Habertürk müellifi Muharrem Sarıkaya, ‘Aşı yarın geliyor’ başlığıyla yayımlanan yazısında sözlerine “Sağlık Bakanı Koca, TBMM’de gazeteci …
Habertürk müellifi Muharrem Sarıkaya, ‘Aşı yarın geliyor’ başlığıyla yayımlanan yazısında sözlerine “Sağlık Bakanı Koca, TBMM’de gazeteci arkadaşlarımıza konuşurken, 11 Aralık’ta Çin menşeli Sinovac aşısına başlanılacağını söyledi. Bu, basına 11 Aralık’ta aşı yapılmaya başlanacak halinde yansıdı. Sonraki gün bu durum aşının geliş tarihinin 11 Aralık olacağı, münasebetiyle yanlış bir anlaşılmanın olduğu formunda düzeltme yapıldı” hatırlatmasında bulunarak başladı.
Sarıkaya, Sıhhat Bakanlığı’ndan aldığı bilgileri aktardığı yazısına şöyle devam etti:
“Geldiğinde çabucak yapılamayacağını, bunun için 15 günlük bir bekleme müddetinin gerekli olduğunu kamuoyu birinci olarak 29 Kasım’da bu sütunda Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Levent Akın’ın ağzından öğrendi.
Şayet 11 Aralık günü gelmiş olsaydı, bu durumda Aralık’ın 26’sından sonra aşı 60 yaş üstü ve kronik hastalığı bulunanlara öncelik verilerek yapılmaya başlanacaktı.
Lakin öngörüldüğü yahut beklendiği üzere olmadı olağanda geçen hafta Cuma günü gelmesi gereken aşı gelmedi.
Ocak ayının birinci haftasına kaldı
Sıhhat Bakanlığı yetkililerine dün nedenini sorduğumda, bunun birtakım prosedürlerin tamamlanmasının beklenmesinden kaynaklandığı bilgisi verilmekle yetinildi.
Gerçekten dün öğrendim ki bu süreç tamamlanmış, yarın prestijiyle Türkiye’de olacak.
Hasebiyle aşının yapılmasına başlanması da fakat Ocak ayının birinci haftası mümkün olabilecek.
Burada dikkat çeken soru, Sinovac aşısının benim de dahil olduğum Faz-3 süreci devam ederken, şimdi deneklerden sonuç alınmadan nasıl başlanacağı?
Maksat 20 hasta idi
Zira bunun için 13 bin kişi hedeflenmiş, bununla birlikte aşı olanlar ortasından 20 hastaya ulaşana kadar da devam edilmesi kararı alınmıştı.
Bunun manası, aşının güvenliğini denetim etmek için bir plasebo, yani gerçek olmayan sıvı ile iki gerçek aşı yapılanlar ortasında rahatsızlanan 20 bireye ulaşana kadar devam edilmesi amaçlanıyor.
Bu sayıya ulaşılınca da hangisinin gerçek aşı, hangisinin gerçek olmayan sıvı olduğuna bakılıyor ve aşı sürecine katılanların durumuna bu kapsamda bakılıyor.
Aşı vurulanlar ortasında hasta olanlar varsa da nedenlerine bakılıyor.
Bunun için de bir mühlete gereksinim duyuluyor; Türkiye’deki aşı çalışmalarında da bu noktaya şimdi gelinmiş değil.
Orta kıymetlendirme de olur
Lakin bu da bir mecburilik oluşturmuyor, kimi ülkelerin yaptığı üzere ‘orta kıymetlendirme‘ de kelam konusu olabiliyor.
O ana kadar yapılanların durumuna bakılıyor ve hepsinde ne derece antikor ürettiği ve kaçında rahatsızlığa yol açtığı inceleniyor.
Türkiye’de bugüne kadar 5 bin şahsa denek olarak aşı yapılmış, sıhhat çalışanlarıyla başlayan süreç boyunca şimdi önemli bir meseleyle karşılaşılmamış.
En çok birinci yapıldığı gün hafif ateş, kırgınlık ve birkaç bireyde de baş ağrısı görülmüş.
Onun ötesinde önemli bir belirti ortaya çıkmamış.
Bunun için bir orta değerlendirmeyi Türkiye’de yapabilir mi?
Hususla ilgili olanlar Sıhhat Bakanlığı’nın erken kıymetlendirme için Bilim Şurası ve Etik Şuraya müracaatının olması gerektiğini söyledi.
Bunun akabinde orta kıymetlendirme için kod kırımı yapılıp, durum tespitinin yapılabileceğini de kayda geçirdi.
Bu yolu izleyen diğer ülke olup olmadığını sordum; üretici ülke Çin bu yola gitmiş, orta kıymetlendirme yapmış,. Faz-3 sonuç değerlendirmesini de yakın vakitte yapmak üzereymiş.
Benzeri durumun Brezilya için de olduğunu belirtti, bir orta kıymetlendirme sonrası 23 Aralık’ta da tam değerlendirmenin açıklayacağı bildirildi.
Bir intihar olayı nedeniyle aşının Faz-3 çalışmasına da kısa müddet orta veren Brezilya, daha sonra denek olarak katılan bireye gerçek olmayan plasebo yapıldığı anlaşılmış ve tekrar süreci başlatmış ve 170 olaya ulaşmıştı.
Gelecek hafta Çarşamba günü yapacağı açıklamanın da birçok ülkeye örnek teşkil etmesi bekleniyor.
Türkiye orta kıymetlendirme yaparsa çabucak aşılama başlayabilir mi?
Aktarıldığına nazaran bir sakınca görünmüyor, zira şu ana kadar 5 bin kişinin geniş bir kısmında bir ayı aşmış.
Denekler açıklayabilir
Örneğin bunlardan biri de Prof. Dr. Taner Demirer…
Her ne kadar aşı deneği olarak katıldığı Faz-3 çalışmasının üzerinden 15 gün sonra yaptırdığı IgG antikor düzeyindeki yükselişi açıkladığı için önemli bir tartışmanın içine girse de bu satırların müellifi üzere altına imza koyduğumuz mukavele bizi bundan alıkoymuyor.
Yani bu sürece benim veya Taner Demirer gibi katılan herkes ikinci kol aşıyı olduktan 15 gün sonra gidip antikor düzeyine baktırma hakkına sahip.
Onunla ilgili bilgi açıklamama yasağı Faz-3 denekleri değil, o sürece katkı veren çalışanlar.
Dolayısıyla Demirer, aşı aykırılığını da kırmak için bu sürece benim üzere katılan bir bilim insanı.
Ayrıyeten Türkiye’de en fazla Faz çalışmalarına hem yurt içinde, hem de yurt dışında katılmış bir kişi; yani neyin ne olduğunu bilen bir bilim insanı.
Yarı aydın aykırılık
Prof. Dr. Demirer ile dünkü sohbetimde lisana getirdi ki, Türk bilim insanlarının BioNTech laboratuvarındaki çalışma sonucu üretilen mRNA’da denek olma imkanı bulunsaydı, kendisi de benim üzere onu da olmakta sakınca görmezdi.
Esasen toplumda yarı-aydınların aşı tersliğinin tesirinin tepe yaptığı bir devirde daha fazla aşı destekçisi gerekiyor.
Yoksa korkunun yerini gitgide tereddüt ve kuşkuya terk ettiği bir periyotta en küçük cümleden dahi herkes nem kapıyor.
Kimileri aşının içine çip koydu, sıkılmasa füze sistemi de yerleştirmesine az kaldı.
Sorun ise onlara inananların da artıyor olmasında.”
