda Düşüş Açıklamaları

‘Merkez Bankamızın faaliyetlerine başlamasının 90. Yıldönümünü büyük bir gururla geride bıraktık. Davetimize icabet edip ortamızda bulunan değerli iştirakçilere teşekkür ediyorum.

Genel Kurul’da görüşülecek gündem hususlarına geçmeden evvel, makroekonomik görünüme dair değerlendirmelerimizi sizlerle paylaşmak istiyorum. Akabinde “Liralaşma Strateji”miz konusunda açıklamalarda bulunacak ve konuşmamın son kısmında birtakım temel faaliyetlerimizden kısaca bahsedeceğim.

Ülkemiz de bu gelişmelerden emsal halde etkilenmiştir: İktisadi faaliyet 2021 yılının birinci yarısında salgının sınırlayıcı tesirlerine karşın, iç ve dış talep kaynaklı olarak güçlü seyretmiş, yılın ikinci yarısında ise dış talebin artan tesiriyle gücünü korumuştur. Yıl genelinde aşılamanın toplumun geneline yayılarak hızlanması salgından olumsuz etkilenen hizmetler ve turizm kesimlerinin canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha istikrarlı bir bileşimle sürdürülmesine imkan tanımıştır.

Bu görünüm altında, 2021 yılında büyüme oranı yüzde 11 olarak gerçekleşmiş ve uzun periyot eğiliminin üzerinde kalmaya devam etmiştir. Büyümenin kompozisyonunda ise sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artmıştır.

Yaşanan jeopolitik sıkıntıların ihracatımız üzerindeki direkt yansımalarının da sonlu olacağını düşünüyoruz.

Türkiye’nin jeopolitik pozisyonu ile ihracatçıların eser ve pazar çeşitlendirmedeki kabiliyetlerinin, son periyottaki sıcak çatışma ortamı nedeniyle yaşanan ihracat kayıplarını telafi edeceğini ve ihracat performansımız üzerinde destekleyici rol oynayacağını öngörüyoruz.

Yılın birinci çeyreğinde, tarım dışı istihdam, hizmet dalından gelen sonlu katkıya karşın sanayi dalının takviyesi ile salgın öncesi seviyelere ulaşmıştır. Yılın ikinci çeyreğinde, işgücüne iştirak oranı devirlik olarak hudutlu bir oranda artarken istihdamdaki artış işsizlik oranlarının düşüşünde tesirli olmuştur. Yılın üçüncü ve son çeyreğinde de işgücü piyasasındaki güzelleşme iktisadi faaliyet görünümüyle uyumlu olarak devam etmiştir.

2021 yılında global enflasyon, salgının seyrine bağlı olarak gelişen arz kısıtları, emtia fiyatlarındaki artış, arz-talep uyumsuzlukları ile süratle yükselmiştir. Güç ve güç dışı emtia fiyatlarındaki artışlar global enflasyon dinamikleri üzerinde ana belirleyicilerden biri olmaktadır. Petrol fiyatlarında, yeni varyantın yarattığı talep belirsizliğinin azalmasının yanı sıra jeopolitik tansiyonlar ve süregelen arz badireleri üzere faktörlerden ötürü yükseliş eğilimi gözlenmektedir.

Girdi maliyetlerindeki yükselişler, iklim şartları, kuraklık, kimi ülkelerde besin ihracatına yönelik özel kısıtlamalar ve stok zahmetleri besin fiyatlarının global seviyede yüksek seyretmesine neden oluyor. Milletlerarası besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki bu gelişmelerin yansımalarını Türkiye’de de gözlemliyoruz.

Bu gelişmeler çerçevesinde, üretici fiyatlarının ülkemizde olduğu üzere gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde de yüksek seyretmesi enflasyon dinamikleri açısından kıymet arz etmektedir. Milletlerarası emtia fiyatları, tedarik zincirlerinde devam eden problemler ve güç fiyatlarına bağlı olarak üretici fiyatlarındaki yükseliş eğilimi sürmektedir. Üretici ve tüketici enflasyonu ortasındaki fark, son vakitlerde birçok gelişmiş ve gelişmekte olan iktisatta uzun vadeli eğilimlerin üzerinde seyretmeye devam etmektedir.

Son periyotta yaşanan sıcak çatışma ortamının yol açtığı güç maliyeti artışları da değerli bir rol oynamaktadır.

Sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülmekte olan adımlar ile birlikte, global barış ortamının tekrar tesis edilmesi ve enflasyonda baz tesirlerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörmekteyiz. Bu çerçevede 2022 yılı Ocak-Mart devrinde siyaset faizinde bir değişiklik yapmadık.

Bu devirde fiyat istikrarının sürdürülebilir bir formda kurumsallaşması gayesiyle tüm siyaset araçlarımızda kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme sürecine devam etmekteyiz.

“Liralaşma Stratejisi”nin siyaset gözden geçirme sürecinin asli ögelerinden biri olduğunu belirtmek isterim. “Liralaşma Stratejisi” yeni finansal eserler, teminat çeşitlendirilmesi ve likidite idaresi uygulamaları vasıtasıyla, Türk lirasının sistemdeki kullanımını merkeze alan bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmaktadır.

Bildiğiniz üzere 2021 yılı Aralık ayında yabancı para ve altın mevduatların TL’ye dönüşümünü destekleyerek, TL mevduat tercihinin güçlenmesi tarafında bir adım attık. Daha yakın bir vakitte yurt dışında yaşayan yerleşik bireyler ile sahip oldukları şirketlerin tasarruflarını anavatanlarında değerlendirmeleri için YUVAM hesaplarını uygulamaya aldık. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tamamlayıcı eseriyle birlikte döviz kurlarında oluşan sıhhatsiz fiyat oluşumlarının önü alınmış oldu.

TCMB’nin siyaset gözden geçirme sürecinde liralaşma stratejisi çerçevesinde, yakın, orta ve uzun vadede devreye alınacak tüm uygulamaların odağı, fiyat istikrarının sürdürülebilir bir tabanda yine şekillenmesi hedefiyle finansal sistemin liralaşmasını sağlamak olacaktır.

Geçtiğimiz yıl boyunca teknoloji ve otomasyondan tüm iş süreçlerinde ağır ve aktif bir formda yararlanmaya ve finansal altyapıyı güçlendirici adımlar atmaya devam ettik. Misyon alanımıza giren mevzularda, ulusal ve memleketler arası paydaşlarla iş birliği yapmaya ve bağlantılarımızı güçlendirmeye devam ettik. Bu kapsamda düzenlediğimiz toplantılar, katıldığımız etkinlikler ve ikili iş birliği faaliyetlerimizle paydaşlarımızla faal bir etkileşimde bulunduk.

Akademik çalışmalara katkıda bulunmaya devam ettik. İklim değişikliği alanındaki ulusal ve milletlerarası gelişmeleri takip etmek ve iklim değişikliği kaynaklı finansal mevzularda çalışmalar yapabilmek hedefiyle geçtiğimiz Kasım ayında “Yeşil İktisat ve İklim Değişikliği Müdürlüğü’nü” kurduk.’