Ülkemiz varlıklı tarihî geçmişiyle birçok farklı kültüre ilişkin yerleşim yerini içinde barındırıyor. Muğla’nın Fethiye ilçesinin Minare köyündeki Pınara Antik Kenti de bunlardan biri. Likya lisanındaki ‘pinale’ ve ‘pinare’ üzere sözcükler vakit içinde ”Pınara”ya dönüşerek antik kentin ismi son hâlini almış. Farklı tarihî yapıları içinde barındıran kent, çok değerli bir miras olarak karşımıza çıkıyor. Esaslı tarihinden birinci demokratik özellikleri içinde barındırmasına kadar çok çeşitli zenginliği içinde barındıran Pınara Antik Kenti hakkında ayrıntılı bilgilere geçmeye ne dersiniz?
Kuruluşu Khanthoslular’a kadar uzanıyor Çok eski bir geçmişe sahip olan Pınara Antik Kenti, Likya Birliği’ne bağlı olarak ortaya çıkmış. ”Peki, nasıl kurulmuş?” diye soracak olursanız çabucak yanıtlayalım. Khanthoslular tarafından Xanthos’un nüfusunun artmasıyla birlikte bir küme yaşlı kesim Babadağ’ın yüksek bir zirvesine gelerek bu kenti kurmuşlar. Bölgede bulunan yuvarlak taşlardan ötürü da buraya yuvarlak manasına gelen Pınara ismi verilmiş.
Farklı hâkimiyetler altında varlıklı bir kültür
Antik kentte bulunan bir yazıta nazaran kent, M.Ö. 340-334 yılları ortasında Karya Hükümdarı Piksodaros’un hâkimiyeti altındaymış. M.Ö. 334’te ise öbür antik kentler üzere Büyük İskender tarafından ele geçirilmiş. Bölgede bulunan birlik tipindeki gümüş ve bronz sikkelerde M.Ö. 168-81 tarihlerinin olduğu görülüyor. Büyük İskender’in vefatından sonra ise kent Bergama Krallığı tarafından ele geçiriliyor. M.Ö. 133’te ise Bergama, Roma’ya bağlanıyor ve Pınara da Roma’nın yerleşim yeri hâline geliyor. En parlak periyotlarını Roma hâkimiyeti altındayken geçirdiği düşünülüyor. 8. yüzyılda ise büyük sarsıntıların yaşanması sonucunda kent büsbütün terk edilerek yerleşim bitiyor.
Birinci demokratik federasyon örneği Pınara, varlıklı bir tarihinin olmasının yanında idare biçimi bakımından da değerli bir rol oynuyor. Kentin bağlı olduğu Likya Birliği’nde üç oy hakkına sahip toplam 6 kent var. Pınara da bu 6 kentin ortasında. Bu bakımdan günümüz demokrasi sisteminin temellerinin atılmasında kıymetli olaylardan biri. Açıklamak gerekirse Likya Birliği toplamda 23 kentten oluşuyor. 6 kentin üçer oy hakkı bulunurken öbür kentlerin yani daha değersiz olarak görülenlerin 1 ya da 2 oy hakkı bulunuyormuş.
Antik tiyatro ve kaya mezarları öne çıkan yapılar ortasında Kentte birçok lahit ve kaya mezarı bulunuyor. Bunların yanı sıra agora, odeon, tiyatro ve hamam üzere kalıntılar da var. Maalesef bu yapılardan hiçbiri günümüze sağlam olarak ulaşmamış. En sağlam olanlar kentin tiyatrosu ve kaya mezarları. Pınara Antik Tiyatrosu, Babadağ’ın süper görüntüsünü gören 3200 kişi kapasiteli bir oluşum. Kaya mezarları ise üst akropolde bulunan kayaya oyulmuş mezarları tabir ediyor. Bu mezarların çoğunluğunun konut biçiminde olması mimari ve hayat hakkında kıymetli ipuçları veriyor.
Varlıklı yapılı aşağı akropol ve üst akropol Aşağı ve üst olmak üzere 2 adet akropol bulunuyor. Birinci olarak üst akropol inşa edilmiş. Yetersiz kalması sonucunda da aşağı akropol yapılmış. Aşağı akropolün alt tarafında bir su kaynağı ve sur duvarı ile desteklenen seyir terası var. Ayrıyeten agora, odeon, tapınak ve pilyeli mezarlar da burada bulunuyor. Merdivenli patikayı kullanarak bu akropole rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Kentin tarihî yapıtları şu an İngiltere’de sergileniyor Pek çok kişinin aklında ”Pınara Antik Kenti’nden bugüne neden sağlam bir yapı ulaşmadı?” sorusu olabilir. Nedenini çabucak açıklayalım. İngiliz Arkeolog Charles Fellows, antik kenti keşfedip inceliyor. Yalnızca Pınara’yı değil farklı antik kentleri de incelediğini belirtmeden geçmeyelim. Akabinde keşfedip incelediği tarihî yapıtları gemilerle İngiltere’ye götürüyor. Sağlam olan tarihî eserler şu anda İngiltere’de British Museum’daki Likya salonunda bulunuyor.
Pınara Antik Kenti’ne nasıl gidiliyor? Pınara Antik Kenti’ne ulaşmak için Fethiye ve Kaş ortasındaki D400 karayolundan gitmeniz gerekiyor. Fethiye’yi geçtikten sonra 40. km’de bulunan Minare köyüne dönün. Köyü geçtikten 2,5 km sonra antik kente ulaşacaksınız. Bölge, Fethiye’nin merkezine 45 km uzaklıkta. Fethiye-Kaş karayolunun ise 5 km uzağında yer alıyor. Likya Yolu üzerindeki kent, UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde de yerini almış.