Teknoloji Tarihi – 11.Bölüm: “Tarihin en büyük saadet zincirlerinden birinin öyküsü: OneCoin” “Son devirlerde kripto paralar hayli tanınan …
Teknoloji Tarihi – 11.Bölüm: “Tarihin en büyük saadet zincirlerinden birinin öyküsü: OneCoin”
“Son devirlerde kripto paralar hayli tanınan. Hatta geçtiğimiz haftalarda Türkiye gündemine oturan Thodex vurgununu hepimiz biliyoruz. Teknoloji Tarihi yazı dizimizin 11. kısmında, sizleri birkaç yıl öncesine götüreceğiz ve 4 milyar dolarla kayıplara karışan Ruja Ignatova ve “OneCoin” projesine daha yakından bakacağız.”
Ruja Ignatova, ‘Cryptoqueen’ olarak biliniyordu ve üç yıllık bir müddet içinde 4 milyar dolarlık rekor bir vurgunla kayıplara karıştı. Üstelik günümüzde bile onun nerede olduğu bilinmiyor. İşte tarihin en büyük dolandırıcılıklarından biri olan OneCoin’in öyküsü…
1980’de Sofya’da doğan Ruja Ignatova, 10 yaşındayken ailesiyle birlikte Almanya’ya taşındı ve 2005 yılında Konstanz Üniversitesi’nden Avrupa özel hukuku alanında doktorasını aldı.
Ancak Ignatova, görünüşe nazaran okuduğu kısımla pek ilgili değildi. Zira genç bayan, 2012 yılında bir Alman mahkemesi tarafından dolandırıcılıktan mahkum edildi.
Dava, kendisi ve babası Plamen Ignatov’un kuşkulu bir halde iflasını açıklayan bir şirketi satın almasıyla ilgiliydi.
Ignatova sırf 14 ay ertelenmiş bir mahpus cezası aldı ve bu açıkça onu kabahat yolundan uzaklaştırmadı.
Bir yıl sonra 2013’te, kripto para ünitelerinin epeyce tanınan olacağını evvelden iddia eden Ignatova, yeni bir pazarlama dolandırıcılığı başlattı: Big Coin.
Akademik referanslarından ötürü hala hürmet gören bayan, pek çok destekçi topladı. Fakat bu dolandırıcılık teşebbüsü kısa müddet içinde fark edildi ve kapatıldı.
2014: ONECOIN PROJESİ BAŞLIYOR
Kripto para işinden vazgeçmeyen Ruja Ignatova, bu sefer 2014 yılında kardeşi Konstantin Ignatov ve Sebastian Greenwood ile birlikte OneCoin’i başlattı.
OneCoin, paketler halinde yatırımcılara satılmaya başlandı. Üstelik en yüksek paket 225 bin eurodan satılıyordu.
Bu paketler OneCoin içermiyordu, daha sonra takas edilebilecek yahut OneCoin madenciliğinde kullanılabilecek jetonlar içeriyordu.
Madenciliğin Bulgaristan ve Hong Kong’da bulunan sunucularda yapıldığı sav edildi. Ayrıyeten her paket, daha sonra birden fazla kaynaktan kopyalandığı ortaya çıkan tanıtım / eğitim gereçleri ile birlikte geldi.
Bu paketlerin içeriğinden, düzenlenen toplantılarda nadiren bahsedildi. Toplantılarda ve etkinliklerde bahsedilen asıl şey ise OneCoin’in herkesi nasıl mecnun üzere güçlü edebileceğiydi.
Kolay para kazanma umudunu müşterilere daha süratli aşılayabilmek için, birtakım müşterilerin paketleri ikiye katlandı ve süratlice paraları ödendi.
Tüm bu yaşananlar, aslında bir ponzi olayının tüm belirtilerini gösterse de tüm ikaz işaretlerine karşın OneCoin’e inanılmaz bir talep vardı.
PAZARLAMA, PALAVRALARLA DESTEKLENDİ
OneCoin’e yatırım yapan beşerler, çeşitli palavra vaatlerle kandırıldı ve sisteme daha da bağlanmaları sağlandı.
OneCoin projesine karşı çıkanlar ise Ignatova ve OneCoin müşterileri tarafından ağır tenkitlere maruz kaldı.
“BITCOIN KATİLİ”
Ignatova, Londra’daki SSE Arena’da düzenlenen ‘Coin Rush’ gösterisi üzere cömert etkinliklerde, OnceCoin’i ‘Bitcoin katili’ olarak isimlendirdi.
