Suudi Arabistan, futbol yatırımlarıyla memleketler arası bir futbol merkezi olma gayesine gerçek ilerliyor. Al Hilal kulübünün Neymar transferiyle başlayan süreç, Suudi Pro Ligi’nin yabancı oyuncular için cazip hale gelmesine yol açtı. Suudi Arabistan hükümeti, lige finansal dayanak vermeyi taahhüt ederek ligi İngiltere Premier Lig ve İspanya La Liga üzere liglerle rekabet edebilir hale getirmeyi amaçlıyor.
Suudi Arabistan‘ın Al Hilal kulübü, 66 kupa ile ülkenin en çok kupa kaldıran futbol kadrosu durumunda. Asya Şampiyonlar Ligi’ni dört kere kazanan Riyad merkezli kulüp, Asya bölgesinin en başarılı ekibi haline geldi.
Al Hilal ne kadar etkileyici bir geçmişe sahip olursa olsun, birçok taraftar için Neymar Junior’ın kulübe katıldığı 19 Ağustos 2023 yeni bir devrin başlangıcı.
Brezilyalı forvet oyuncusu merasimde kulübün klasik lacivert formasını giyerek alana çıktı. Neymar’ın yüzünü yansıtan bir drone gösterisinin akabinde havai fişekler Riyad’ın gökyüzünü aydınlattı. Merasimi 65 binden fazla taraftar stadyumda izledi.
Töreni izleyen bir Al Hilal taraftarı BBC’ye, “Bu bizim için çok özel bir gün. Neymar bir yıldız. Onun sayesinde çok sayıda insan Al Hilal taraftarı olacak. Artık tüm Brezilya’nın bizi destekleyeceğini düşünüyorum. Kulüp her yerde tanınacak” dedi.
Suudi Arabistan‘ı milletlerarası bir futbol merkezi haline getirme projesi, Cristiano Ronaldo’nun Ocak ayında 400 milyon doların üzerinde olduğu söylenen iki buçuk yıllık bir mutabakatla Al Nassr kulübüne gelmesiyle başladı.
Ardından Suudi ligi için çarpıcı bir yaz transfer periyodu başladı. Karim Benzema, Haziran ayında Real Madrid’den Cidde merkezli Al Ittihad’a transfer oldu.
Sadio Mane, Riyad Mahrez, Jordan Henderson, N’Golo Kante üzere birçok tanınmış isim, Avrupa liglerini Suudi Pro Ligi için bıraktı.
Yaz boyunca Suudi Pro Ligi, yabancı oyuncuları transfer etmek için 900 milyon doların üzerinde harcama yaptı ve İngiltere Premier Ligi’nin akabinde en fazla harcama yapan ikinci lige dönüştü.
Bu paraların içerisinde üst seviye Avrupa liglerinden oyuncuları çekmek için sunulan göz kamaştırıcı maaşlar yok.
Ligin operasyon yöneticisi Carlo Nohra’ya nazaran bu tek seferlik bir harcama değil.
Suudi Arabistan hükümeti, gelirler ve kalite açısından dünyanın en güzel liglerinden biri olma maksadına ulaşana kadar lige finansal takviye vermeyi taahhüt etti.
Suudi Pro Ligi, İngiltere Premier Lig ve İspanya La Liga üzere liglerle rekabet etmeyi amaçlıyor.
BBC’ye konuşan Nohra, şöyle devam ediyor:
“Amacımıza ulaşana kadar dayanak alacağız. Ancak kendi mali büyümemizden sorumlu olmamızı ve büsbütün hükümet sermayesine dayanmamamızı sağlayabilmek için kendi ticari bedelimizi elde etmemiz değerli.”
Yumuşak güç
Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan, futboş, Formula 1 ve golf de dahil olmak üzere spora milyarlarca dolar yatırım yaptı. Birtakım bireyler bu eforları, ülkenin zayıf insan hakları sicilini örtbas etmek için göz boyama olarak pahalandırıyor.
Krallığın tek emelinin imajını düzeltmek ve prestijini kurtarmak olmadığını düşünenler de var.
Paris’teki Skema Business School’da Spor ve Jeopolitik Ekonomi profesörü Simon Chadwick’e nazaran, öbür ülkeler de spora “yumuşak güç” gayeli yatırım yaptı.
Profesör Chadwick savını açıyor:
“Bu, Suudi Arabistan’ın siyasi cephanelerinden bir tanesi. Global çapta insanların kalplerini ve zihinlerini kazanmak için uluslar ortasında yapılan bir yarıştan bahsediyoruz. İngiltere, ABD, Fransa, Hindistan ve öteki birçok ülke bunu uyguladı. Artık Suudiler de birebirini yapıyor”
Krallığın ‘harcama çılgınlığının” gerisinde, petrol gelirleri azalmaya başlamadan evvel iktisadını tekrar şekillendirme stratejisi de bulunuyor.
Şu anda Suudi Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın, yani GSYH’sinin %40’ından fazlasını oluşturuyor.
Spor, Krallığın fiili yöneticisi Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından yürütülen Vizyon 2030 projesinin temel direklerinden biri. Ekonomiyi çeşitlendirme programı, yeni sanayiler oluşturarak ve istihdam yaratarak ülkenin fosil yakıt gelirlerine bağımlılığını azaltmaya odaklanıyor.
Nohra, “Hedeflerden biri, Vizyon 2030’un bir modülü olarak Suudi halkına eğlenme imkanı sunmak ve birebir vakitte uzun vadede Suudi Pro Lig’in düzeyini yükseltecek mahallî yetenekleri geliştirmek” diyor.
Suudi Arabistan, nüfusun %80’inin ya oynayarak ya da izleyerek futbol oyununa dahil olduğu bir ülke. Bu bahadır yatırımların meyvesini verip vermeyeceğini pahalandırmak için şimdi erken ancak strateji, Körfez ülkesinin bir futbol merkezi olma istikametindeki güçlü dileğini ortaya koyuyor.
