‘Su’dan sebep çok

Koronavirüs gündemi ile geçen 2020’nin bir başka özelliği de tüm vakitlerin en sıcak yılı olmasıydı. Çok hava olaylarının tesiri altındaki yılda, kuraklık ve susuzluk tehlikesi ise önemli manada kendini gösterdi. Bilhassa İstanbul üzere kentlerde barajlardaki su düzeyi alarm düzeyine geldi. Bu yılın başında yağan kar ve yağmur bu tehlikeyi biraz ertelese de uzmanlar hala büyük bir susuzluk riskinin kapıda olduğunu söylüyor. Uzmanların bu noktada üstünde ehemmiyetle durdukları bir öbür nokta ise eldeki suyun verimli kullanılması.

ADANA’DA % 50, BERLİN’DE % 5

Su konusunda acil olarak daha sürdürülebilir adımların atılması gerektiğini söz eden su idaresi uzmanı Dr. Akgün İlhan, “Suyun kullanımı noktasında daha hassas davranmalıyız. Türkiye’de kentlerde, suyun barajdan musluğa gelene kadar yaşadığı kayıp oranı yüzde 43’ü buluyor. Toplanan suyun neredeyse yarısı şimdi musluğa gelmeden yolda kayboluyor. Sudaki kayıp-kaçak oranı İstanbul üzere bir kentte yüzde 20’ler düzeyindeyken bu Adana’da yüzde 50’yi bulabiliyor. Anadolu’da kayıp oranı çok yükseliyor. Kayıp-kaçak suyu azaltma konusunda en uygun örneklerden biri ise Berlin. Berlin’de bu oran yüzde 5 düzeylerinde. Türkiye’de de kimi belediyeler hoş çalışmalar yapıyor lakin sayının artması lazım” diyor.

BELEDİYELER ÇEKİNİYOR

Belediyelerin su konusunda altyapı yatırımlarını daha da hızlandırması gerektiğine dikkat çeken İlhan, “Ancak bu yatırımlar sahiden çok büyük maliyetlere neden olduğu için süreç yavaş ilerliyor. Bir de belediyelerin ‘su kesintisi’ çekincesi var. Burada oluşacak yansıdan çekinen belediyeler hangi hedefle olursa olsun su kesintisi yapmaktan doğal olarak kaçınıyor. Günün sonunda boşa giden su ve verimsiz kullanım, su kaynakları üzerindeki tüketim baskısını arttırıyor. 2014’te büyükşehir ve vilayet belediyelerinin su kayıplarını önlemek için İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Denetimi Yönetmeliği yürürlüğe girdi. Böylelikle kentlerdeki kayıp oranı 2019’a kadar yüzde 25 düzeyine çekilmesi hedeflendi. Fakat bu mevzuda fazla ilerleme kaydedilmeyince, yönetmelikte değişikliğe gidilerek gayeler 2023’e ertelendi. Bu ertelemeler bugün su tasarrufu konusunda daha kritik bir boyut kazandı” sözlerini kullanıyor.

GERÇEK SORUN PAK SU

Dünyadaki su ölçüsünün sabit olduğunu söyleyen Dr. Akgün İlhan, “Su krizi dediğimiz şey suyun azalması değil, yağış rejimlerinin değişmesi, su kaynaklarının kirlenmesi ve pak suya erişimin azalması demektir” diyor.

KONUTLARA GRİ SU ÖNERİSİ

Su tasarrufu konusunda atılabilecek kıymetli adımlardan bir adedinin de kullanılmış suyun yine kıymetlendirilmesi olduğunu söyleyen Akgün İlhan, “Kullanılmış suların en az kirlenmişi ise ‘gri su’. Siz meskende duş, lavabo ve çamaşır makinesinde kullanıldıktan sonra oluşan gri suyu başka su borularından geçirerek toplayıp bunu kolay bir gri arıtmaya doğal tutarak yine kullanabilirsiniz. Arıtılmış gri su bilhassa konut paklığında ve tuvalet rezervuarlarında kullanılabilir. Gri suyun tekrar kullanımı yüzde 50’ye varan su tasarrufu sağlar. İstanbul’da su tüketiminin yüzde 90’ından fazlası evsel su tüketimi olduğunu düşündüğümüzde yalnızca gri suyun yine kullanımıyla bile değerli bir tasarrufu sağlanabilir” diye konuştu.

2021 DAHA SORUNLU

Türkiye’de yağışların azalması ile başlayan meteorolojik kuraklığın kısa müddette barajlarda kendini gösterdiğini söyleyen Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız ise , “Türkiye kısmi kurak geçen bir su yılının akabinde 2020 yılı ekim ayında başlayan yeni su yılının birinci üç ayında da beklenen yağışı alamadı. Tüm bu göstergeler 2021 yılında su idaresinin ve su kullanıcılarının bir evvelki yıl kadar rahat olamayacağını gösteriyor. Bu durum İstanbul, İzmir, Bursa, Çanakkale, Edirne Adana üzere vilayetlerimizde daha çok yaşanacak gibi” dedi.