MELİSA VARDAL- İnsanoğlu neden gökyüzüne bakar, bu merak bize atalarımızdan kalan bir miras mı? Yıldızlar, gezegenler ve daha kacını izledi, inceledi Sümerler, Aztekler, Persler, Asurlar, Mayalar, Antik Yunanlar ve ismini sayamadığımız pek çok uygarlık… Kimi gökyüzüne bakıp yeryüzünü anlamlandırmaya çalıştı; kimi yaradanını aradı zirve dünyada; kimi de geleceğini şekillendirdi, vakti kavradı… İnsanlık istikametini daima bilim ile devam ederek buldu, bulmaya da devam ediyor.
İşte TÜBİTAK’ın düzenlediği Gökyüzü Müşahede Aktiflikleri de insanlığın içinde binlerce yıldır olan yıldızlara bakma merakını perçinliyor ve yol gösteriyor. Bu sene birincisi Diyarbakır Zerzevan Kalesi’nde gerçekleştirilen müşahede aktifliği durakları sırasıyla Van Gölü’nün kıyısı ve Erzurum’un 3 bin 170 rakımlı Karakaya Tepesi olmuştu.
Etkinliklerin son göğe bakma durağı ise Antalya’ydı. TÜBİTAK’ın 22 yıl evvel Antalya/ Saklıkent’te başlattığı serüven bugün bin 400 gökyüzüseveri bir ortaya getirdi. Toplamda 30 bin bireye konut sahipliği yapan dört aktiflik boyunca pek çok müsabaka ve atölyede yer alan çocukların sevinci gözle görülmeye kıymetti.
Eşsiz bir deneyim
Dördüne de katılma imkânı bulan biri olarak kendi tecrübelerimi biraz paylaşmak istiyorum. Beni en çok etkileyen elbette tarihiyle günümüzde de değerini koruyan Zerzavan Kalesi’nde gerçekleştirilen müşahede etkinliğiydi; zira burası geçmişte de astronomi ile ilgilenen bilim insanlarının durağı olmuştu. Geçmişten bugüne uzanan bu yolun bir yolcusu olma ayrıcalığı epey heyecan vericiydi.
Van’da gölün kenarında tuzlu bir meltem eşliğinde yıldızlara bakmak, Erzurum dağının eteklerinde düzgün bir müşahede yapma talihi ve bu durakların temelini oluşturan Antalya… Her biri farklı ayrı eşsiz bir tecrübe yaşattı iştirakçilere. Bir de aktiflik alanlarında yapılan yarışlardan kalem ve çanta kazandım, maksadımız 15 soruyu çözüp termosu kapmak idi ancak gökyüzü bilgim sırf 8 soruyu cevaplayabilmeme müsade etti. Öteki stantlarda da kadar birçok aktivite imkânı yer alıyordu ve istisnasız hepsinde bilim ile cümbüş bir ortadaydı.
Çocukların gözlerindeki heyecan ise çok şey anlatıyordu; bu coğrafyanın çocukları bilime yöneliyordu. Gündüzleri oyunlar oynayan geceleri gökyüzüne bakan minikler kadar ailelerinin tahminen birinci kere uzayla buluşan bakışlarını da görmek geleceğe dair ümit taşınmasına imkan tanıdı. Bir miniğin “Yıldızlara bakmayı seviyorum yalnız olmadığımı anlamamı sağlıyor” deyişi, bir oburunun halkalarıyla meşhur olan Satürn’ü görünce attığı sevinç çığlıklarının ortasında yaşanan onlarla tıpkı göğü paylaşmak hem umut verici hem de öğretici oldu. Her sene olması planlanan bu aktifliğin daha çok kente yayılıp, daha fazla iştirakçiyi ağırlaması dileğini de sonsuz boşluğa göndermek gerekiyor…
‘Saklıkent’i özlemişiz’
İlk sefer Bilim Teknik Mecmuası tarafından 1998 yılında Saklıkent’te düzenlenen Gökyüzü Müşahede Aktifliği, bu yıl 18-21 Ağustos tarihlerinde Sanayi ve Teknoloji, Gençlik ve Spor, Kültür ve Turizm bakanlıkları himayelerinde TÜBİTAK uyumunda gerçekleştirildi. İki yıldır orman yangınları nedeniyle ertelenen etkinliğe dair yaptığı açılış konuşmasında Sanayi ve Teknoloji Mustafa Varank, “Gördüğüm coşku ve heyecandan anlıyorum ki, hepimiz Saklıkent’te göğe bakmayı özlemişiz. Burası ülkemizdeki birinci müşahede aktifliğine konut sahipliği yapan çok özel bir yer” sözleriyle burada tutuşturulan bilim ve teknoloji meşalesini Anadolu’nun birçok kentine yayıldığını vurguladı.