Üyelerin birbirlerini selamlamak için bir işareti bile vardı, başparmakları ve işaret parmakları daire biçiminde birbirine değiyordu. İnsanlara nazaran bu işaret OneCoin’in “O”sunu temsil ediyordu. Fakat daha sonra anlaşıldı ki bu işaret “Sıfır”dan diğeri olamazdı.
Teşvikçiler tarafından 2016’nın başlarında OneCoin’in 3 milyar dolarlık piyasa kıymeti ile piyasa pahası açısından dünyanın en pahalı ikinci kripto para ünitesi olduğu tez edildi. Birinci sırada 5,7 milyar dolar ile Bitcoin yer aldı.
Fakat uzmanlar, büyük kripto para borsalarına baktığında OneCoin’in ismini hiçbir vakit göremedi.
OneCoin’in en büyük kuşkusu ise öteki kripto para ünitelerinin tersine, blok zinciri yahut ağın olmamasıydı. Tüm datalar basitçe bir veritabanında saklanıyordu ve bu da projenin büsbütün hayal olduğunu gösteriyordu.
Kripto para ünitelerini yakından takip edenler, OneCoin hakkında insanları uyarak pek çok makale kaleme aldı. Örneğin Mayıs 2015’te Cointelegraph web sitesi şunları yazdı:
“Bulgaristan merkezli olduğu sav edilen bir kripto para ünitesi ve ticaret teşebbüsü olan OneCoin’in, ticari savlarından rastgele birini destekleyecek doğrulanabilir delili olmayan bir piramit şeması olduğundan şüpheleniliyor.”
Son olarak hükümetler ve kurumlar da OneCoin hakkında insanları uyarmaya başlamıştı. Fakat yeniden de beşerler, bu projeye epeyce yüklü müktarda para yatırmaya devam etti.
ONECOIN DOLANDIRICILIK ŞEMASI ÇÖZÜLMEYE BAŞLIYOR
OneCoin kurucusu Ignatova, 2016’nın başlarında OneCoin’in yeni ve geliştirilmiş bir blok zinciri alacağını ve bunun sonucunda her üyenin parasını ikiye katlayacağını argüman etti.
Öbür tezler, çelişkiler ve palavralar her geçen gün birikmeye başladı. Mart 2016’da OneCoin borsası, yenilenme vaadiyle kapatıldı. Fakat iddia edebileceğiniz üzere yenisi hiçbir vakit açılmadı.
2016 ve 2017 yıllarından sonra artık hükümetler de devreye girmeye başladı ve beşerler OneCoin hakkında uyarıldı. Hatta Hindistan’da OneCoin aktiflikleri düzenleyen birtakım beşerler tutuklandı. Tüm bunlara karşın beşerler, yeni üyelik paketleri almaya devam etti.
2017’DE IGNATOVA ORTADAN KAYBOLDU
Ekim 2017’de Ruja Ignatova ortadan kaybolduğunda OneCoin dağılmaya başladı. Fakat Ignatova’nın kardeşi, iki yıl daha dolandırıcılık faaliyetlerine devam etti ve Mart 2019’da Los Angeles’ta tutuklandı.
Ignatova dolandırıclığı kabul etmesine ve kız kardeşi Ruja Ignatova aleyhine tabir vermesine karşın iddiası 4 milyar dolar ortada yoktu.
Ne Ruja Ignatova ne de kaybolan paralar, o vakitten günümüze kadar hala bulunabilmiş değil.
DAHA SONRA YAŞANANLAR
Dolandırıcılık global ölçekte gerçekleşti. OneCoin, 3.5 milyon kişinin üye olduğunu argüman etse de savlarının birçoklarında olduğu üzere, bu muhtemelen bir abartıydı. Kesin olan şey, yüz binlerce kişinin çok para kaybettiğiydi.
Yaşananların akabinde, dünya çapında reaksiyon kümeleri ortaya çıktı. Günümüzde birçok hükümet ve kurum kaybolan 4 milyar doların izini sürüyor.
Tarihin en büyük saadet zincirlerinden biri olarak tarihe geçen OneCoin’in yankıları günümüzde de sürüyor.
Ignatova’nın erkek kardeşinin tutuklanması ve web sitesinin kapatılmasıyla dolandırıcılık neredeyse durma noktasına geldi. Bununla birlikte, şu anda hala tutuklanamayan OneCoin yetkilileri de var.
Ve en değerlisi, Ruja Ignatova 4 milyar dolarlık parayla hala ortalarda yok….
Kaynaklar: CoinTelegraph, The Mirror, Medium (Jason Ward), Coindesk, The Wall Street Journal.
Teknoloji Tarihi’nin öbür kısımlarına aşağıdaki ilişkiden ulaşabilirsiniz. Bir sonraki Teknoloji Tarihi seyahatimizde görüşmek üzere. Hoşçakalın.
